Izba walutowa

Izba walutowa to najprostsza forma systemu stałego kursu walutowego, w którym banki centralne mają bardzo ograniczone możliwości udzielenia kredytu refinansowego, przez co upodobniają się do banków centralnych z czasów systemu waluty złotej.

"...Currency board jest to władza monetarna, która emituje pieniądz, w 100% zabezpieczony w obcej walucie lub papierach wartościowych denominowanych w obcej walucie. Pieniądz emitowany przez currency board jest wymieniany na życzenie, po stałym kursie na walutę kraju, w której dany pieniądz jest zabezpieczony (tzw. walutę rezerwową)..". [Schuler za: Antas 2001, s. 5]

Geneza

Pierwsza izba walutowa powstała w 1849 r. na Mauritiusie.

Występowanie

Obecnie jest wprowadzana w małych krajach lub w krajach, które przeszły hiperinflację.

• Bośnia i Hercegowina
• Bułgaria
• Estonia
• Argentyna
• Litwa
• Honkong

Głównym zadaniem władzy monetarnej jest utrzymanie w stałym stosunku wartość emitowanej przez siebie waluty do konkretnej waluty zagranicznej, tzw. waluta rezerwowa. Kurs stały ustalony prawem, może być zmieniony tylko w nadzwyczajnych i ściśle określonych prawem sytuacjach. Zwiększenie krajowej bazy monetarnej może wynikać jedynie z zakupu walut obcych przez bank centralny, a kupowanie i sprzedawanie walut obcych może się odbywać tylko przy stosowaniu sztywnego kursu walutowego. Rezerwy walutowe składają się z:

• aktyw krótkoterminowych - większa część, to: depozyty w kraju rezerwowym, krótkoterminowe papiery wartościowe o niskim wskaźniku ryzyka, waluta rezerwowa, złoto
• aktyw długoterminowych - wyżej oprocentowane papiery wartościowe ale mniej płynne.

Mechanizm funkcjonowania izby walutowej

Proces emitowania pieniądza w izbie walutowej opiera się na ustalonym mechanizmie. Izba walutowa ma prawo do emisji waluty narodowej, która jest podstawą systemu pieniężnego kraju. Proces ten odbywa się poprzez wydawanie banknotów i monet, które są emitowane na podstawie ustalonych zasad i potrzeb gospodarki. Izba walutowa monitoruje podaż pieniądza, dbając jednocześnie o utrzymanie stabilności cen i zapobieganie inflacji.

Izba walutowa ma również za zadanie kontrolowanie i regulowanie kursu walutowego. W tym celu korzysta z różnych narzędzi i mechanizmów. W przypadku izby walutowej, kontrola kursu walutowego polega na interwencjach na rynku walutowym, które mają na celu utrzymanie ustalonego kursu. Izba walutowa może kupować lub sprzedawać walutę, w zależności od potrzeb, aby utrzymać stabilność kursu walutowego.

Bank centralny w izbie walutowej ma określone możliwości i ograniczenia w udzielaniu kredytu refinansowego. Kredyt refinansowy jest udzielany bankom komercyjnym w celu zapewnienia płynności finansowej i stabilności sektora bankowego. Ograniczenia dotyczą między innymi warunków udzielania kredytu i wysokości dostępnych środków. Bank centralny musi również brać pod uwagę stabilność systemu finansowego i gospodarczego kraju przy podejmowaniu decyzji dotyczących udzielania kredytu refinansowego.

Naruszenie ustalonego kursu walutowego w izbie walutowej może mieć poważne konsekwencje dla gospodarki kraju. Przede wszystkim może doprowadzić do destabilizacji kursu walutowego, co wpływa na siłę nabywczą waluty oraz koszty importu i eksportu. Naruszenie ustalonego kursu walutowego może również prowadzić do spekulacji na rynku walutowym i zwiększenia zmienności kursu. Ponadto, może to osłabić zaufanie inwestorów i wpływać na stabilność finansową kraju.

Zarządzanie rezerwami walutowymi w izbie walutowej jest kluczowym elementem stabilności finansowej kraju. Rezerwy walutowe składają się z różnych aktywów, takich jak waluty obce, złoto, obligacje zagraniczne i inne instrumenty finansowe. Izba walutowa zarządza tymi rezerwami w taki sposób, aby zapewnić stabilność kursu walutowego, chronić przed wahań kursu i spekulacjami na rynku walutowym, oraz zapewniać płynność finansową kraju w przypadku potrzeby.

Zastosowanie izby walutowej w praktyce

Rezultaty wprowadzenia izby walutowej były różne w zależności od kraju i kontekstu gospodarczego. W niektórych przypadkach izba walutowa przyczyniła się do stabilizacji kursu walutowego, wzrostu gospodarczego i zwiększenia konkurencyjności eksportowej kraju. Izba walutowa może przyczynić się do stabilizacji gospodarki poprzez kontrolę i regulację kursu walutowego. Stabilny kurs walutowy może wpływać na inwestycje, handel zagraniczny, inflację i inne czynniki gospodarcze. W konkretnych przypadkach izba walutowa może działać jako stabilizator gospodarczy, zapewniający pewność inwestorom i przedsiębiorcom.

