Jednostka zależna

Jednostka zależna to jednostka gospodarcza kontrolowana przez inne przedsiębiorstwo. Kontrola jest tu definiowana jako zdolność do kierowania polityką finansową i operacyjną przedsiębiorstwa, w tym do zmiany zarządu, mającego na celu uzyskania większych korzyści z jego działalności.

Oznacza to, więc zdolność do przegłosowania własnego stanowiska w przypadku pojawienia się opozycji. Taka zdolność w większości przypadków wynikać będzie z posiadania, co najmniej 50% akcji uprawnionych do głosowania. Może się jednak zdarzyć w niektórych przypadkach, iż kontrolę można sprawować posiadając pakiet akcji mniejszy, niż 50%, co określa się mianem kontroli mniejszościowej. Jednostka zależna posiada własną, odrębną osobowość prawną. Inaczej sprawa ma się w przypadku filii lub oddziału, których aktywa i zobowiązania są częścią jednostki dominującej. Posiadanie jednostki zależnej wiąże się z pewnymi niewydajnościami (duplikacja zasobów, podział kontroli wewnętrznej oraz luki w systemie zarządzania).

Powody uzależnienia

Jednakże takie rozwiązanie uzasadnione jest zazwyczaj konkretnymi powodami. Do tych powodów zaliczyć można:

• odrębne rynki
• pozyskanie współfinansowania lub podzielenie ryzyka między innych właścicieli
• zabezpieczenie podmiotu dominującego przed ewentualnym wycofaniem się kredytodawców spółki zależnej
• dywersyfikacja decyzji zarządu

Finanse

Sprawozdania finansowe większości jednostek zależnych podlegają konsolidacji w sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej, polega to na przedstawieniu obu podmiotów jako jedną jednostkę gospodarczą. Natomiast, jeżeli chodzi o finansowanie, kredytodawcy jednostki dominującej chcą określić w sposób wymierny, jaki wpływ mają dywidendy lub opłaty za zarządzanie pobierane od jednostki zależnej na przepływy pieniężne jednostki dominującej. Dla jednostki dominującej akcje jednostki zależnej, stanowią wartość aktywów, ale tylko w zakresie, jakim można je zbyć. Jednakże jest to jedynie potencjale źródło środków pieniężnych, ponieważ płynność takich akcji bywa czasem wątpliwa. Traktowanie obu jednostek jako jedną jednostkę przez kredytodawcę może wystąpić jedynie w przypadku, gdy posiada gwarancje jednostki zależnej.

Metody zdobycia kontroli nad jednostką zależną

W celu zdobycia kontroli nad jednostką zależną istnieje kilka różnych metod. Jedną z nich jest nabycie większościowego pakietu akcji, co oznacza zakup odpowiedniej liczby akcji, umożliwiający kontrolę nad decyzjami podejmowanymi w jednostce zależnej. Ta metoda zapewnia przedsiębiorstwu pełną kontrolę nad jednostką zależną, ale może być kosztowna i wymaga dużego zaangażowania finansowego. Inną metodą jest zawarcie umowy o współpracy, która pozwala na zdobycie kontroli nad jednostką zależną poprzez nawiązanie strategicznego partnerstwa. Ta metoda może być bardziej elastyczna i mniej kosztowna, ale wymaga dobrze przemyślanego planu i wspólnych celów. Przejęcie zarządu jednostki zależnej to kolejna metoda zdobycia kontroli, która umożliwia bezpośrednie zarządzanie i kontrolę nad jednostką zależną. Ta metoda pozwala na szybkie wprowadzenie zmian i dostosowanie strategii do potrzeb przedsiębiorstwa, ale może również prowadzić do konfliktów z zespołem zarządzającym jednostki zależnej. Przedsiębiorstwo, wybierając odpowiednią metodę zdobycia kontroli, powinno uwzględnić różne czynniki, takie jak koszty, perspektywy rozwoju i strategia organizacji.

