Wartość pieniądza w czasie

Przez lata pieniądze zmieniają swoją wartość. To, że kiedyś mieliśmy dużo pieniędzy nie oznacza tego już dziś, ponieważ zmieniły swoją wartość. Również to ile zarobimy teraz nie będzie miało odzwierciedlenia w przyszłości. Ceny cały czas rosną w górę, a ludzie inwestują swoje oszczędności. Również zmienia się sytuacja gospodarcza. Należy zastanowić się więc nad pytaniem dlaczego pieniądze mają dla nas taką wartość ? Odpowiedź jest bardzo prosta. Pieniądze są wartościowe bo sami akceptujemy i preferujemy je jako środek zapłaty. O wartości decyduje również zgłaszany popyt na pieniądz.

TL;DR

Wartość pieniądza zmienia się w czasie ze względu na inflację, zmiany kursów walut, preferencje inwestorów i ryzyko. Aprecjacja i deprecjacja wpływają na wartość pieniądza, a inflacja osłabia siłę nabywczą. Wzory matematyczne pozwalają obliczyć wartość przyszłą, wartość obecną i efektywną stopę procentową. Kapitalizacja jest procesem dodawania dochodów do kapitału.

Wartość pieniądza w czasie (time value of money)

Pieniądz posiada wartość gdy zostanie mu ona publicznie przypisana. Wartość pieniądza w czasie jest zmienna. Posiadane w portfelu pieniądze mają określoną wartość. Wraz z upływem czasu na skutek wydarzeń i działań praw ekonomii wartość posiadanych pieniędzy może być znacznie większa lub znacznie mniejsza od wartości aktualnej. Pojęcie to ma szerokie zastosowanie w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych

Na wartość pieniądza w czasie wpływają następujące czynniki:

Makroekonomiczne:

• procesy inflacyjne - występują one w większości państw, nawet niewielka wartość wskaźnika inflacji na poziomie 1% lub 2% oznacza że posiadane dzisiaj oszczędności, jeśli się ich nie zainwestuje, będą z roku na rok coraz mniejsze
• zmiana kursów walut - obrót walutami między krajami ma wpływ również na wysokość wartości pieniądza w czasie w odniesieniu do walut obcych, np. posiadane dzisiaj 1000 zł jest warte 248 Euro a jutro może być warte 246 Euro lub 250 Euro w zależności jak będzie się kształtować kurs

Mikroekonomiczne:

• preferencja inwestorów dotycząca rozkładu konsumpcji w czasie - ludzie nie lubią odkładać zakupów na przyszłość. Większość osób charakteryzuje to, iż wolą posiadać dobra rzeczowe które potrzebują w jak najkrótszym czasie. Dlatego również chcą mieć jak najszybciej środki pieniężne i są gotowi wziąć kredyt, aby tylko zaspokoić swój popyt
• ryzyko - większość społeczeństwa woli trzymać środki pieniężne ponieważ boją się oni zjawisk gospodarczych, które mogą doprowadzić do nie zrealizowania obietnic złożonych przez osoby trzecie o ich otrzymaniu.
• koszt utraconych możliwości - aby móc przedstawić to pojęcie najlepiej posłużyć się przykładem: to czegoś dzisiaj nie kupimy to może się okazać że jutro już to dobro nie będzie dostępne lub jego cena będzie niezadowalająca.

Wartość pieniądza w czasie często ulega zmianie przez:

• ryzyko - charakteryzuje się poczuciem niepewności czy założona stopa oprocentowania się zwróci,
• politykę - odnosi się do sytuacji państwa. Inwestorzy biorą pod uwagę państwa o stosunkowo małym zadłużeniu,
• zmianę waluty narodowej w stosunku do zagranicznych - w sytuacji, gdzie kurs waluty narodowej jest mocny w przeciwieństwie do walut zagranicznych mówi się o zjawisku aprecjacji. Natomiast w zdarzeniu odwrotnym gdzie spada kurs waluty narodowej a umacnia się waluta zagraniczna zachodzi deprecjacja
• czynniki inflacyjne - tzn. pieniądze wydawany teraz, w danym momencie mają większą wartość niż w przyszłości.

