Marketing wewnętrzny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update)
 
(LinkTitles.)
Linia 15: Linia 15:




'''[[Marketing|Marketing]] wewnętrzny''' przypomina [[System|system]] komunikacji marketingowej z [[Klient|klientami]] [[Przedsiębiorstwo|przedsiębiorstwa]]: pracowników dzielimy na odpowiednie segmenty, które posiadają odrębne potrzeby informacyjne, następnie jest wybierana grupa docelowa, a przekaz zostaje dostosowany do jej specyfiki. Inne argumenty i formy przekazu są używane w przypadku wyjaśniania potrzeby [[Restrukturyzacja|restrukturyzacji]] zatrudnienia.  
'''[[Marketing|Marketing]] wewnętrzny''' przypomina [[System|system]] komunikacji marketingowej z [[Klient|klientami]] [[Przedsiębiorstwo|przedsiębiorstwa]]: pracowników dzielimy na odpowiednie segmenty, które posiadają odrębne [[potrzeby]] informacyjne, następnie jest wybierana [[grupa]] docelowa, a przekaz zostaje dostosowany do jej specyfiki. Inne argumenty i formy przekazu są używane w przypadku wyjaśniania potrzeby [[Restrukturyzacja|restrukturyzacji]] zatrudnienia.  


Marketing ten pozwala dotrzeć do pracowników z wiedza na temat [[Organizacja|organizacji]] – zmianach wewnętrznych, planowanych albo podjętych [[Decyzja|decyzjach]] strategicznych i wynikach działalności. Efektem przekazania tej wiedzy jest większe zadowolenie z pracy pracowników, wzrost ich zaangażowania oraz lepsza identyfikacja z organizacją, natomiast podejmowane decyzje są oparte o wiedzę z aktualnej sytuacji [[Firma|firmy]].
[[Marketing]] ten pozwala dotrzeć do pracowników z wiedza na temat [[Organizacja|organizacji]] – zmianach wewnętrznych, planowanych albo podjętych [[Decyzja|decyzjach]] strategicznych i wynikach działalności. Efektem przekazania tej wiedzy jest większe zadowolenie z pracy pracowników, wzrost ich zaangażowania oraz lepsza [[identyfikacja]] z organizacją, natomiast podejmowane decyzje są oparte o wiedzę z aktualnej sytuacji [[Firma|firmy]].


Marketing wewnętrzny opiera się na założeniu, że w każdej organizacji istnieje wewnętrzny [[rynek]], na którym tradycyjną rolę klientów odgrywają pracownicy. Rynek taki poddawany jest szeroko zakrojonym badaniom, a także oddziaływaniu marketingowemu, służącemu realizacji taktycznych i strategicznych [[cel]]ów, ukierunkowanych głównie na:
Marketing wewnętrzny opiera się na założeniu, że w każdej organizacji istnieje wewnętrzny [[rynek]], na którym tradycyjną rolę klientów odgrywają pracownicy. Rynek taki poddawany jest szeroko zakrojonym badaniom, a także oddziaływaniu marketingowemu, służącemu realizacji taktycznych i strategicznych [[cel]]ów, ukierunkowanych głównie na:
* procesy motywacyjne,
* procesy motywacyjne,
* stymulowanie pożądanych postaw menedżerskich,
* stymulowanie pożądanych postaw menedżerskich,
* rozwój systemów wewnętrznej i zewnętrznej komunikacji.
* [[rozwój]] systemów wewnętrznej i zewnętrznej komunikacji.
   
   
<google>ban728t</google>
<google>ban728t</google>
   
   


Celowość zastosowania marketingu wewnętrznego w organizacji wynika z przekonania, że ''decydujący wpływ na inteligentne działanie organizacji ma [[wiedza]], umiejętności i zachowanie jej pracowników''.
Celowość zastosowania marketingu wewnętrznego w organizacji wynika z przekonania, że ''decydujący wpływ na inteligentne [[działanie]] organizacji ma [[wiedza]], [[umiejętności]] i zachowanie jej pracowników''.


Kultura organizacyjna zarządzana według tych zasad kładzie szczególny nacisk na:
[[Kultura organizacyjna]] zarządzana według tych zasad kładzie szczególny nacisk na:
* ważność wkładu każdego pracownika w procesie tworzenia wartości dodanej,
* ważność wkładu każdego pracownika w procesie tworzenia wartości dodanej,
* efekt synergiczny pracy zespołowej,
* efekt synergiczny pracy zespołowej,
* rozwinięty system partycypacji pracowniczej w procesie podejmowania decyzji.
* rozwinięty [[system]] partycypacji pracowniczej w procesie podejmowania decyzji.


W związku z tym, iż implementacja marketingu wewnętrznego w organizacji o konserwatywnej strukturze i zasadach funkcjonowania, powinna być procesem radykalnym i dynamicznym, a także zważywszy na fakt, że marketing wewnętrzny powinien zawsze być rozumiany jako [[proces]] ciągły, techniką znajdującą tu szerokie zastosowanie jest [[reengineering]].
W związku z tym, iż [[implementacja]] marketingu wewnętrznego w organizacji o konserwatywnej strukturze i zasadach funkcjonowania, powinna być procesem radykalnym i dynamicznym, a także zważywszy na fakt, że marketing wewnętrzny powinien zawsze być rozumiany jako [[proces]] ciągły, techniką znajdującą tu szerokie zastosowanie jest [[reengineering]].


