Siła robocza

Siła robocza [ang. Labour force], zwana też podażą pracy to liczba osób, które są aktywne zawodowo. Są to osoby w wieku produkcyjnym (w Polsce jest to przedział wiekowy 18-59 dla kobiet oraz 18-64 dla mężczyzn), które są zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia na typowych warunkach dla danej gospodarki. W skład tej grupy wchodzą zarówno osoby pracujące, jak i bezrobotni.

Pozostała grupa osób to osoby w wieku produkcyjnym bierne zawodowo.

Siła robocza to zasób ludzi w wieku produkcyjnym, zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia na typowych warunkach istniejących w gospodarce (Milewski 2002, s. 397). Z definicji tej wynika, że zasób siły roboczej jest składową ogółu liczby osób w wieku produkcyjnym w danej gospodarce. W obecnej, dynamicznej gospodarce rzadko zdarza się by w danej chwili wszystkie osoby, które tworzą siłę roboczą były aktywne zawodowo.Ci, którzy pracują przyczyniają się do tworzenia tak zwanej grupy zatrudnionych. Jednakże ci, którym nie udało się znaleźć pracy, zasilają szeregi grupy osób nieaktywnych zawodowo - bezrobotnych.

Siła robocza (zasoby pracy) to ludność aktywna zawodowo, do której zalicza się pracujących (łącznie z pracującymi na własny rachunek, odbywającymi służbę wojskową i uczestnikami rządowych programów szkolenia zawodowego) oraz bezrobotnych (Sloman 2001,. s 307). W tym znaczeniu siła robocza jest jednym z zasobowych, tradycyjnych czynników produkcji.

Jeżeli liczbę bezrobotnych odejmiemy od liczby osób zaliczonych do siły roboczej, uzyskamy wielkość zatrudnienia (Hall, Taylor, 2004, s. 78)

Zasób pracy nazywamy również zasobem siły roboczej. Są to wszyscy pracujący plus bezrobotni, mówiąc inaczej:

Zasób pracy= Z + B

gdzie:

Z- zatrudnienie

B-bezrobocie

Siła robocza i rynek pracy to grupa jednostek, które są lub chcą być zatrudnione (Skousen, 2015). Zasób siły roboczej to część procesu polegającego na przemianie surowców, materiałów w produkty końcowe, której nie da się zastąpić. Osoby bez względu na płeć- mężczyźni bądź kobiety, które wykorzystują zarówno swoją siłę fizyczną jak i intelekt by stworzyć dobra i usługi. Według Skousen'a pracownicy świadczą swe usługi w zamian za wypłatę. Dlatego też znaczna część bogactwa kraju znajduje się w wiedzy, umiejętnościach i wysiłku jego siły roboczej. Uważa on, że siła robocza jest wyjątkowym elementem bogactwa.

Przedsiębiorca nie kupuje człowieka, tak jak zdarzało się to w epoce niewolnictwa, lecz kupuje jego gotowość do wykorzystywania zdolności do pracy w określonym czasie. Ta zdolność do pracy nazywana jest często siłą roboczą. (Beksiak, 2014, s. 148) Ma to na celu odróżnienie terminu siła robocza od terminu praca.

Na wielkość siły roboczej według John'a Black'a mają wpływ takie czynniki jak:

• długość trwania nauki oraz system szkolnictwa wyższego,
• wiek emerytalny.

Dzięki sile roboczej możemy obliczyć:

• współczynnik aktywności zawodowej, czyli udział aktywnych zawodowo w liczbie ludności:

$wspolczynnik~aktywnosci~zawodowej={sila~robocza \over populacja~w~wieku~lat~16~i~~wiecej}\cdot 100\%$

Interpretacja: Im wyższy ten współczynnik tym większa część ludności w wieku produkcyjnym chce pracować.

• stopę bezrobocia, która definiowana jest jako procentowa relacja liczby osób bezrobotnych do zasobu siły roboczej i obliczana jest następująco:

$stopa~bezrobocia={liczba~bezrobotnych \over sila~robocza}\cdot 100\%$

• wskaźnik zatrudnienia.

(Krugman, Wells, 2012, s. 83-84)

Pośród osób w wieku produkcyjnym wskaźnik aktywności zawodowej jest zależny również od systemu ubezpieczeń społecznych, a przede wszystkim od wysokości oraz łatwości uzyskania świadczeń takich jak zasiłki dla osób niepracujących - bezrobotnych. Stan zdrowia wpływa na to ile osób posiada zdolność do wykonywania pracy np. niezdolność z tytułu inwalidztwa. Natomiast struktura rodzinna wpływa na to ile osób jest nieaktywnych zawodowo z powodu wychowywania potomstwa bądź sprawowania opieki nad osobami starszymi lub schorowanymi.

Popyt na siłę roboczą zależy przede wszystkim od wysokości stawek realnych. Im stawki są wyższe, tym popyt na siłę roboczą jest mniejszy.

Podaż siły roboczej jest zależna od stawek płac. Im te stawki są wyższe, tym więsza jest podaż siły roboczej.

TL;DR

Siła robocza to grupa osób w wieku produkcyjnym, zdolnych i gotowych do pracy. W jej skład wchodzą zarówno pracujący, jak i bezrobotni. Siła robocza jest zasobem ludzkim, który tworzy produkcję. Możemy obliczyć różne wskaźniki, takie jak współczynnik aktywności zawodowej, stopa bezrobocia i wskaźnik zatrudnienia, aby ocenić sytuację na rynku pracy. Popyt na siłę roboczą zależy od wysokości stawek płac, a podaż jest zależna od wysokości stawek płac. Pojęcie siły roboczej zostało wprowadzone przez Marksa i jest związane z ludzką pracą i inteligencją. Wzrost liczby osób gotowych do pracy przyczynia się do wzrostu PKB.

Geneza pojęcia

Pojęcie siły roboczej zostało ukute w literaturze marksistowskiej. Marks twierdził, że w naturze ludzkiej leży przekształcanie przyrody i ten proces transformacji nazwał pracą. Natomiast zdolność do przekształcania przyrody określił mianem siły roboczej. W pojęciu Marksa siła robocza jest związana nierozerwalnie z ludzką wyobraźnią i inteligencją.

Wzrost liczby ludności gotowej do podjęcia pracy (siły roboczej) jest ważnym źródłem wzrostu PKB.

Siła robocza — artykuły polecane

Aktywność zawodowa — Bezrobocie frykcyjne — Bezrobotny — Bezrobocie strukturalne — Bezrobocie — Stopa bezrobocia — Wiek produkcyjny — Dochód transferowy — Baby Boomer

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2007), Ekonomia. Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Beksiak J. (2014), Ekonomia. Kurs podstawowy, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa
• Black J. (red.) (2008), Słownik ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Czarny B. (2011), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dzierzgowski J. (2006), Globalizacja i praca - przegląd dyskusji, Polityka Społeczna, nr 3
• Grzelak A., Leźnicka A. (1999), Makroekonomia, PTE, Szczecin
• Hall R., Taylor J. (2004), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Krugman P., Wells R. (2016), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Mankiw N., Taylor M. (2016), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Organiściak-Krzykowska A., Walkowiak R., Nyklewicz K. (2014), Innowacyjne formy pracy, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
• Skousen M. (2015), Logika ekonomii, FijorPublishing, Warszawa
• Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Anna Idziak, Anna Krawiec, Sylwia Markowska