Mieszana elastyczność cenowa popytu

Mieszana elastyczność cenowa popytu (Mieszana elastyczność popytu) - mierzy reakcję popytu na jeden produkt, w sytuacji gdy zmienia się cena innego produktu. Jest to stosunek procentowej zmiany popytu dobra a do procentowej zmiany ceny dobra b.

$E_{dx(py)}=\pm {\frac {\Delta d_{a}}{d_{a}}}:{\frac {\Delta p_{b}}{p_{b}}}$

• $E_{da(pb)}$ - Mieszana elastyczność cenowa popytu (współczynnik elastyczności popytu na dobro a względem dobra b)
• ${\frac {\Delta d_{a}}{d_{a}}}$ - procentowa zmiana popytu na dobro a,
• ${\frac {\Delta p_{b}}{p_{b}}}$ - procentowa zmiana ceny dobra b.

Mieszana Elastyczność cenowa popytu informuje o ile procent zmieni się popyt na dobro a jeśli cena dobra b zmieni się o 1 %. Współczynnik mieszanej cenowej elastyczności popytu wyraża stopień reakcji popytu na dane dobro na zmiany cen innych dóbr (Z.Dach 2012, s. 60). Poziom współczynnika $E_{da(pb)}$ (elastyczności popytu na dobro a względem ceny dobra b) zależy od charakteru i siły związku między dwoma dobrami, które z reguł są dobrami pokrewnymi, tzn. komplementarnymi lub substytucyjnymi. Współczynnik mieszanej elastyczności cenowej popytu przyjmuje wartości zawarte w przedziale (0,+∞)

Dobra komplementarne i dobra substytucyjne

Z dobrami substytucyjnymi mamy do czynienia jeżeli reakcje popytu i ceny mają charakter jednokierunkowy. Dobra te inaczej nazywamy wzajemnie się zastępującymi. Przed współczynnikiem $E_{da(pb)}$ występuje wtedy znak "+". Wzrostowi ceny doba b, np. masła, towarzyszy wzrost wielkości popytu na dobro a, np.. margarynę, przy założeniu stałości ceny margaryny (S. Marciniak 2013, s. 197).

Z dobrami komplementarnymi mamy do czynienia jeżeli reakcje popytu i ceny mają charakter przeciwny. Dobra te inaczej nazywamy uzupełniającymi się. Przed współczynnikiem $E_{da(pb)}$ występuje wtedy znam "-". Na przykład wzrost cent dobra b (np. tytoniu) spowoduje spadek wielkości popytu na dobro a (np. na papierosy), oczywiście przy założeniu stałości ceny dobra a. A więc zmiany popytu na dobro a i ceny dobra b są tu różnokierunkowe (S. Marciniak 2013, s. 197).

Wzrost dochodów realnych ludzkości powoduje zwiększenie popytu na różne dobra i usługi, przy czym reakcja popytu na zmiany dochodów jest różna dla różnych dóbr i usług. Zwiększone dochody są przeznaczane przede wszystkim na kupno tych dóbr i usług, których nabycie przy dotychczasowym poziomie dochodów było trudne, natomiast popyt na dobra i usługi nabywane dotychczas w dostatecznej ilości nie ulega istotniejszym zmianom, a na niektóre nawet się zmniejsza.

Rodzaje

Najważniejszym elementem determinującym mieszaną elastyczność cenową popytu jest intensywność związku subsydiarności lub komplementarności łączącego dane dobra. Im mocniejszy jest ten związek tym większa będzie elastyczność.

