Koszty jakości a funkcje zarządzania

W literaturze nauki o zarządzaniu możemy spotkać instytucjonalne i funkcjonalne podejście do pojęcia zarządzanie. Pierwsze rozumie zarządzanie instytucjonalnie i ma na myśli grupę osób, której powierzono podejmowanie decyzji i wydawanie poleceń innym pracownikom organizacji. Drugie natomiast przez zarządzanie rozumie kompleks zadań, które muszą być zrealizowane w celu kierowania systemem. To podejście funkcjonalne nawiązuje do wszystkich czynności niezbędnych do realizacji zadań organizacji. W nim nie chodzi o określenie osoby, czy o szczeble organizacyjne w przedsiębiorstwie, ale o zadania, które muszą być wykonane dla osiągnięcia określonych celów organizacji.

W podejściu funkcjonalnym postrzega się zarządzanie jako kierowanie użycia zasobów (zakup, produkcja, sprzedaż). Zarządzanie występuje więc we wszystkich sferach działalności organizacji w postaci zarządzania: zaopatrzeniem, kadrami, projektowaniem, finansami, wykorzystaniem zasobów rzeczowych. Każde wykorzystanie zasobów (ludzkich, finansowych, fizycznych, informacyjnych) w poszczególnych sferach jest koordynowane przez zarząd organizacji rodzi koszty i wymaga samofinansowania. Zarządzanie rozumiane jako zastaw działań skierowanych na zasoby jest wykonywane z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny. Dlatego też kluczowym zagadnieniem dla przedsiębiorstwa jest doskonalenie jakości zarządzania i obniżenie kosztów działalności.

TL;DR

Artykuł omawia instytucjonalne i funkcjonalne podejście do zarządzania. Zarządzanie funkcjonalne skupia się na wykorzystaniu zasobów organizacji w celu osiągnięcia celów. Kluczowym zagadnieniem jest doskonalenie jakości zarządzania i obniżenie kosztów działalności. Koszty jakości są związane z zarządzaniem kosztami jakości. Zarządzanie kosztami jakości odbywa się poprzez planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie. Sukces organizacji wymaga optymalnego poziomu jakości przy jak najniższych kosztach. Zarządzanie jakością i zarządzanie kosztami jakości są nieodłącznymi aspektami zarządzania. Rozwój organizacji na rynku międzynarodowym wymaga ciągłego doskonalenia jakości i analizy kosztów jakości.

Koszty jakości

W poszczególnych komórkach organizacyjnych powstają do wykonania określone zadania kierownicze, które odzwierciedlają pewne powtarzalne problemy. Do nich należy między innymi racjonalizacja kosztów oraz optymalizacja kosztów jakości. We wszystkich sferach zarządzania i na każdym szczeblu organizacyjnym przedsiębiorstwa podejmuje się decyzje dotyczące kosztów jakości, które rodzą koszty jakości.

Zarządzanie kosztami jakości, postrzegane jako zastaw działań menedżerów, którzy odpowiadają za powiązanie i koordynowanie różnych zasobów organizacji dla osiągnięcia zamierzonego poziomu jakości wyrobów i świadczonych usług przy jak najniższym koszcie całkowitym wytwarzania i sprzedaży organizacji. Zarządzanie kosztami jakości przebiega w ramach realizowanych równolegle funkcji rzeczowych organizacji oraz funkcji zarządzania do których najczęściej zalicza się następujące:

• planowanie,
• podejmowanie decyzji
• organizowanie,
• przewodzenie (kierowanie ludźmi i motywowanie),
• kontrolowanie.

Realizowanie misji i celów organizacji wymaga:

• planowanie strategicznego miejsca organizacji,
• analiza programu konkurencyjności (współzawodnictwa organizacji),
• ustalenie drogi osiągnięcia przewagi i pozycji lidera oraz przyjęcia stosownej:
  • polityki ekonomicznej organizacji,
  • polityki konkurencyjności,
  • polityki jakości.

