Inflacja wewnętrzna

Inflacja wewnętrzna oznacza zjawisko wzrostu ogólnego poziomu cen dóbr i usług w pewnym czasie . Inflację wyraża się zawsze w stopie procentowej (%). Inflacja pojawia się wtedy gdy ogólny poziom cen na rynku rośnie a nie jeżeli wzrastają ceny pojedynczych dóbr lub usług. Jeżeli mamy do czynienia ze spadkiem bądź wzrostem pojedynczych cen dóbr lub usług to będzie to raczej zależne od popytu na te dobra. Rosnące ceny produktów oznaczają inflację a długotrwale spadające ceny produktów i usług oznaczają deflację (czyli za tę samą ilość jednostek pieniężnych można nabyć więcej dóbr lub usług), deflacja występuje zdecydowanie rzadziej od inflacji. Efektem inflacji jest spadek siły nabywczej pieniądza, inaczej mówiąc za te samą ilość pieniędzy możemy nabyć coraz mniej dóbr bądź usług.

TL;DR

Inflacja wewnętrzna to wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług. Może być spowodowana wzrostem popytu (inflacja popytowa) lub wzrostem kosztów produkcji (inflacja kosztowa). Wyróżnia się trzy rodzaje inflacji: umiarkowaną, galopującą i hiperinflację. Skutki inflacji to m.in. spadek siły nabywczej pieniądza, utrata zaufania do instrumentów finansowych i wzrost kosztów kredytów.

Wskaźniki opisujące inflację

Przeciętną cenę dóbr i usług określa wskaźnik cen konsumenta, CPI (ang. Consumer Price Index) to on jest najczęściej stosowaną miarą inflacji. Na podstawie wskaźnika cen konsumenta banki centralne obliczają zwykle kilka innych wskaźników, które informują o tempie inflacji po wyeliminowaniu sezonowych wahań i skutków przejściowych szoków podażowych.

Wzór na stopę inflacji w roku "t"

$t=100\cdot {\frac {(P_{t}-P_{(}t-1_{)})}{P_{(}t-1_{)}}}$

P - ogólny poziom cen

Inflację opisuje również wskaźnik cen producenta (ang. Producer Price Index, PPI), który dotyczy koszyka dóbr - reprezentantów nabywanych przez przedsiębiorstwa. Wskaźnik PPI został wprowadzony w Stanach Zjednoczonych w 1890 r. i jest do dziś wyznaczany przez amerykański Departament Pracy. W Polsce wyznaczany przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) na podstawie co miesięcznych badań zmian cen około 30tys. produktów i usług. Miarą poziomu inflacji jest również deflator (wskaźnik ceny PKB), który opisuje zmiany cen wszystkich dóbr wliczanych do PKB.

Ze względu na przyczynę powstawania inflacji wyróżniamy

• inflacja popytowa
• inflacja kosztowa

Inflacja popytowa jest spowodowana gwałtownym wzrostem popytu w gospodarce. Kiedy w gospodarce pojawia się zwiększony popyt, a potencjał produkcyjny rodzimych firm nie jest w stanie zrealizować wszystkich zamówień, następuje wzrost cen towarów i usług, który w pewnym stopniu bilansuje różnice między podażą a popytem. Przyczyną inflacji popytowej może być również np. duży deficyt budżetowy państwa, finansowany emisją pieniądza, lub ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego prowadzona pod hasłem "zarządzania popytem".

Inflacja kosztowa, określana również jako inflacja wywołana "szokiem podażowym", powstaje na skutek wzrostu kosztów produkcji, np. poprzez dużą podwyżkę wynagrodzeń, wzrost ceny ważnego surowca, lub podniesienie cen wytwarzanych produktów przez wielkie, zmonopolizowane przedsiębiorstwa, jej efektem jest "stagflacja" albo spowolnienie gospodarcze. Przykładem pokazującym inflację kosztową jest rynek ropy naftowej: "W latach 1973, 1978, 1999, kiedy to na rynku rop naftowej pojawiły się dotkliwe niedobory. Ceny ropy gwałtownie wzrosły, koszty produkcji przemysłowe wraz z nimi, a wszystko to wywołało raptowny wybuch inflacji napędzanej przez koszty.Podobne skutki może mieć podwyżka podatków".

Ze względu na tempo wzrostu cen towarów i usług wyróżniamy trzy rodzaje inflacji:

• Inflacja umiarkowana
• Inflacja galopująca
• Hiperinflacja

Inflacja umiarkowana występuje, gdy ogólny wzrost cen towarów i usług nie przekracza 10% roczne. Jest to wzrost cen, który jest w miarę bezpieczny dla wzrostu gospodarczego. W większości krajów z gospodarką rynkową inflacja kształtuje się właśnie na poziomie umiarkowanym.

Galopująca inflacja występuje, gdy ogólny wzrost cen towarów i usług kształtuje się na poziomie kilkudziesięciu procent rocznie. Bardzo często występują ujemne realne stopy procentowe, co zniechęca ludność do umieszczania swoich oszczędności na lokatach terminowych. Galopująca inflacja to bardzo częste zjawisko w krajach z niestabilnym rządem, w których aktualnie odbywa się rewolucja bądź trwa wojna.

Hiperinflacja występuje, gdy ogólny wzrost cen towarów i usług kształtuje się na poziomie od kilkaset do nawet kilku tysięcy procent w skali roku. W celu sfinansowania swoich potrzeb wydatkowych Państwo drukuje pieniądze bez pokrycia, czego efektem jest wzrost podaży i spadek popytu na pieniądz. Najczęściej do hiperinflacji dochodziło podczas wojen, rewolucji i zmian ustrojowych.

Skutki inflacji

1. Im niższa realna stopa oprocentowania dla instrumentów finansowych takich jak: lokaty terminowe, papiery wartościowe lub obligacje skarbowe tym skłonność ludności do lokowania pieniędzy na w/w instrumentach jest mniejsza.
2. Szybki wzrost cen produktów, a przy tym utrata siły nabywczej pieniądza powoduje, że fizyczni posiadacze pieniędzy w jak najszybszym tempie starają się zamienić pieniądze na inne towary co powoduje ucieczkę od pieniądza, aby nie stracić na jego wartości.
3. Wzrasta szybkość obiegu pieniądza i przy tym liczba zawieranych transakcji.
4. Kiedy stopa inflacji ulega wzrostowi powoduje to również wzrost kosztów kredytów, co przekłada się na znaczy spadek popytu na kredyty.#Wysoka inflacja powoduje realny spadek dochodów ludności, ponieważ wzrost cen produktów nie jest w pełni rekompensowany wzrostem ich wynagrodzeń.
5. W obawie o przyszłość przedsiębiorcy wstrzymują, bądź odwlekają swoje inwestycje w czasie co zmniejsza popyt na pieniądz.

Inflacja wewnętrzna — artykuły polecane

Megainflacja — Inflacja ukryta — Popyt zagregowany — Inflacja galopująca — Inflacja — Hiperinflacja — Siła nabywcza — Stopa inflacji — Inflacja krocząca

Bibliografia

• Bednarczyk J. (2015), Polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego a zagrożenie deflacją w Unii Europejskiej
• Ciżkowicz M. (2012), Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego: alternatywne mierniki inflacji, NBP, Warszawa
• Czarny B. (2011), Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Marciniak S. (red.) (2013), Makro i mikro ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Misztal P. (2014), Zjawisko uporczywości (inercyjności) inflacji w Polsce, Ekonomista, nr 3
• Samuelson P., Nordhaus W., (2007), Ekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Autor: Urszula Żak