Dewaluacja

Dewaluacja jest pojęciem związanym z ekonomią i odnosi się do umyślnego zmniejszenia wartości waluty w stosunku do innych walut lub do dóbr i usług. Jest to proces, w którym rząd lub bank centralny celowo obniża wartość swojej waluty w celu zwiększenia konkurencyjności na rynkach międzynarodowych.

Dewaluacja może zostać wprowadzona poprzez różne środki, takie jak interwencje banku centralnego na rynku walutowym, zmniejszenie stóp procentowych lub zwiększenie podaży pieniądza. Głównym celem dewaluacji jest zwiększenie eksportu i zmniejszenie importu, co może prowadzić do poprawy bilansu handlowego kraju.

W krajach stosujących system sztywnego kursu walutowego (polityka dostosowawcza) dewaluacja jest zwykle przeprowadzana przez Bank Centralny (administracyjnie) lub przez Rząd danego kraju (ustawowo). Jeśli dany kraj stosuje płynny kurs walutowy, to obniżenie wartości waluty w takim kraju nazywamy deprecjacja. Obniżenie to jest zwykle tożsame ze wzrostem kursu tej waluty. Przeciwieństwem deprecjacji jest aprecjacja czyli umocnienie się danej waluty względem innych.

O przeprowadzonej np. w 1971 r. obniżce oficjalnej ceny dolara wyrażonej w złocie mówimy, że dolar został zdewaluowany. Przeciwieństwem dewaluacji - podwyższenie oficjalnej ceny waluty danego kraju w stosunku do złota lub innych walut - nazywane jest rewaluacją". (Samuelson P. A., Nordhaus W. D., 2004, s. 578).

Wpływ dewaluacji na wartość waluty

Dewaluacja ma bezpośredni wpływ na wartość waluty. W wyniku dewaluacji, waluta staje się tańsza w stosunku do innych walut. Może to prowadzić do zwiększenia konkurencyjności kraju na rynkach międzynarodowych, ponieważ towary i usługi stają się tańsze dla zagranicznych nabywców.

Jednakże, dewaluacja może również prowadzić do pewnych negatywnych skutków. Przede wszystkim, dewaluacja prowadzi do wzrostu kosztów importowanych dóbr, co może prowadzić do wzrostu inflacji. Wyższe ceny importowanych produktów mogą wpływać na koszty produkcji w kraju, co z kolei może wpłynąć na wzrost cen wewnętrznych.

Ponadto, dewaluacja może prowadzić do zmniejszenia siły nabywczej obywateli. Jeśli waluta kraju zostaje zdeprecjonowana, towarów i usług importowanych staje się droższych, co oznacza, że konsumenci muszą płacić więcej za te same produkty. To z kolei może prowadzić do zmniejszenia popytu wewnętrznego i wpływać na wzrost gospodarczy.

Mimo tych negatywnych skutków, dewaluacja może być również korzystna dla gospodarki. Zwiększony eksport może prowadzić do wzrostu produkcji i zatrudnienia, co może przyczynić się do wzrostu gospodarczego. Ponadto, dewaluacja może pomóc w uregulowaniu bilansu handlowego, zwłaszcza jeśli kraj ma nadmierny deficyt handlowy.

Wpływ dewaluacji na wartość waluty jest złożonym zagadnieniem, które zależy od wielu czynników, takich jak siła gospodarki kraju, poziom inflacji, konkurencyjność sektora eksportowego i inne. Wartość waluty jest często analizowana przez ekonomistów i inwestorów, ponieważ ma ona istotny wpływ na kondycję gospodarczą kraju.

Czynniki wpływające na decyzję o dewaluacji

• Bilans handlowy . Bilans handlowy, czyli różnica między wartością eksportu a importu, jest jednym z kluczowych czynników wpływających na decyzję o dewaluacji. Jeśli kraj ma nadmierny deficyt handlowy, może rozważyć dewaluację jako środek do poprawy bilansu. Dewaluacja może zwiększyć konkurencyjność eksportu i zmniejszyć import, co może prowadzić do zmniejszenia deficytu handlowego.
• Inflacja . Poziom inflacji w kraju również ma wpływ na decyzję o dewaluacji. Jeśli kraj ma wysoką inflację, dewaluacja może prowadzić do dalszego wzrostu cen importowanych dóbr, co z kolei może prowadzić do jeszcze większego wzrostu inflacji. Z tego powodu, rządy i banki centralne starają się zrównoważyć efekty dewaluacji z innymi środkami, takimi jak polityka pieniężna i fiskalna, aby kontrolować inflację.
• Konkurencyjność eksportu . Konkurencyjność sektora eksportowego jest również istotnym czynnikiem wpływającym na decyzję o dewaluacji. Jeśli eksport jest wrażliwy na zmiany wartości waluty, dewaluacja może pomóc zwiększyć konkurencyjność na rynkach międzynarodowych. Jednakże, jeśli kraj nie ma konkurencyjnego sektora eksportowego, dewaluacja może mieć ograniczony wpływ na poprawę bilansu handlowego.

Przykłady dewaluacji w historii

Dewaluacje walut były stosowane przez wiele krajów na przestrzeni historii. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest dewaluacja funta szterlinga w 1992 roku, znana jako "czarna środa". W wyniku spekulacji na rynkach walutowych, funt został zdeprecjonowany w stosunku do innych walut, co spowodowało kryzys w brytyjskiej gospodarce.

