Ruch turystyczny

Ruch turystyczny
Polecane artykuły
Sport zimowy Funkcje turystyki Różnorodność biologiczna Położenie geograficzne Turystyka alternatywna Transport wodny Infrastruktura drogowa Droga ekspresowa Ubóstwo

Ruch turystyczny to określenie przemieszczania się ludzi, które nie jest wymuszone przez czynniki zewnętrzne - ludzie zmieniają miejsce pobytu, swoje środowisko, rytmu życia dobrowolnie - bez przymusu. Ruch turystyczny odnosi się do określonego obszaru, kierunku, okresu w którym trwa, itp.

Francuski badacz M.Boyer zwraca uwagę na akcent społeczny ruchu turystycznego i przedstawia go jako podróże w celach rekreacyjnych, poznawczych, kulturalnych i wychowawczych.

Międzynarodowa Akademia Turystyki w Monte Carlo określiła ruch turystyczny jako "... podróże podejmowane dla przyjemności, wypoczynku lub leczenia - pieszo lub jakimkolwiek środkiem komunikacji. Do ich zakresu nie należą więc podróże w celach zarobkowych ani w celach zmiany miejsca stałego zamieszkania.

Według polskich autorów ruch turystyczny jest definiowany w podobny sposób jak u autorów zagranicznych.

Ruch turystyczny ma charakter społeczno-kulturalny. Definicje takie jak turysta i ruch turystyczny bardzo mocno wskazują na obszerne ekonomiczne skutki tego ruchu. Na układ tych skutków oddziałują materialne i duchowe zapotrzebowania turystów. Gdy turysta chce urzeczywistnić cele podjętej podróży to zgłasza zapotrzebowanie przemieszczania się w przestrzeni, wymaga aby potrzeby noclegowe, żywieniowe i inne usługi bytowe zostały spełnione. Na efektywność podróży turystycznych wpływają też potrzeby duchowe (poznawcze, kontemplacyjno-estetyczne, religijne itp.), które mają związek z osiąganiem społeczno-kulturowych celów ruchu turystycznego. W literaturze różnie określony jest zakres celów podróżowania turystycznego. Wykluczamy w tym przypadku między innymi podróże służbowe. Społeczno-ekonomiczne zjawisko ruchu turystycznego tworzy się poprzez zbiorowość podróżnych motywowanych różnymi celami społeczno-kulturowymi oraz zawodowymi, do których dążą aby osiągnąć je po czasowym i dobrowolnym opuszczeniu stałego miejsca zamieszkania.

"Na świecie przeważa zdecydowanie turystyka krajowa. Trudno jest o w pełni wiarygodne i porównywalne w skali światowej statystyki, można jednak stwierdzić, że mający wiele form krajowy ruch turystyczny jest bardziej powszechny w państwach bogatych, dysponujących odpowiednim zagospodarowaniem turystycznym, o pewnych tradycjach i zamiłowaniach turystycznych, niż w państwach ubogich. Szacuje się, że na krajowy ruch turystyczny w skali ogólnoświatowej przypada ok. 80% całkowitego ruchu turystycznego. W wielkościach bezwzględnych turystyka zagraniczna ustępuje krajowej, jednak pod względem znaczenia gospodarczego znacznie ją przewyższa." (Podstawy...).

Obecnie w świecie obowiązuje podział ONZ WTO ruchu turystycznego:

• dla celów wizyty,
• na czas trwania pobytu lub podróży,
• na miejsca zamieszkania turysty (region, kraj) i miejsca jego przeznaczenia,
• użytych środków transportu,
• oraz rodzajów obiektów noclegowych.

Z punktu widzenia organizatora obsługi ruchu turystycznego, czyli biura podróży, istotny jest podział wg następujących kryteriów

• forma organizacji - zorganizowany i niezorganizowany,
• kierunek ruchu w stosunku do organizatora - wyjazdowy i przyjazdowy,
• sposób rozliczania - krajowy i zagraniczny,
• wielkość - indywidualny, grupowy, masowy.

Kraje Unii Europejskiej należą do jednych z najbardziej atrakcyjnych regionów turystycznych świata. O tej atrakcyjności świadczą urozmaicone walory naturalne i antropogeniczne oraz bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura. W 2003 r. udział krajów UE-25 w europejskim ruchu turystycznym wyniósł 84%, a w światowym 48%.

Turystyka międzynarodowa jest stale rozwijającą się gałęzią gospodarki, jednak równocześnie cechuje się dużą niepewnością. Według specjalistów jest to spowodowane wrażliwością turystyki na zmiany w otoczeniu, które czasowo lub na stałe osłabiają ruch turystyczny i przekształcają jego strukturę. Możliwymi źródłami tych zagrożeń są czynniki: polityczne, terroryzm, bezpieczeństwo własne, klęski żywiołowe, katastrofy ekologiczne oraz czynniki ogólnorynkowe.

