Produkcja

To ogół działań zmierzających do dostarczenia dóbr i usług na rynek, czyli do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa. Działania te rozumie się bardzo szeroko, od wydobycia (pozyskania) niezbędnych materiałów, aż po sprzedaż dobra finalnego.

Zgodnie z podstawową teorią ekonomii produkcją nazywać będziemy przekształcenie czynników produkcji, tj. ziemi, pracy i kapitału w dobra i usługi. Ilość zastosowanych czynników wytwórczych to nakłady, a rezultat procesu to wynik produkcji.

Typologia

Produkcja to bardzo szerokie pojęcie, które może być rozumiane na kilka sposobów. Dla nas najważniejsze będą dwa z nich; z dziedziny nauk o ekonomii i nauk o zarządzaniu. I tak oto dla ekonomistów produkcja oznaczać będzie działalność przedsiębiorstw zmierzającą do dostarczenia na rynek dóbr i usług, natomiast z perspektywy naukowego zarządzania interesować nas będzie proces produkcyjny. Głównym celem znakomitej większości przedsiębiorstw działających na rynku jest maksymalizacja zysku. Przedsiębiorstwa produkcyjne decyzje o rozmiarach produkcji podejmują zatem w oparciu o rachunek ekonomiczny i badanie popytu na wytwarzany przez nie asortyment. Zgodnie z tym podejściem w ekonomii (ściślej rzecz ujmując w mikroekonomii) produkcja będzie badana z punktu widzenia decyzji produkcyjnych przedsiębiorstwa.

Natomiast w kontekście zarządzania produkcję przedstawiać będziemy jako proces, składający się z kilku następujących po sobie kroków, których wynikiem jest uzyskanie dobra finalnego. W procesie produkcyjnym korzysta się m.in. z materiałów, półfabrykatów, części i zespołów. Proces jest jednak o wiele bardziej złożony i obejmuje - oprócz procesu technologicznego - m.in. także kontrolę, transport, czy też składowanie wyrobów gotowych.

Proces produkcyjny

Jest to złożony szereg działań związany z modyfikowaniem materiałów i surowców w produkty gotowe.

Elementy procesu produkcyjnego to:

• proces technologiczny
• kontrola jakości
• magazynowanie
• transport wewnętrzny
• badania
• rozwój
• projektowanie kanałów produkcyjnych.

Przekształcenia w procesie produkcyjnym:

• surowiec - materiał - produkcja w toku - półfabrykat- produkt gotowy.

Proces wytwórczy

Jest to ostatni etap procesu produkcyjnego. Jest związany z procesem technologicznym produktu. Ma za zadanie wytworzenie produktu gotowego.

Elementy procesu wytwórczego to:

• proces wytwórczy pomocniczy - wiąże się z dostarczaniem czynników energetycznych, utrzymaniem ruchu, utylizacją odpadów produkcyjnych,
• proces wytwórczy obsługowy - w skład tego procesu wchodzą: bezpieczeństwo pracy, ochrona obiektu, obsługa administracyjna, utrzymanie czystości na terenie obiektu,
• proces wytwórczy podstawowy - proces składający się z różnych procesów składowych.

Środki produkcji

To obiekty materialne potrzebne do procesu produkcji. Są nimi m.in.:

• surowce,
• materiały,
• półprodukty,
• fabryki,
• kopalnie,
• rafinerie,
• saliny,
• zakłady,
• ziemie,
• maszyny,
• narzędzia.

Rozwój technologii i najnowsze trendy w dziedzinie produkcji

Rozwój technologii ma ogromny wpływ na procesy produkcji, zmieniając sposób, w jaki produkty są wytwarzane i jak przedsiębiorstwa działają. Jednym z najważniejszych trendów w dziedzinie produkcji jest automatyzacja. Dzięki zastosowaniu robotów, systemów automatyzacji i sztucznej inteligencji, możliwe jest zautomatyzowanie wielu procesów produkcyjnych, co przekłada się na zwiększenie efektywności, poprawę jakości i redukcję kosztów.

Kolejnym trendem jest rozwój Internetu Rzeczy (IoT) i technologii cyfrowych, które umożliwiają połączenie różnych urządzeń i systemów w jedną spójną sieć. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą monitorować i sterować procesami produkcyjnymi w czasie rzeczywistym, co przekłada się na lepszą kontrolę i wydajność produkcji.