Innym przykładem jest dewaluacja chińskiego juana w 1994 roku. Rząd chiński zdecydował się na dewaluację w celu zwiększenia konkurencyjności eksportu. Ta decyzja miała znaczący wpływ na chińską gospodarkę, przyczyniając się do wzrostu eksportu i zatrudnienia.

Dewaluacje walut są często stosowane przez kraje rozwijające się w celu poprawy swojej pozycji na rynkach międzynarodowych. Jednakże, decyzje o dewaluacji muszą być starannie przemyślane i uwzględniać wiele czynników, aby uniknąć negatywnych skutków takich jak inflacja i zmniejszenie siły nabywczej obywateli.

Przyczyny i cel dewaluacji

Dewaluacja to celowe zaniżenie wartości waluty przez rząd kraju, zazwyczaj przy wsparciu Banku Centralnego. Jest to proces, który ma na celu zwiększenie konkurencyjności eksportowej, poprawę bilansu handlowego oraz normalizację bilansu płatniczego.

Bank Centralny i rząd mają kluczową rolę w przeprowadzaniu dewaluacji. Bank Centralny może interweniować na rynku walutowym poprzez sprzedaż własnej waluty, aby zmniejszyć jej wartość. Rząd może również wprowadzać politykę fiskalną i monetarną, które mają wpływ na wartość waluty. Współdziałanie tych instytucji jest niezbędne do skutecznego przeprowadzenia dewaluacji.

Jednym z głównych celów dewaluacji jest zwiększenie wartości eksportu. Dewaluacja powoduje obniżenie ceny krajowych towarów na rynkach zagranicznych, co z kolei prowadzi do wzrostu konkurencyjności. Ta konkurencyjność może zachęcić zagranicznych importatorów do zakupu większej ilości krajowych produktów, co finalnie prowadzi do wzrostu eksportu.

Kolejnym celem dewaluacji jest normalizacja bilansu płatniczego. Bilans płatniczy odzwierciedla wszystkie transakcje finansowe między krajem a zagranicą. Jeśli kraj ma duży deficyt w bilansie płatniczym, dewaluacja może pomóc w jego zredukowaniu. Obniżenie wartości waluty powoduje wzrost eksportu i ograniczenie importu, co przyczynia się do poprawy bilansu płatniczego.

Dewaluacja może również osłabić spekulacyjny popyt na waluty obce. Gdy wartość waluty kraju zostaje obniżona, inwestorzy mogą stracić zainteresowanie jej posiadaniem. To może zmniejszyć spekulacyjny popyt na waluty obce, co z kolei może stabilizować kursy walutowe.

Wielowymiarowe skutki dewaluacji

Gospodarka to system naczyń połączonych. Zmiana jednego parametru wpływa na wiele innych. Oto lista obszarów, które odczują dewaluację waluty:

• Wpływ na bilans handlowy.
• Wpływ na inflację.
• Zmniejszenie siły nabywczej obywateli.
• Wpływ na zadłużenie zagraniczne kraju.
• Wpływ na zaufanie inwestorów zagranicznych i napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
• Stabilność finansowa i szok walutowy.
• Zwiększenie konkurencyjności krajowych przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych.
• Narzędzie polityki rządowej w stymulowaniu wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.
• Wzrost kosztów importu surowców i inflacja wewnętrzna.
• Korzyści dla sektora turystycznego.
• Wzrost cen energii.
• Wpływ na kursy wymiany w innych krajach i rynki międzynarodowe.
• Spadek zaufania do waluty wewnętrznej i ucieczka kapitału.
• Dodatkowe działania rządu w celu kontrolowania kapitału.
• Wpływ na deficyt budżetowy.

Skutki w dłuższym terminie:

• Zmniejszenie siły nabywczej obywateli.
• Wpływ na kapitał ludzki i poziom życia.
• Stabilność polityczna.
• Zmiana struktury gospodarki.
• Konkurencyjność krajowych firm na rynkach krajowych.
• Poziom inwestycji zagranicznych.
• Wpływ na relacje handlowe z innymi krajami.
• Wartość aktywów finansowych.
• Możliwości finansowania inwestycji.
• Polityka monetarna.

Dewaluacja — artykuły polecane

Deprecjacja — Rewaluacja — Popyt zagregowany — Import inflacji — Inflacja tłumiona — Nadwyżka — Inflacja importowana — Realny kurs walutowy — Megainflacja

Bibliografia

• Banasiak K. (2010), Modele kryzysów walutowych, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, nr 80
• Bill R. (2013), Atak spekulacyjny jako wyzwanie dla bezpieczeństwa ekonomicznego państwa, Bezpieczeństwo w dobie globalizacji, nr 8
• Budnikowski A. (2006), Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kraciuk J. (2014), Kryzys strefy euro z perspektywy austriackiej szkoły ekonomii, Przegląd Zachodniopomorski, nr 3
• Księżyk M. (2012), Ekonomia. Podejście historyczne i prospektywne, Oficyna Wydawnicza AWM, Kraków
• Kwaśnicki W. (2009), Czy kryzys finansowy przyczynia się do kryzysu w naukach ekonomicznych?, Studia Ekonomiczne nr 3
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Sawicka Karolina, Marta Rajzer