Ogólnie mieszana elastyczność cenowa popytu może być:

• dodatnia - gdy wzrost ceny dobra b powoduje wzrost popytu na dobro a - przypadek dóbr substytucyjnych
• ujemna - gdy wzrost ceny dobra b powoduje spadek popytu na dobro a - przypadek dóbr komplementarnych
• zerowa - gdy dobro a jest obojętne względem dobra b

Rodzaje mieszanej elastyczności cenowej popytu (Z.Dach 2012, s. 61):

• proporcjonalny $E_{da(pb)}$=1,
• elastyczny $E_{da(pb)}$>1,
• nieelastyczny 0<$E_{da(pb)}$<1,
• sztywny $E_{da(pb)}$=0,
• doskonale elastyczny $E_{da(pb)}$→+∞

Zastosowanie

• planowanie wielkości produkcji przedsiębiorstwa
• analiza zależności rynku
• analiza handlu międzynarodowego i bilansu płatniczego - zależności między produktami krajowymi a importowanymi

Zastosowanie mieszanej elastyczności cenowej popytu w zarządzaniu

Mieszana elastyczność cenowa popytu jest niezwykle istotnym narzędziem dla menedżerów i przedsiębiorców, którzy chcą zrozumieć, jak zmiany cen mogą wpływać na ich popyt i przychody. Na podstawie analizy mieszanej elastyczności cenowej popytu, menedżerowie mogą podejmować strategie cenowe, aby maksymalizować zyski i efektywność działalności. Przykładowo, jeśli elastyczność cenowa jest wysoka, menedżerowie mogą rozważyć obniżenie ceny, aby zwiększyć popyt i zdobyć większy udział w rynku. Z drugiej strony, jeśli elastyczność cenowa jest niska, menedżerowie mogą zwiększyć ceny, aby zwiększyć marże zysku.

Dodatkowo, mieszana elastyczność cenowa popytu może być również wykorzystywana do prognozowania sprzedaży i analizy zmian w popycie. Przeprowadzając symulacje na podstawie różnych scenariuszy cenowych, menedżerowie mogą ocenić, jakie będą skutki zmian cen na ich biznes i podejmować odpowiednie decyzje.

Wpływ dochodów na mieszaną elastyczność cenową popytu

Elastyczność cenowa popytu odnosi się do reakcji popytu na zmiany cen dóbr i usług. Jednakże, elastyczność cenowa popytu może również być zależna od dochodów konsumentów. Zmiany w dochodach mogą mieć istotny wpływ na popyt na różne rodzaje dóbr i usług.

Istnieje silny związek między dochodami a popytem na dobra i usługi. Kiedy dochody konsumentów rosną, zazwyczaj zwiększa się popyt na dobra normalne. Dobra normalne to te, których popyt rośnie wraz ze wzrostem dochodów. Przykładem mogą być luksusowe samochody, wakacje zagraniczne czy kosztowne markowe ubrania. W przypadku dóbr normalnych, elastyczność cenowa popytu jest zazwyczaj dodatnia, co oznacza, że zmiany cen mają wpływ na zmiany popytu w tym samym kierunku.

Z drugiej strony, istnieją również dobra niższej jakości, takie jak żywność czy podstawowe usługi, których popyt jest mniej wrażliwy na zmiany dochodów. Dobra te są nazywane dobrami inferiorycznymi. W przypadku dóbr inferiorycznych, elastyczność cenowa popytu jest ujemna, co oznacza, że zmiany cen mają przeciwny wpływ na popyt. Innymi słowy, gdy dochody rosną, popyt na dobra inferioryczne maleje.

Różnice w reakcji popytu na zmiany dochodów w zależności od rodzaju dóbr

Reakcja popytu na zmiany dochodów może się różnić w zależności od rodzaju dóbr. Istnieją trzy główne kategorie, które opisują różnice w elastyczności cenowej popytu w zależności od dochodów: dobra normalne, dobra luksusowe i dobra inferioryczne.

Dobra normalne to te, których popyt rośnie wraz ze wzrostem dochodów. Elastyczność cenowa popytu na dobra normalne jest zazwyczaj dodatnia, co oznacza, że zmiany cen mają wpływ na zmiany popytu w tym samym kierunku. Przykładem może być wzrost dochodów, który prowadzi do większego popytu na luksusowe samochody.

Dobra luksusowe to te, których popyt jest znacznie bardziej wrażliwy na zmiany dochodów niż popyt na dobra normalne. Elastyczność cenowa popytu na dobra luksusowe jest zazwyczaj większa niż dla dóbr normalnych. Oznacza to, że zmiany cen mają większy wpływ na zmiany popytu. Na przykład, gdy dochody rosną, popyt na drogie wakacje zagraniczne może znacznie wzrosnąć.