Źródła sukcesu organizacji

Sukces organizacji na konkurencyjnym Rynku Europejskim wymaga uzyskania optymalnego poziomu jakości przy jak najniższych kosztach, czyli Kompleksowego Zarządzania przez Jakość (Total Quality Management). Wymienione powyżej funkcje zarządzania muszą tym zadaniom służyć we właściwy sposób:

• planowania, powinno określić cele przedsiębiorstwa, wyznaczyć poziom jakości: pracy, wyrobów i usług jakie organizacja chce osiągnąć, sposoby ich realizacji oraz koszty i korzyści jakie z osiągnięcia tej zaplanowanej jakości się wiążą,
• podejmowanie decyzji, powinno cechować się tym, że każda podjęta decyzja powinna być podporządkowana osiągniętemu doskonaleniu jakości i optymalizacji kosztów jakości,
• organizowanie, powinno zmierzać do takiego logicznego ugrupowania działań i zasobów aby cele jakościowe były zrealizowane przy jak najniższych kosztach jakości i przynosiły korzyści firmie,
• przewodzenie, czyli takie kierowanie ludźmi które wyzwoli wysoka jakość pracy, zapewni pożądany poziom jakości zarządzania oraz konkurencyjny poziom jakości produktów, oraz sprawi, że członkowie organizacji będą współpracować ze sobą w interesie organizacji wymaga stosowania właściwych sposobów projakościowego motywowania załogi,
• kontrola, postrzegana jako ocena zgodności, polegająca na obserwowaniu procesu pracy i wdrożenia działań korygujących i zapobiegawczych powinna sprzyjać realizacji celów jakościowych i obniżce kosztów jakości; przy czym miejsce kontroli zewnętrznej (inspekcyjnej) powinna zajmować: samokontrola, kontrola przez następnego pracownika w procesie technologicznym oraz przez przełożonego.

Zarządzanie jakością i zarządzanie kosztami jakości to dwa aspekty zarządzania spełniające jego wszystkich funkcji.

Rozwój organizacji na konkurencyjnym międzynarodowym rynku wymaga:

• podporządkowanie zarządzania ciągłemu doskonaleniu jakości pracy i produktów czyli wdrażaniu zasad Total Quality Management (TQM) - Kompleksowego Zarządzania przez Jakość i systemu zarządzania jakością ISO 9000
• optymalizacji kosztów jakości wiążą się z wdrażaniem TQM i systemu ISO 9000 i osiągnięcia danego poziomu jakości,
• zarządzania kosztami jakości w każdej organizacji, mającej zamiar nawiązania współzawodnictwa na Jednolitym Rynku w ramach Unii Europejskiej.

Koszty jakości a funkcje zarządzania — artykuły polecane

Istota zarządzania przez jakość — Lean management — Orientacja na projekty, programy, portfele — Strategie funkcjonalne — System zarządzania jakością — Strategia projakościowa - zasady formułowania — System zarządzania — Role menedżerów personalnego i liniowego — Decentralizacja — Odsetki od zaległości podatkowych

Bibliografia

• Griffin R.W. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Korzeniowski M. (1998), Uwarunkowania wdrożenia systemu jakości w przedsiębiorstwach posiadających certyfikat ISO 9000 w Polsce i Australii, Biuletyn Informacyjny, Polskie Forum ISO 9000, Nr 3(29)
• O'Brian T, Australian ISO 9000 survey reveals significant gains for certified organizations, w: ISO 9000 News, Vol. 6, No.6, 1995r
• Stefanów, P. (2009). Koszty badań i oceny jakości. Zeszyty Naukowe/Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, (798), 191-208
• Wawak T. (1996), System jakości ISO 9000, Wydawnictwo Informacji Ekonomicznej, Kraków
• Wawak T. (1998), Zarządzanie przez jakość, Wydawnictwo Informacji Ekonomicznej, Kraków
• Wawak T. (red.) (1996), Koszty i korzyści wdrażania systemu jakości w przedsiębiorstwie, PKN, Warszawa

Autor: Tadeusz Wawak