Izba walutowa może również przyczynić się do ograniczenia inflacji poprzez kontrolowanie podaży pieniądza i regulację kursu walutowego. Stabilny kurs walutowy może wpływać na ceny importowanych towarów i usług, co może mieć wpływ na inflację. Izba walutowa może wykorzystywać narzędzia polityki pieniężnej, takie jak zmiany stóp procentowych, aby wpływać na inflację i utrzymywać jej poziom na odpowiednim poziomie.

Izba walutowa może wpłynąć na wiarygodność kraju poprzez utrzymanie stabilności kursu walutowego i gospodarczej. Stabilna waluta i gospodarka przyciągają inwestorów i przedsiębiorców, co może przynieść korzyści w postaci wzrostu gospodarczego, zwiększenia inwestycji zagranicznych i tworzenia miejsc pracy. Wiarygodność kraju może również wpływać na koszty finansowania długu publicznego i zdolność do pozyskiwania kapitału na międzynarodowych rynkach finansowych.

Zastosowanie izby walutowej może przynieść korzyści małym krajom i tym, które przeszły hiperinflację. Izba walutowa może pomóc w stabilizacji kursu walutowego, ograniczeniu inflacji i odbudowie zaufania inwestorów, co jest szczególnie istotne dla małych gospodarek zależnych od handlu zagranicznego. Izba walutowa może również pomóc w odbudowie zaufania po okresie hiperinflacji poprzez wprowadzenie stabilności monetarnej i zapewnienie płynności finansowej.

Porównanie izby walutowej z innymi systemami kursów walutowych

Główne różnice między izbą walutową a innymi systemami kursów walutowych polegają na sposobie ustalania i regulacji kursu walutowego. W przypadku izby walutowej, kurs jest kontrolowany i regulowany przez bank centralny, podczas gdy w przypadku float kurs jest determinowany przez siły rynkowe. W przypadku peg, kurs jest sztywno ustalony wobec jednej waluty, a w przypadku managed float, kurs jest regulowany przez władze monetarne w określonym zakresie.

Każdy z systemów kursów walutowych ma swoje zalety i wady. Izba walutowa może zapewnić stabilność kursu walutowego, co wpływa na pewność inwestorów i przedsiębiorców. Float może być bardziej elastycznym systemem, który dostosowuje się do zmian na rynkach walutowych. Peg może być korzystny dla krajów z małą gospodarką, która jest uzależniona od handlu zagranicznego. Managed float pozwala na elastyczność i jednocześnie kontrolę kursu walutowego.

Przykłady krajów, które zdecydowały się na inne systemy kursów walutowych, są różnorodne. Na przykład Argentyna zdecydowała się na peg, co doprowadziło do kryzysu finansowego w latach 90. Natomiast Australia i Kanada przyjęły float, co pozwoliło na elastyczność kursu walutowego i dostosowanie się do zmian na rynkach międzynarodowych.

Długoterminowe konsekwencje zastosowania izby walutowej mogą być związane z stabilnością kursu walutowego i gospodarczej. Izba walutowa może przyczynić się do długotrwałej stabilności kursu walutowego, co wpływa na konkurencyjność gospodarki, inwestycje i handel zagraniczny. Jednak zastosowanie izby walutowej może również wymagać pewnych ustępstw i ograniczeń, które mogą wpływać na elastyczność i reaktywność systemu walutowego.

Przy wyborze odpowiedniego systemu kursu walutowego dla danego kraju należy brać pod uwagę różnorodne czynniki. Należy rozważyć stabilność gospodarczą kraju, siłę nabywczą waluty, zależność od handlu zagranicznego, elastyczność systemu finansowego i wiele innych czynników. Ważne jest również uwzględnienie kontekstu gospodarczego, politycznego i społecznego kraju. Przyjęcie odpowiedniego systemu kursu walutowego może mieć istotne skutki dla stabilności finansowej, konkurencyjności gospodarczej i inwestycji w danym kraju.

Pozytywne skutki zastosowania izby walutowej

• niska inflacja
• ograniczenie marnotrawstwa, nadmiernych wydatków rządowych i subsydiów
• zmniejszenie groźby dewaluacji
• zwiększenie wiarygodności kraju
• stabilizacja wartości pieniądza
• niezmienny poziom kursu walutowego
• spadek stopy procentowej
• obniżenie kosztów obsługi zadłużenia publicznego

Negatywne skutki zastosowania izby walutowej

• brak możliwości amortyzowania szoków zewnętrznych
• recesja

Izba walutowa — artykuły polecane

Atak spekulacyjny — Stopa redyskontowa — Rezerwa obowiązkowa — Instrumenty polityki pieniężnej — Stopa referencyjna — Weksel skarbowy — Strefa Euro — Agregaty pieniężne — Kryzys walutowy

Bibliografia

• Antas Ł. (2001), System izby walutowej, korzyści i zagrożenia dla krajów rozwijających się, Narodowy Bank Polski, Materiały i Studia, Warszawa, Zeszyt nr 133
• Małecki W. (red.) (2001), Kryzysy walutowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Piasecki R. (2003), Rozwój gospodarczy a globalizacja: ekonomia rozwoju w zderzeniu z rzeczywistością, PWE, Warszawa

Autor: Edyta Kijewska