Znaczenie mieszanej elastyczności cenowej popytu w planowaniu produkcji

Mieszana elastyczność cenowa popytu jest wskaźnikiem, który odzwierciedla zmiany wielkości popytu na produkt w odpowiedzi na zmiany jego ceny w różnych okresach czasu. Zrozumienie tego pojęcia jest niezwykle istotne dla planowania produkcji, ponieważ pozwala firmom na optymalne dostosowanie się do zmian w warunkach rynkowych.

Głównym celem planowania produkcji jest maksymalizacja zysków i minimalizacja kosztów. Mieszana elastyczność cenowa popytu umożliwia producentom przewidzenie, jak zmiany cen wpłyną na popyt i jakie będą tego skutki dla produkcji i sprzedaży. Dzięki temu mogą dostosować swoje procesy produkcyjne i zasoby, aby zaspokoić popyt na produkty w najbardziej efektywny sposób.

Na przykład, jeśli firma odkryje, że mieszana elastyczność cenowa popytu na jej produkty jest niska, to znaczy, że zmiany cen mają niewielki wpływ na popyt. W takim przypadku producent może podjąć decyzję o zwiększeniu produkcji, nawet jeśli ceny są wysokie, ponieważ istnieje pewność, że popyt na te produkty pozostanie stabilny. Z drugiej strony, jeśli firma zauważy wysoką mieszana elastyczność cenową popytu, to może to sugerować, że zmiany cen będą miały duży wpływ na popyt. W takiej sytuacji producent może dostosować swoje procesy produkcyjne, aby zminimalizować koszty i uniknąć nadprodukcji w przypadku spadku popytu.

Wnioski na temat mieszanej elastyczności cenowej popytu są również przydatne przy podejmowaniu decyzji dotyczących cen. Znając elastyczność cenową, firma może ustalić optymalną cenę, która maksymalizuje zyski. Jeśli mieszana elastyczność cenowa popytu jest niska, to firma może ustalić wyższą cenę, ponieważ zmiany cen będą miały niewielki wpływ na popyt. Z drugiej strony, jeśli mieszana elastyczność cenowa popytu jest wysoka, to firma może rozważyć obniżenie ceny, aby zwiększyć popyt i zyski.

Analiza efektów działań antykonkurencyjnych

Mieszana elastyczność cenowa popytu jest również istotna w analizie efektów działań antykonkurencyjnych na rynku. Jeśli na rynku działa monopolista lub kartel, elastyczność cenowa może być niższa, ponieważ konsumenci nie mają innych alternatyw i są mniej wrażliwi na zmiany cen. W takim przypadku, monopolista może podnieść ceny bez znaczącego spadku popytu, co prowadzi do wyższych zysków dla monopolisty, ale mniejszej korzyści dla konsumentów.

Jednak jeśli na rynku działa wiele konkurencyjnych firm, elastyczność cenowa może być wyższa, ponieważ konsumenci mają większy wybór i są bardziej wrażliwi na zmiany cen. W takim przypadku, firmy muszą dostosować swoje ceny, aby przyciągnąć klientów i konkurować na rynku. Działania antykonkurencyjne, takie jak porozumienia cenowe lub nadużycie pozycji dominującej, mogą zmniejszyć elastyczność cenową popytu i ograniczyć wybór konsumentów.

Analiza efektów działań antykonkurencyjnych na elastyczność cenową popytu jest ważna dla organów regulacyjnych i antymonopolowych, które monitorują i ścigają naruszenia prawa antymonopolowego. Poprzez analizę elastyczności cenowej popytu, organy regulacyjne mogą ocenić wpływ działań antykonkurencyjnych na konkurencję na rynku i podjąć odpowiednie działania w celu ochrony interesów konsumentów.