Innym ważnym trendem jest druk 3D, który umożliwia tworzenie trójwymiarowych obiektów na podstawie cyfrowego modelu. Ta technologia ma szerokie zastosowanie w różnych branżach, m.in. w produkcji prototypów, niestandardowych części czy narzędzi. Druk 3D pozwala na szybkie i elastyczne wytwarzanie produktów, co jest istotne w kontekście szybko zmieniających się potrzeb klientów.

Globalizacja i wyzwania związane z dostosowaniem się do zmieniających się warunków rynkowych

Globalizacja ma istotny wpływ na produkcję, wprowadzając nowe wyzwania i możliwości dla przedsiębiorstw. W kontekście produkcji globalnej przedsiębiorstwa muszą dostosować się do zmieniających się warunków rynkowych, takich jak konkurencyjność, regulacje czy różnice kulturowe.

Jednym z wyzwań jest zarządzanie globalnym łańcuchem dostaw, który obejmuje koordynację i kontrolę procesów związanych z zaopatrzeniem, produkcją i dystrybucją na różnych rynkach. Wymaga to elastyczności, doskonałej komunikacji i współpracy z partnerami biznesowymi na całym świecie.

Innym wyzwaniem jest utrzymanie konkurencyjności wobec rosnącej konkurencji ze strony przedsiębiorstw z innych krajów. Przedsiębiorstwa muszą inwestować w innowacje, doskonalenie procesów i tworzenie unikalnych rozwiązań, które pozwolą im wyróżnić się na rynku globalnym.

Zrównoważona produkcja i uwzględnianie aspektów środowiskowych

Aspekty zrównoważonej produkcji stają się coraz bardziej istotne dla przedsiębiorstw. W kontekście ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, przedsiębiorstwa muszą uwzględnić aspekty środowiskowe w swoich procesach produkcyjnych.

Jednym z głównych aspektów zrównoważonej produkcji jest efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, takich jak energia, woda czy surowce. Przedsiębiorstwa mogą stosować różne rozwiązania, takie jak recykling, odzyskiwanie energii czy zastosowanie energii odnawialnej, aby zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko.

Kolejnym aspektem jest minimalizacja emisji gazów cieplarnianych i innych substancji szkodliwych. Przedsiębiorstwa mogą inwestować w technologie o niskiej emisji, oczyszczanie powietrza czy optymalizację procesów produkcji w celu redukcji negatywnego wpływu na środowisko.

Zrównoważona produkcja to także dbanie o dobro pracowników i społeczności lokalnych. Przedsiębiorstwa mogą stosować polityki społecznej odpowiedzialności, zapewniać bezpieczne i zdrowe warunki pracy oraz wspierać lokalne inicjatywy społeczne.

Najważniejsze trendy rynkowe w dziedzinie produkcji i ich konsekwencje

Na rynku produkcji istnieje wiele trendów, które mają istotne konsekwencje dla przedsiębiorstw. Jednym z trendów jest personalizacja, czyli dostosowywanie produktów do indywidualnych potrzeb i preferencji klientów. To wymaga większej elastyczności i możliwości szybkiej reakcji na zmieniające się wymagania rynku.

Kolejnym trendem jest rosnące znaczenie jakości i bezpieczeństwa produktów. Klienci coraz bardziej zwracają uwagę na jakość, trwałość i bezpieczeństwo produktów, co wymaga od przedsiębiorstw odpowiednich standardów i procedur kontroli jakości.

Innym ważnym trendem jest dążenie do ciągłego doskonalenia procesów i eliminacji marnotrawstwa. Przedsiębiorstwa muszą być gotowe do ciągłej poprawy i doskonalenia swoich procesów produkcyjnych, aby zwiększyć efektywność, redukować koszty i dostosować się do zmieniających się potrzeb rynku.

Produkcja — artykuły polecane

Przedsiębiorstwo produkcyjne — Strategia zakupów — System produkcyjny — Zarządzanie produkcją — Minimalizacja ilości odpadów — Logistyka — Przemysł — Kapitał rzeczowy — Rodzaje usług — Karta procesu

Bibliografia

• Klimczak B. (2006), Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław
• Pająk E. (2013), Zarządzanie produkcją. Produkt, technologia, organizacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Pałucha K. (2008), Współczesne metody wspomagające zarządzanie produkcją, Organizacja i Zarządzanie: kwartalnik naukowy, nr 2
• Scazzieri R. (1993), A Theory of Production: Tasks, Processes, and Technical Practices, Clarendon Press, Oxford
• Statt D. (2004), The Routledge Dictionary of Business Management, Routledge, New York

Autor: Dariusz Jaroń, Martyna Górecka