Pakiet większościowy. Nabycie większościowego pakietu akcji jako metody zdobycia kontroli nad jednostką zależną ma zarówno zalety, jak i wady. Zaletą tej metody jest pełna kontrola nad jednostką zależną, co umożliwia podejmowanie decyzji zgodnie z interesami przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo może skonsolidować wyniki finansowe, harmonizować strategie i kulturę organizacyjną oraz osiągać korzyści synergii. Ponadto, posiadanie większościowego pakietu akcji może zapewnić przedsiębiorstwu większy wpływ na zarząd jednostki zależnej i kontrolę nad jej działalnością operacyjną. Jednak wady nabycia większościowego pakietu akcji obejmują wysokie koszty związane z zakupem akcji oraz ryzyko związane z koniecznością podejmowania odpowiedzialności za jednostkę zależną. Ponadto, taka metoda może prowadzić do konfliktów interesów między jednostką dominującą a zależną.

Umowa o współpracy jest jedną z metod zdobycia kontroli nad jednostką zależną. Przedsiębiorstwo może nawiązać strategiczne partnerstwo z jednostką zależną, dzięki czemu zdobędzie kontrolę nad jej działaniami. Umowa o współpracy może być bardziej elastycznym rozwiązaniem niż nabycie większościowego pakietu akcji. Przedsiębiorstwo może nawiązać współpracę w celu realizacji wspólnych celów, takich jak rozwój nowych produktów, ekspansja na nowe rynki czy dzielenie się zasobami. Ta metoda może być mniej kosztowna i bardziej efektywna w przypadku jednostek zależnych, które mają unikalną wiedzę i umiejętności. Jednak zawarcie umowy o współpracy wymaga dobrze przemyślanego planu i wspólnych interesów. Przedsiębiorstwo musi również uwzględnić możliwość konfliktów interesów między jednostką dominującą a zależną.

Przejęcie zarządu jednostki zależnej jest jedną z metod zdobycia kontroli nad nią. Poprzez bezpośrednie zarządzanie jednostką zależną, przedsiębiorstwo może wprowadzać zmiany i dostosowywać strategię do swoich potrzeb. Przejęcie zarządu pozwala na szybkie podejmowanie decyzji i skierowanie jednostki zależnej na właściwą ścieżkę rozwoju. Przedsiębiorstwo może również łatwiej dostosować strategie i harmonizować kulturę organizacyjną między jednostką dominującą a zależną. Jednak taka metoda może prowadzić do konfliktów z zespołem zarządzającym jednostki zależnej, które mogą mieć negatywny wpływ na efektywność działań. Przedsiębiorstwo powinno więc dokładnie ocenić możliwe skutki przejęcia zarządu jednostki zależnej i przygotować się na wyzwania z tym związane.

Czynniki wyboru metody przejęcia. Przedsiębiorstwo powinno uwzględnić kilka czynników przy wyborze odpowiedniej metody zdobycia kontroli nad jednostką zależną. Po pierwsze, koszty są ważnym czynnikiem. Nabycie większościowego pakietu akcji może być kosztowne, podczas gdy zawarcie umowy o współpracy może być bardziej ekonomiczne rozwiązanie. Po drugie, perspektywy rozwoju jednostki zależnej są istotne. Przedsiębiorstwo powinno ocenić, czy jednostka zależna ma potencjał rozwoju i czy współpraca lub przejęcie zarządu przyniesie korzyści. Po trzecie, strategia przedsiębiorstwa jest kluczowym czynnikiem. Metoda zdobycia kontroli powinna być zgodna z celami i strategią organizacji. Przedsiębiorstwo musi również uwzględnić ryzyko i konsekwencje związane z wybraną metodą. Przed dokonaniem wyboru, należy dokładnie przeanalizować te czynniki i wybrać taką metodę, która najlepiej odpowiada potrzebom i celom przedsiębiorstwa.

Wyzwania związane z zarządzaniem jednostką zależną

Konflikty interesów między jednostką dominującą a zależną mogą wynikać z różnic w celach, strategiach i priorytetach. Jednostka dominująca może dążyć do maksymalizacji zysków i kontrolowania jednostki zależnej, podczas gdy jednostka zależna może mieć inne cele, takie jak autonomia i rozwój. Konflikty mogą również wynikać z różnic w kulturze organizacyjnej, stylach zarządzania i komunikacji. Konflikty interesów mogą mieć negatywny wpływ na efektywność działania jednostki zależnej oraz na relacje między jednostką dominującą a zależną. Dlatego ważne jest, aby przedsiębiorstwo zarządzało tymi konfliktami w sposób konstruktywny i dążyło do znalezienia rozwiązań, które uwzględniają interesy obu stron.

