System transportu wewnętrznego

System transportu wewnętrznego tworzy bardzo istotny składnik infrastruktury procesów logistycznych, które aktywnie wpływają na szybkość przemieszczania towarów, poziom procesów manipulacyjnych i transportowych pod względem ich wydajności, a jednocześnie zapewniają ochronę przed uszkodzeniem i utratą wartości użytkowych. Środki transportu wewnętrznego mają bardzo ważny wpływ na przebieg procesów produkcyjnych. Do urządzeń z grupy systemów transportu wewnętrznego możemy zaliczyć następujące środki manipulacji i transportu, możemy je też nazywać "nośnikami bliskimi":

• Maszyny i urządzenia transportowe,
• Urządzenia do składowania,
• Urządzenia pomocnicze.

TL;DR

System transportu wewnętrznego to istotny element infrastruktury logistycznej, który wpływa na szybkość i wydajność procesów transportowych. Składa się z różnych urządzeń, takich jak wózki widłowe, dźwignice, układnice, regały i inne. System ten ma wiele zalet, takich jak skrócenie czasu cyklu życia produktu, wysoki poziom bezpieczeństwa, oszczędność zasobów i elastyczność. Jednak ma też pewne ograniczenia, takie jak koszty, złożoność i ograniczenia techniczne. Istnieją też inne podejścia, takie jak outsourcing, optymalizacja procesu, innowacje technologiczne i automatyzacja.

Podstawowe urządzenia transportowe w nowoczesnych magazynach

• Wózki widłowe,
  • wózek do komisjonowania - ten rodzaj wózka odpowiada za proces kompletacji (inaczej jest nazywany wózkiem kompletacyjnym). Jest przystosowany do poruszania się w wąskich korytarzach, posiada boczne rolki, które prowadzą układ jezdny wzdłuż umocowanych w podłodze listw kierujących,
  • wózek przegubowy - najważniejszą cechą tego rodzaju wózka jest obrotowy maszt, ułatwiający manewry w wąskich korytarzach (wystarczy nawet korytarz o szerokości 1,65 m). Dzięki temu rozwiązaniu, podczas czynności manipulacyjnych rama wózka porusza się w niewielkim zakresie,
  • wózek sterowany automatycznie LGV - jest to wózek bezzałogowy. Istotne jest dokładne wyznaczenie trasy wózka, ponadto nawierzchnia powinna być idealnie równa. Systemy sterujące pozwalają na bezkolizyjne poruszanie się kilku wózków LGV na tym samym obszarze,
  • wózek VNA - jest to wózek systemowy wysokiego składowania. Z powodzeniem może być stosowany w magazynach o wąskich korytarzach. Maszt wózka VNA ułożony jest bocznie, dzięki czemu zapewniona jest dobra widoczność na widły oraz znajdujący się na nich ładunek. Wózki tego typu mogą być prowadzone mechanicznie lub przy pomocy zamontowanych w podłodze szyn,
  • wózek wielokierunkowy - jest to wózek przeznaczony do pracy w wąskich korytarzach. Dzięki specjalnie osadzonym kołom, może się on poruszać w każdym kierunku oraz obracać w miejscu. Są dobrze przystosowane do transportowania długich ładunków,
• Dźwignice - środek manipulacji prostej. Zazwyczaj przenoszą one ładunek w poziomie lub w pionie, a ich zakres ruchu jest ograniczony,
• Układnice - są to urządzenia poruszające się na szynach wzdłuż korytarzy pomiędzy regałami. Jest to konstrukcja jedno - lub dwukolumnowa,

Urządzenia do składowania

Specjalna grupę stanowią urządzenia o automatycznym cyklu pracy czyli manipulatory i roboty przemysłowe. Są to różnego rodzaju:

• Legary,
• Klamry,
• Podstawki,
• Stojaki,
• Regały.

Regały magazynowe

Regały pełnią niezwykle istotną rolę w systemie transportu wewnętrznego. Umożliwiają one szybki dostęp do magazynowanych jednostek oraz pozwalają na bezpieczne piętrzenie ładunków. Wśród regałów magazynowych możemy wyróżnić:

