Centrum logistyczne

Centrum logistyczne to obiekt przestrzennie funkcjonalny wraz z infrastrukturą i organizacją, w którym realizowane są usługi logistyczne związane z przyjmowaniem, magazynowaniem, rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi towarzyszące, świadczone przez niezależne w stosunku do nadawcy lub odbiorcy podmioty gospodarcze.

TL;DR

Centrum logistyczne to obiekt zapewniający usługi logistyczne związane z magazynowaniem, transportem i dystrybucją towarów. Ma wiele funkcji, takich jak zarządzanie zapasami, spedycja, obsługa celna, usługi informatyczne itp. Istnieje wiele rodzajów centrów logistycznych, takich jak międzynarodowe, regionalne, lokalne i branżowe. Lokalizacja centrów logistycznych jest ważna i powinna uwzględniać dostęp do infrastruktury transportowej i komunikacyjnej. Decyzję o lokalizacji podejmuje się na podstawie czynników ekonomicznych, ekologicznych, urbanistycznych i innych.

Informacje ogólne

Jednym z warunków sprawnego przemieszczania produktów w systemie eurologistyki jest tworzenie węzłowych punktów modalnych sieci logistycznej, nazywanych centrami usług logistycznych. Przejściową formą tworzenia centrów usług logistycznych były zintegrowane zespoły magazynów, zwane także dzielnicami magazynowania.

Rozwój gospodarki ma ścisły związek z rozwojem logistyki, która musi spełniać oczekiwania klienta i przynosić zyski. Głównymi inspiracjami do budowy centrów logistycznych można zaliczyć:

• wzrost znaczenia poziomu obsługi klienta
• kompresję czasu
• zmniejszenie kosztów
• globalizację
• integracje organizacyjną

Centra logistyczne przyczyniają się do wzrostu sprawności i efektywności procesów logistycznych oraz do zadowolenia klienta-kompleksowości obsługi. Mogą skupiać inwestycje w infrastrukturę logistyczną oraz inwestycje związane z produkcja i dystrybucją. Inwestycje w centra logistyczne wywołują wzrost zapotrzebowania na pracowników, podnoszą popyt na rynku budowniczym.

Tworzenie centrów logistycznych może się wiązać również ze złą lokalizacją, która może powodować zatory komunikacyjne, generować przewozy towarowe przez centra miast, niszczyć drogi miejskie nie przystosowane do ciężkiego transportu towarowego.

Funkcje centrum logistycznego

W działalności centrów logistycznych można wyróżnić trzy rodzaje funkcji:

1. Funkcje logistyczne:
   • transport,
   • magazynowanie,
   • zarządzanie zapasami,
   • zarządzanie zamówieniami,
   • przeładunki na terminalu kontenerowym,
   • pakowanie,
   • kompletacja,
2. Funkcje pomocnicze
   • spedycja,
   • obsługa celna,
   • ubezpieczenia,
   • systemowy obrót zbiorczymi opakowaniami transportowymi wielokrotnego użytku,
   • wynajem kontenerów, palet i innych opakowań transportowych,
   • usługi informacyjne i informatyczne,
   • promocja i marketing,
3. funkcje dodatkowe:
   • techniczna obsługa pojazdów,
   • sprzedaż paliw, olejów i akcesoriów,
   • naprawa kontenerów i innych opakowań transportowych
   • usługi hotelarskie,
   • usługi gastronomiczne,
   • usługi bankowe,
   • usługi księgowo-rachunkowe,
   • usługi telekomunikacyjne,
   • usługi parkingowe.

Podział centrów logistycznych

Najpopularniejszy podział centrów logistycznych to podział ze względu na zasięg oddziaływania. Wyróżnia się centra logistyczne:

• międzynarodowe - posiadające największy poziom rozbudowy organizacyjnej oraz najszerszy zasięg funkcjonalny. Powierzchnia zajmowana przez takie centrum waha się pomiędzy 100, a 150 ha, a zasięg oddziaływania obiektu pomiędzy 500, a 800 km. Międzynarodowe centrum logistyczne musi posiadać szeroki zakres usług logistycznych oraz być wyposażonym w system informatyczny;
• regionalne - pełniące funkcję ogniwa pośredniego w łańcuchu logistycznym, obsługujące region w stopniu ograniczonym. Powierzchnia zajmowana przez takie centrum waha się pomiędzy 20, a 50 ha, a zasięg oddziaływania obiektu pomiędzy 50, a 80 km. Regionalne centrum logistyczne oferuje większość usług logistycznych;
• lokalne - pełniące rolę ogniwa końcowego w nowoczesnej sieci logistycznej bądź dystrybucyjnej. Powierzchnia zajmowana przez takie centrum waha się pomiędzy 5, a 10 ha, a zasięg oddziaływania obiektu pomiędzy 2, a 10 km. Lokalne centrum logistyczne oferuje niepełny zakres usług logistycznych, zależny od wymagań kontrahentów;
• branżowe - skupione na obsłudze konkretnej branży lub ściśle zintegrowanych łańcuchów dostaw, związane z jednym przedsiębiorstwem.