Harmonizacja strategii i kultury organizacyjnej między jednostką dominującą a zależną może być trudnym zadaniem. Jednostka dominująca i zależna mogą mieć różne cele, strategie i podejście do zarządzania. Przedsiębiorstwo musi znaleźć sposób na dostosowanie strategii i kultury organizacyjnej, aby zapewnić spójność i zgodność działań. Trudności mogą wynikać z różnic w strukturze organizacyjnej, systemach kontroli i procesach decyzyjnych. Ponadto, różnice kulturowe i językowe mogą utrudniać komunikację i współpracę. W celu skutecznej harmonizacji strategii i kultury organizacyjnej, przedsiębiorstwo powinno inwestować w budowanie relacji, wzmacniać komunikację i stwarzać warunki do wspólnego rozwoju.

Efektywne procesy komunikacji są kluczowe dla sukcesu zarządzania jednostką zależną. Komunikacja między jednostką dominującą a zależną może być utrudniona przez różnice w kulturze, języku i stylach zarządzania. Przedsiębiorstwo powinno inwestować w budowanie relacji i tworzenie otwartego i transparentnego środowiska komunikacyjnego. Ważne jest, aby zapewnić płynny przepływ informacji, umożliwić wymianę wiedzy i doświadczeń oraz rozwiązywać problemy w sposób efektywny. Komunikacja powinna być dwukierunkowa, z uwzględnieniem zarówno potrzeb jednostki dominującej, jak i zależnej. Przedsiębiorstwo powinno również korzystać z różnych narzędzi komunikacyjnych, takich jak spotkania, systemy informatyczne i cyfrowe platformy, aby ułatwić komunikację na różnych poziomach organizacji.

Koordynacja działań między jednostką dominującą a zależną może być wyzwaniem. Różnice w strukturze organizacyjnej, systemach kontroli i procesach decyzyjnych mogą utrudniać skuteczną koordynację. Przedsiębiorstwo musi znaleźć sposób na zapewnienie spójności i zgodności działań między jednostką dominującą a zależną. Ważne jest, aby wypracować jasne procedury, delegować odpowiedzialności i umożliwić współpracę i koordynację między różnymi zespołami. Przedsiębiorstwo powinno również inwestować w rozwój odpowiednich narzędzi i systemów informatycznych, które ułatwiają koordynację działań. Wyzwaniem jest również utrzymanie równowagi między centralizacją a decentralizacją w zarządzaniu jednostką zależną, aby umożliwić elastyczność i reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe.

Brak efektywnego zarządzania jednostką zależną może mieć negatywne konsekwencje dla całego przedsiębiorstwa. Jednostka zależna może stać się obciążeniem finansowym i operacyjnym, przyczyniając się do spadku wyników finansowych i utraty konkurencyjności. Konflikty interesów między jednostką dominującą a zależną mogą prowadzić do trudności w harmonizacji strategii i kultury organizacyjnej, co może osłabić efektywność całej organizacji. Brak efektywnego zarządzania jednostką zależną może również prowadzić do utraty talentów i kluczowych pracowników, co wpływa na innowacyjność i rozwój przedsiębiorstwa. Dlatego ważne jest, aby przedsiębiorstwo skupiło się na skutecznym zarządzaniu jednostką zależną, inwestując w budowanie relacji, komunikację i harmonizację działań.

Jednostka zależna — artykuły polecane

Private Equity — Zysk zatrzymany — Ujemna wartość firmy — Strategia finansowa — Metoda konsolidacji pełnej — Analiza wskaźnikowa — Dywidenda — Przychody finansowe — Fundusz inwestycyjny otwarty

Bibliografia

• Szychta A., Sobańska I., Wpływ międzynarodowych i krajowych regulacji sprawozdawczości finansowej i auditingu na zmiany w praktyce rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2007
• Walczak M. (2002), Rachunkowość polska na tle regulacji międzynarodowych, Katedra Rachunkowości Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź

Autor: Małgorzata Rugiełło