• regały grawitacyjne - ten typ regału może mieć zastosowanie w magazynie, w którym nie zachowuje się zasady FIFO. Stojąca już na regale paleta jest przesuwana wgłąb i ustępuje miejsca nowej. Załadunek i wyładunek palet następuje wyłącznie z jednej strony, a ich przepływ regulowany jest wózkiem widłowym, dlatego nie ma konieczności stosowanie rozdzielaczy i rolek hamujących,
• regały okrężne - ze względu na płaszczyznę ruchu regały okrężne można podzielić na regały o ruchu poziomym i pionowym. Regał okrężny o ruchu poziomym składa się z wąskich i płytkich regałów półkowych, które przemieszczają się po torze w kształcie spłaszczonej elipsy dzięki wózkom szynowym (inna nazwa regału o ruchu poziomym to regał karuzelowy). Regał o ruchu pionowym dobrze sprawdza się przy składowaniu towarów o standardowych rozmiarach, takich jak części zamienne czy narzędzia. Regał wybiera najkrótszą drogę do okna dostępowego, dostarczając do niego towary już w kilka sekund,
• regały paletowe gniazdowe - jest to najbardziej popularny typ regałów. Umożliwia swobodny dostęp do palet, umieszczonych w tzw. gniazdach regałowych. Cechą charakterystyczną regałów paletowych gniazdowych jest prostota ich konstrukcji. Wadą tego typu rozwiązanie jest niski wskaźnik wykorzystania powierzchni magazynowej.
• regały półkowe - zazwyczaj mają zastosowanie w niewielkich magazynach. Towary składowane są w pojemnikach magazynowych. Głębokość regału można regulować tak, aby zapewnić ręczny dostęp do magazynowanych jednostek, natomiast dostęp do wyższych regałów gwarantują specjalne wózki, drabiny oraz pomosty,
• regały przepływowe - zamiast półek ten rodzaj regału posiada wałkowe lub krążkowe przenośniki, po których przetacza się ładunek (dzięki sile grawitacyjnej lub przy pomocy silników). Może być zbudowany na całej długości i szerokości magazynu i pozwala skrócić drogę na przemieszczanie transportu wewnątrz magazynu,
• regały przesuwne - każdy rząd regałów wyposażony jest w swój własny układ jezdny. Dzięki temu rozwiązaniu w szeregu pozostaje miejsce na jeden lub dwa korytarze do obsługi regałów, a w konsekwencji osiągany jest wysoki wskaźnik wykorzystania powierzchni magazynowej (nawet 80%),
• regały windowe - są to regały wysokiego składowania. Odległości pomiędzy półkami dostosowywane są do wysokości składowanych na nich towarów, dzięki czemu unika się pustych przestrzeni,
• regały wjezdne (ramowe) - konstrukcja tego rodzaju regału umożliwia wjazd wózka widłowego w jego głąb. Regały wjezdne stosowane są do składowania dużej liczby palet tego samego towaru. Dzięki wysokiej zabudowie często mają zastosowanie w drogich powierzchniach magazynowych, takich jak chłodnie,
• regały wspornikowe - konstrukcja tego typu regału składa się ze słupa i szeregu wsporników, pozwala na składowanie towarów dłużycowych,
• regały tunelowe - na poszczególnych poziomach znajdują się rzędy wzdłużnych tuneli, wewnątrz których znajdują się szyny. Pozwalają one na poruszanie się wewnątrz tunelu wózka z własnym napędem.

Dodatkowe wyposażenie regałów i urządzenia pomocnicze

Do dodatkowego wyposażenia regałów zaliczamy:

• przenośniki rolkowe,
• stałe sterownice,
• krany.

Urządzenia pomocnicze to:

• urządzenia ułatwiające załadunek środków transportowych takie jak:
  • rampy,
  • pomosty ładunkowe i wyrównawcze,
  • rampy ruchome,
• urządzenia pomocnicze do składowania i manipulacji towarem takie jak:
  • palety,
  • paletyzery,
  • nadstawki palet,
  • pojemniki,
  • jarzma.

Na każdą wymienionych grup składają się liczne odmiany, klasy oraz różnorodne modele w zależności od specyfikacji ich zastosowania. Dobór wykorzystania konkretnego systemu musi uwzględniać nie tylko parametry techniczne, lecz także możliwość pracy w zintegrowanych systemach. Uwagę należy zwrócić także na wysokość kosztów kapitałowych i eksploatacyjnych, parametry wydajności wpływające i umożliwiające połączenie (synchronizację) cząstkowych operacji przepływu i magazynowania. Jest to bardzo obszerne zagadnienie z zakresu wiedzy technicznej i organizacyjnej związane nie tylko z projektowaniem i wdrażaniem lecz także z eksploatacją systemów obsługi transportowej procesów wytwórczych.

System transportu wewnętrznego - przykłady

System transportu wewnętrznego - Wśród najczęściej spotykanych systemów transportu wewnętrznego wyróżnia się systemy takie jak:

• Rurociągi - To systemy rurowe, które służą do przemieszczania materiałów płynnych lub gazowych. Do ich budowy stosuje się różnego rodzaju rury, złączki, zawory i inne elementy. Rurociągi stosuje się w wielu gałęziach przemysłu, w tym w przemyśle chemicznym, spożywczym, energetycznym, budowlanym i innych.
• Wózki widłowe - To specjalne czterokołowe pojazdy, które wykorzystuje się do transportu towarów o dużej masie i gabarytach, które są zbyt duże lub ciężkie do transportu za pomocą innych środków transportu. Są one wyposażone w widły, dźwignie, systemy sterowania i inne elementy techniczne, które umożliwiają transport towarów wewnątrz magazynu, na placu budowy lub na inne miejsca.
• Linie produkcyjne - To systemy transportu wewnętrznego, które są wykorzystywane do transportu produktów w przemyśle wytwórczym. System taki składa się z szeregu urządzeń, w tym z linii produkcyjnych, magazynów, punktów kontrolnych, odbiorników i innych elementów. Linie produkcyjne są szczególnie często stosowane w przemyśle samochodowym, maszynowym, spożywczym i innych gałęziach przemysłu.
• autonomicznych, które są w stanie samodzielnie przemieszczać się po określonym obszarze. System taki jest często wykorzystywany w dużych zakładach przemysłowych do transportu towarów, materiałów i narzędzi wewnątrz magazynu lub na inne miejsca. Automatyczny system transportowy składa się z różnych urządzeń, w tym z pojazdów autonomicznych, czujników, systemów komunikacyjnych, systemów sterowania i innych elementów.