Podział centrów logistycznych ze względu na pełnione funkcje i zadania:

• centrum logistyczne jako obszar transportowej działalności gospodarczej - gdzie na danym obszarze tworzy się określone skupisko przedsiębiorstw transportowych;
• centrum rozdziału towarów - gdzie nadrzędną funkcją obiektu jest świadczenie usług dystrybucyjnych;
• centrum przewozów - będące częścią danego przedsiębiorstwa, służące centralnemu gromadzeniu bądź dystrybucji towarów;
• logistyczne centrum usługowe - kompleksowe centrum logistyczne (transportowe oraz dystrybucyjno-zaopatrzeniowe) dążące do modernizacji centrum za pomocą zintegrowanych systemów logistycznych), połączenia istniejących firm logistycznych systemami informatycznymi oraz do równoczesnego korzystania z centrum dystrybucji (zautomatyzowanego lub częściowo zautomatyzowanego) przez różne podmioty;
• centrum transportu towarowego - będące punktem pośredniczącym między różnymi gałęziami transportu (transport drogowy, kolejowy, lotniczy, żegluga morska oraz śródlądowa);
• centrum logistyczne jako obszar branży transportowej - gdzie następuje rozmieszczanie organizacji rozwijających transport kolejowy oraz integracja działalności transportowej przedsiębiorstw;
• miejskie centra logistyczne - tworzone na obrzeżach bądź w centrum miasta, których celem jest zmniejszenie natężenia ruchu miejskiego oraz odkorkowanie miasta.

Podział centrów logistycznych ze względu na typ struktury przestrzennej:

• centrum logistyczne jednoczłonowe (scentralizowane, skupione, ześrodkowane) - wszystkie elementy rzeczowe centrum logistycznego (tj. budowle magazynowe, budynki biurowe oraz terminale przeładunkowe) zgromadzone są na jednym, ograniczonym terytorialnie obszarze. Koncentracja ta ułatwia realizację współpracy tychże podmiotów w ramach obiektu logistycznego.
• centrum logistyczne rozczłonkowane (zdecentralizowane, rozproszone, rozśrodkowane) - elementy rzeczowe centrum logistycznego (obiekty i urządzenia) mieszczą się na kilku mniejszych, oddalonych w przestrzeni powierzchniach terenu, jednak są powiązane ze sobą organizacyjnie jako moduły jednego centrum logistycznego. Powiązanie to dokonywane jest za pomocą połączeń transportowych oraz w miarę możliwości za pomocą systemu informatycznego. Rozwiązanie to stosuje się w przypadku braku terenu o rozmiarach pozwalających na budowę jednoczłonowego centrum logistycznego lub w przypadku, gdy wariant rozproszony jest pożądany przez usługobiorców.

Lokalizacja centrów logistycznych

Centra logistyczne winny być rozmieszczone w miejscach, gdzie występuje łatwy oraz równoczesny dostęp do infrastruktury transportowej, nie tylko drogowej, ale również kolejowej, lotniczej oraz wodnej. Zatem przy budowie centra logistycznego preferowane są tereny niezabudowane, dobrze skomunikowane, z dostępem do mediów oraz łatwe do inwestowania.

Przy komercyjnym charakterze centrum logistycznego o lokalizacji budowy decydują poniższe czynniki:

• wartość rynku logistycznego,
• dostępność oraz cena gruntów,
• dostępność infrastruktury transportowej i komunikacyjnej,
• atrakcyjność przedsięwzięcia dla inwestorów,
• dostępność siły roboczej,
• siła nabywcza ludności,
• poziom wykształcenia pracowników itp.

Przy publicznym charakterze centrum logistycznego planowanego przez sektor publiczny o lokalizacji budowy oprócz kryteriów ekonomicznych decydują również następujące czynniki:

• makroekonomiczne,
• ekologiczne,
• urbanistyczne (np. uwzględniające strategię rozwoju lokalnego bądź regionalnego, potrzebę zmniejszenia bezrobocia, łagodzenie skutków niekontrolowanego rozwoju gospodarczego itp.).

Czynniki decydujące o lokalizacji, wspólne dla komercyjnego oraz publicznego charakteru centrum logistycznego:

• dostępność gruntów, cena ich nabycia oraz stan prawny,
• poziom rozwoju gospodarczego regionu,
• struktura rodzajowa transportu,
• struktura rodzajowa ładunków,
• wielkość i potencjał rynku,
• wielkość wymiany towarowej z innymi regionami,
• poziom konkurencji.

Centrum logistyczne — artykuły polecane

Transport — Regionalne centrum dystrybucji — Logistyka międzynarodowa — Operator logistyczny — Przemysł turystyczny — Usługa gastronomiczna — Łańcuch logistyczny — Podaż turystyczna — Rynek usług turystycznych

Bibliografia

• Bendkowski J., Matusek M. (2013), Logistyka stosowana: metody, techniki, analizy, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
• Fechner I. (2004). Centra logistyczne: cel - realizacja - przyszłość, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, s. 14
• Gołembska E. (red.) (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Kaźmierski J. (2011). Determinanty decyzji lokalizacyjnych centrów logistycznych na poziomie regionalnym, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", nr 258
• Kucharczyk R.(2014). Centra logistyczne - istota, zadania, funkcje, "Logistyka - nauka. Logistyka", nr 3
• Mindur M. (red.) (2012), Logistyka. Infrastruktura techniczna na świecie, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB, Warszawa - Radom
• Pokusa T. (red.) (2013), Zarządzanie, logistyka - procesy, koncepcje, narzędzia, Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole
• Witczyńska K. (2014), Znaczenie centrów logistycznych w rozwoju regionalnym, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 369

Autor: Justyna Bocheńska, Patrycja Jeż