Natężenie ruchu turystycznego w poszczególnych krajach jest bardzo zróżnicowane. Wpływają na to takie czynniki jak: atrakcyjność walorów turystycznych, położenie geograficzne, rozwój infrastruktury turystycznej (głównie bazy noclegowej i komunikacyjnej), imprezy międzynarodowe (targi, igrzyska olimpijskie), uwarunkowania historyczne, nastawienie miejscowej ludności do turystów zagranicznych. Kraje, które notują największą liczbę zagranicznych podróżnych, to leżące w basenie Morza Śródziemnego, trzy potęgi turystyki wypoczynkowej: Francja (23%), Hiszpania (16%), Włochy (12%). Na państwa te przypada ok 50% przyjazdów UE.

W krajach UE - 25 o natężeniu ruchu turystycznego decydują Europejczycy i Amerykanie. Około 90% przyjazdów turystów zagranicznych pochodzi z Europy, a 6% - z Ameryki. Największy udział Amerykanów w ruchu turystycznym jest w Wielkiej Brytanii (19% - silne więzy kulturowe), Niemczech (12% - kontakty biznesowe), oraz Holandii (12%).

Ruch wewnątrz regionalny (między krajami członkowskimi) dominuje w unijnej strukturze geograficznej międzynarodowego ruchu turystycznego. Składa się na to kilka czynników. Po pierwsze, turyści często odwiedzają sąsiednie kraje. Po drugie, chętnie odwiedzane są kraje bliskie w sensie językowym i kulturowym. Po trzecie, w turystyce (podobnie jak w migracjach) przeważają podróże na małe odległości. Po czwarte, każdy większy przepływ w danym kierunku wywołuje przepływ przeciwbieżny. Swobodnemu przepływowi obywateli między państwami Unii sprzyjają również ułatwienia graniczne w międzynarodowym ruchu turystycznym. Następuje liberalizacja formalności granicznych: łagodzenie przepisów paszportowych, wizowych, celnych, znoszenie kontroli na granicach wewnętrznych (umowa z Schengen) państw członkowskich oraz wprowadzania wspólnej waluty.

Problem monitorowania ruchu turystycznego na obszarach chronionych jest poruszany przez badaczy z różnych dyscyplin naukowych (przede wszystkim geografia, ekologia i biologia). Naukowcy proponują rozmaite techniki rejestracji i charakterystyki ruchu turystycznego. Zdaniem naukowców utrzymanie równowagi pomiędzy ochroną przyrody a turystycznym i rozrywkowym użytkowaniem parków narodowych wymaga wymaga silnych działań instytucji zarządzających parkami. Do zachowania tej równowagi potrzebny jest monitoring ruchu turystycznego. Na szczęście instytucje i agencje, które zajmują się monitorowaniem parków narodowych posiadają wiele technik pomiarów, a badania sprowadzają się przede wszystkim do:

• bezpośrednich obserwacji dokonywanych przez obserwatorów lub nagrań z kamer,
  
• pomiarów miejscowych, które polegają na ewidencjonowaniu i magazynowaniu danych w określonych punktach,
  
• rejestracji wizyt dokonywanych na podstawie opłat, wydanych zezwoleń, rezerwacji itp.,
  
• wnioskowania szacunkowego, które opiera się na badaniach ankietowych, rejestracjach samochodów na parkingach jak również monitorowaniu warunków pogodowych.
  

Zdaniem badaczy systematyczne, długoterminowe i ekologiczne monitorowanie jest podstawowym obowiązkiem instytucji zarządzających parkami narodowymi.

Bibliografia

• Fierla I. (red.) (2007), Geografia ekonomiczna Unii Europejskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
• Gaworecki W. (2010), Turystyka, Wyd. VI zmienione, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
• Kowalczyk A. (2000), Geografia turyzmu Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
• Młynarczyk Z., Zajadacz A. (red.), (2008) Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki "Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki", Nr2
• Niezgoda A., Gołembski G.(red.) (2014), Turystyka wobec zmian współczesnego świata. Strategie, marketing, programowanie., Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu,
• Niezgoda A., Zmyślony P. (2003) Popyt Turystyczny. Uwarunkowania i perspektywy rozwoju., Akademia Ekonomiczna, Poznań,
• Wrona J., Rek J.(red.) (1997), Podstawy geografii ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Autor: Patrycja Brożek, Aleksandra Duda