Różnice w mieszanej elastyczności cenowej popytu w zależności od segmentu rynku

Mieszana elastyczność cenowa popytu jest pojęciem, które odnosi się do reakcji popytu na zmiany cen produktów lub usług. Jednak nie wszystkie segmenty rynku reagują na te zmiany w taki sam sposób. Istnieją różnice w mieszanej elastyczności cenowej popytu, które wynikają z charakterystyki i preferencji klientów w danym segmencie rynku.

Na przykład, segment rynku luksusowych produktów może charakteryzować się niższą elastycznością cenową popytu. Klienci, którzy są zainteresowani tymi produktami, mogą być mniej wrażliwi na zmiany cen i bardziej skoncentrowani na marce, jakości i prestiżu. W rezultacie, zmiana ceny luksusowego produktu może mieć mniejszy wpływ na popyt w tym segmencie rynku.

Z drugiej strony, segment rynku dóbr masowych może wykazywać wyższą elastyczność cenową popytu. Konsumenci w tej kategorii produktów, którzy często mają ograniczone budżety, mogą być bardziej wrażliwi na zmiany cen i skłonni do poszukiwania alternatywnych, tańszych opcji. W rezultacie, zmiana ceny produktu masowego może mieć większy wpływ na popyt w tym segmencie rynku.

Różnice w mieszanej elastyczności cenowej popytu między segmentami rynku wynikają również z innych czynników, takich jak preferencje klientów, styl życia, poziom dochodów czy stopień zaawansowania technologicznego. Dlatego ważne jest, aby przedsiębiorstwa uwzględniały te różnice i dostosowywały swoje strategie cenowe do konkretnych segmentów rynku, aby skutecznie wpływać na popyt.

Wpływ czynników zewnętrznych, takich jak trendy społeczne i kulturowe

Mieszana elastyczność cenowa popytu może być również kształtowana przez czynniki zewnętrzne, takie jak trendy społeczne i kulturowe. Zmieniające się preferencje i oczekiwania klientów, wynikające z tych czynników, mogą wpływać na reakcję popytu na zmiany cen.

Na przykład, wzrost świadomości ekologicznej i zrównoważonego rozwoju może prowadzić do większej elastyczności cenowej popytu na produkty, które są uważane za przyjazne dla środowiska. Konsumenci mogą być skłonni płacić wyższą cenę za produkty, które spełniają ich wartości i przekonania dotyczące ochrony środowiska. Zmniejszenie ceny tych produktów może zatem mieć mniejszy wpływ na zwiększenie popytu, ponieważ klienci są skłonni płacić więcej za produkty, które są zgodne z ich wartościami.

Podobnie, trendy kulturowe i społeczne mogą wpływać na elastyczność cenową popytu. Na przykład, w niektórych społecznościach produkty luksusowe mogą być bardziej pożądane i cenione, co prowadzi do niższej elastyczności cenowej popytu. Z kolei, w innych społecznościach, dążenie do oszczędności i minimalizmu może prowadzić do większej elastyczności cenowej popytu na produkty masowe.

Czynniki społeczne i kulturowe odgrywają istotną rolę w kształtowaniu preferencji klientów i wpływają na to, jak zmiany cen wpływają na popyt. Przedsiębiorstwa powinny być świadome tych czynników i dostosowywać swoje strategie cenowe do zmieniających się trendów i preferencji klientów.

Mieszana elastyczność cenowa popytu — artykuły polecane

Popyt sztywny — Dobro substytucyjne — Dobra komplementarne — Równowaga rynkowa — Elastyczność dochodowa popytu — Elastyczność — Popyt globalny — Prawo malejącego popytu — Elastyczność podaży

Bibliografia

• Begg D., Fisher S., Vernasca G., Dornbusch R. (2014), Ekonomia: Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dach Z. (2012), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Kryńska E. (2007), Elastyczność zatrudnienia na polskim rynku pracy, Polityka społeczna, nr 11-12
• Marciniak S. (red.) (2013), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Milewski R., Kwiatkowski E. (red.) (2016), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Nojszewska E. (2010), Podstawy Ekonomii, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
• Sloman J. (2001), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Stryszowska M. (2013), Elastyczność popytu, Economic Focus, Nr 9

Autor: Paweł Węc, Magdalena Kucypera