Wspomniane wyżej dwa pojęcia: aprecjacja i deprecjacja odgrywają tu istotną rolę i zmieniają swoją wartość realną co z kolei ma związek z inflacją. Inflacja osłabia siłę nabywczą pieniądza. To ile wydamy teraz ma większą wartość niż w przyszłości. Istnieje też zjawisko deflacji i ma ono miejsce gdy ceny maleją a siła nabywcza pieniądza wzrasta. W takiej sytuacji pieniądze dopiero po upływie czasu mają większą wartość. Istotną rolę w monitorowaniu wartości odgrywają ciągłe pomiary. W obliczeniach związanych z wartością pieniądza w czasie występuje zjawisko kapitalizacji. Oznacza, że dochody w trakcie okresu inwestowania są kapitalizowane (tzn. dodawane do kapitału), w wyniku czego występuje zjawisko reinwestowania. Przy sporządzaniu obliczeń należy wziąć pod uwagę wartość bieżącą, przyszłą oraz oprocentowanie.

Wzory określające wartość pieniądza w czasie

Wartość przyszłą liczymy ze wzoru

$FV=PV+r*PV$

• Fv - wartość przyszła
• PV - wartość bieżąca
• r - roczna stopa procentowa

Tu kapitalizacja odsetek jest na końcu każdego okresu. Wartość ta jest płacona lub otrzymana w przyszłości.

Procent składany - w przypadku gdy nasze pieniądze chcemy reinwestować na kolejne okresy używamy wzoru

$FV=PV*(1+r)^{n}$

n - ilość okresów kapitalizacji

Wartość obecną liczymy ze wzoru

$PV={{FV} \over (1+nr)}$

Mówiąc o wartości obecnej należy poruszyć dwa pojęcia: dyskontowanie i dyskonto. Dyskontowanie to nic innego jak obliczanie wartości obecnej. Nie interesuje nas wartość przyszła tylko ile coś będzie warte w tym momencie. Natomiast dyskonto to po prostu obniżka cen.

Efektywna stopa procentowa obejmuje kapitalizację odsetek

$r_{ef}=(1+{\frac {r}{m}})^{m}-1$

• $r$ - nominalne oprocentowanie
• $r_{e}f$ - efektywne oprocentowanie
• $m$ - liczba kapitalizacji

Realną stopę procentową obliczamy ze wzoru

$r_{r}={{1+rno} \over 1+rinfl}-1$

To stopa, którą otrzymujemy po odjęciu inflacji od stopy nominalnej.

Kapitalizacja czyli dochody dodawane do kapitału.

Wartość pieniądza w czasie — artykuły polecane

Siła nabywcza pieniądza — Nominalna stopa procentowa — Siła nabywcza — Popyt zagregowany — Parytet siły nabywczej — Pułapka płynności — Efekt Tanziego — Elastyczność łukowa popytu — Paradoks zapobiegliwości

Bibliografia

• Andrzej M. (2016), Czas to pieniądz-paradoksy ekonomicznego wartościowania czasu przez konsumentów, Studia Ekonomiczne, (255), 9-17
• Cwynar W., Patena W. (2010), Podręcznik do bankowości, Wolters Kluwer, Warszawa
• Gąsiorowska A. (2013), Skala postaw wobec pieniędzy SPP, Konstrukcja i walidacja narzędzia pomiarowego
• Janik W., Paździor A. (2011), Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie, Politechnika Lubelska, Lublin
• Nobis A. (2012), Wartość pieniądza, Kultura i Wartości, nr 3
• Sierpińska M., Jachna T. (2006), Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa
• Ślusarczyk B., Ślusarczyk S. (2011), Podstawy mikro - i makroekonomii, Politechnika Lubelska, Lublin

Autor: Michał Kościółek, Justyna Urbaniak