System transportu wewnętrznego - mocne strony

Poniżej przedstawiono najważniejsze zalety systemu transportu wewnętrznego:

• Skrócenie czasu całkowitego cyklu życia produktu: System transportu wewnętrznego umożliwia szybsze, bardziej wydajne przemieszczanie towarów, co minimalizuje czas potrzebny na dostarczenie produktu do klienta.
• Wysoki poziom bezpieczeństwa: System transportu wewnętrznego zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa podczas przemieszczania towarów, co zmniejsza ryzyko uszkodzenia lub utraty wartości użytkowych.
• Oszczędność zasobów: System transportu wewnętrznego umożliwia optymalizację zasobów, co skutkuje redukcją kosztów produkcji i wzrostem wydajności.
• Możliwość monitorowania: System transportu wewnętrznego umożliwia monitorowanie i kontrolę przepływu towarów w celu śledzenia i poprawy wydajności.
• Zmniejszenie kosztów: System transportu wewnętrznego eliminuje koszty związane z zewnętrznym transportem, takie jak opłaty za paliwo, ubezpieczenia i opłaty za transport.
• Zwiększona elastyczność: System transportu wewnętrznego zapewnia wysoki poziom elastyczności w przypadku wielu procesów produkcyjnych i logistycznych, co pozwala na szybką reakcję na zmieniające się warunki rynkowe.
• Oszczędność energii: System transportu wewnętrznego pozwala na optymalizację zużycia energii i redukcję emisji szkodliwych gazów cieplarnianych.

System transportu wewnętrznego - ograniczenia

System transportu wewnętrznego charakteryzuje się kilkoma ograniczeniami:

• Ograniczenia techniczne - systemy transportu wewnętrznego są zwykle zależne od technologii, co oznacza, że ich wydajność jest wyraźnie ograniczona przez powolne postępy w technologii.
• Utrudnienia logistyczne - systemy transportu wewnętrznego często są skomplikowane i trudne do zarządzania, co utrudnia ich wydajność.
• Koszty - systemy transportu wewnętrznego są zazwyczaj bardzo kosztowne w zakupie i utrzymaniu.
• Złożoność - systemy transportu wewnętrznego są często skomplikowane i trudne do zarządzania, co utrudnia ich wydajność.

System transportu wewnętrznego - inne związane podejścia

Ponadto, istnieje kilka innych metod lub podejść związanych z Systemem transportu wewnętrznego:

• Outsourcing transportu wewnętrznego: w tym podejściu, firma może zdecydować się na zlecenie usługi transportu wewnętrznego zewnętrznym dostawcom. Jest to korzystne, jeśli firma nie ma odpowiedniego zaplecza technicznego do zapewnienia własnego systemu transportu.
• Optymalizacja procesu transportu: skupia się ona na wykorzystaniu odpowiednich narzędzi i technik, aby udoskonalić proces transportu wewnętrznego, aby był bardziej wydajny i skuteczny.
• Innowacje technologiczne: wprowadzenie najnowszych technologii w celu zapewnienia bardziej zaawansowanego systemu transportu wewnętrznego. Technologia może zapewnić lepszą wydajność i wyższy poziom bezpieczeństwa, a także zmniejszyć koszty.
• Automatyzacja: wykorzystanie systemów sterowania, aby automatyzować i optymalizować procesy transportu wewnętrznego, aby zwiększyć wydajność.

System transportu wewnętrznego — artykuły polecane

Zasady organizacji magazynu — Magazyn — Barka — Powierzchnia magazynowa — Robot przemysłowy — Ładunek drobnicowy — Topologia sieci — Paleta ładunkowa — Transport kolejowy

Bibliografia

• Biniasz D. (2014), Rola i funkcje transportu wewnętrznego małych przedsiębiorstw produkcyjnych - studium przypadku, Logistyka 3
• Coyle J. (2002), Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Dohn K. (2009), Organizacja procesów transportu wewnętrznego - studia przypadków, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Transport 70
• Gołembska E. (red.) (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Jonak J., Nieoczym A. (2014), Logistyka w obszarze produkcji i magazynowania, Politechnika Lubelska, Lublin
• Kizyn M. (2006), Problemy kompletacji w procesach magazynowych, cz.1, Logistyka, nr 1
• Ratkiewicz A. (2006), Analiza opłacalności wprowadzenia wózków wielofunkcyjnych do istniejących magazynów dystrybucyjnych, Logistyka 5
• Richards G. (2016), Zarządzanie logistyką magazynową, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Tarczyński G. (2013), Wielokryterialna ocena procesu kompletacji towarów w magazynie, Studia Ekonomiczne 163

Autor: Andrzej Kogut, Sebastian Woyke