==Zasady marketingu wewnętrznego==
==Zasady marketingu wewnętrznego==
Główne zasady marketingu wewnętrznego to:
Główne zasady marketingu wewnętrznego to:
# wszyscy pracownicy są świadomi w swoich działaniach celów firmy, [[Misja|misji]] i strategii marketingowej
# wszyscy pracownicy są świadomi w swoich działaniach celów firmy, [[Misja|misji]] i strategii marketingowej
# współpraca każdej komórki i każdy z pracowników opiera się na zasadzie odbiorcy i nabywcy
# współ[[praca]] każdej komórki i każdy z pracowników opiera się na zasadzie odbiorcy i nabywcy


Optymalna sytuacja to taka, jeżeli jest osiągany wysoki poziom [[Usługi|usług]], które są świadczone przez poszczególnych pracowników oraz komórki. Ważną rolę pełni tworzenie [[Reputacja|reputacji]] firmy, wiąże się ono z działaniem zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz firmy. Do trudnych zadań należy osiągnięcie dobrej reputacji na zewnątrz jeżeli pracownicy nie posiadają o firmie dobrej opinii.  
Optymalna sytuacja to taka, jeżeli jest osiągany wysoki poziom [[Usługi|usług]], które są świadczone przez poszczególnych pracowników oraz komórki. Ważną rolę pełni tworzenie [[Reputacja|reputacji]] firmy, wiąże się ono z działaniem zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz firmy. Do trudnych zadań należy osiągnięcie dobrej reputacji na zewnątrz jeżeli pracownicy nie posiadają o firmie dobrej opinii.  
Linia 45: Linia 45:
Marketing wewnętrzny to po prostu działania przedsiębiorstwa mające na celu stworzenie zespołu personelu, który w świadomy i umotywowany sposób realizuje ten marketing w praktyce. Środkami, które służą realizacji marketingu wewnętrznego są:
Marketing wewnętrzny to po prostu działania przedsiębiorstwa mające na celu stworzenie zespołu personelu, który w świadomy i umotywowany sposób realizuje ten marketing w praktyce. Środkami, które służą realizacji marketingu wewnętrznego są:
* szkolenia pracowników
* szkolenia pracowników
* polityka kadrowa
* [[polityka]] kadrowa
* systemy motywacyjne oraz ocena pracownika
* systemy motywacyjne oraz [[ocena]] pracownika
Natomiast warunki, które służą do jej realizacji to:
Natomiast warunki, które służą do jej realizacji to:
* akceptowanie przez pracowników firmy jej celów
* akceptowanie przez pracowników firmy jej celów
* występowanie wewnątrz firmy otwartych [[Kanał informacyjny|kanałów informacyjnych]]
* występowanie wewnątrz firmy otwartych [[Kanał informacyjny|kanałów informacyjnych]]
* formalna i nieformalna współpraca pomiędzy stanowiskami pracy
* formalna i nieformalna [[współpraca]] pomiędzy stanowiskami pracy
* sprzyjająca atmosfera pracy
* sprzyjająca atmosfera pracy


Linia 57: Linia 57:
Niezależnie od tego, jaka działalność jest przez ciebie prowadzona, z punktu widzenia [[Reklama|reklamy]] i marketingu bardzo ważne jest, aby przez cały czas mieć wsparcie od pracowników. Jest to ważne z co najmniej dwóch powodów:
Niezależnie od tego, jaka działalność jest przez ciebie prowadzona, z punktu widzenia [[Reklama|reklamy]] i marketingu bardzo ważne jest, aby przez cały czas mieć wsparcie od pracowników. Jest to ważne z co najmniej dwóch powodów:
# Wizytówką firmy są pracownicy. Kompetentni, życzliwi i optymistyczni pracownicy to najprawdopodobniej jeden z najważniejszych atutów firmy.
# Wizytówką firmy są pracownicy. Kompetentni, życzliwi i optymistyczni pracownicy to najprawdopodobniej jeden z najważniejszych atutów firmy.
# Istotne jest aby pracownicy mieli świadomość, jakie kampanie promocyjne zostały zaplanowane przez firmę, w której pracują. Ważne aby mieli oni prawo współdecydować lub co najmniej wypowiedzieć się w kwestiach dotyczących na przykład wyglądu materiałów reklamowych.
# Istotne jest aby pracownicy mieli świadomość, jakie kampanie promocyjne zostały zaplanowane przez firmę, w której pracują. Ważne aby mieli oni [[prawo]] współdecydować lub co najmniej wypowiedzieć się w kwestiach dotyczących na przykład wyglądu materiałów reklamowych.


W pojęciu marketing wewnętrzny mieszczą się wszystkie twoje działania, które zmierzają do zaangażowania personelu. Polityka personalna firmy pełni bardzo ważną rolę, łączy się ona nierozerwalnie z marketingiem niezależnie, czy pracownik pełni obowiązki w:
W pojęciu marketing wewnętrzny mieszczą się wszystkie twoje działania, które zmierzają do zaangażowania personelu. [[Polityka personalna]] firmy pełni bardzo ważną rolę, łączy się ona nierozerwalnie z marketingiem niezależnie, czy [[pracownik]] pełni obowiązki w:
* produkcji
* produkcji
* administracji
* administracji
Linia 65: Linia 65:
* zakupie
* zakupie
* marketingu
* marketingu
Jeżeli nie potrafisz przekonać swoich pracowników do twoich pomysłów, prawdopodobnie nie będziesz w stanie zrobić tego również w przypadku osób spoza firmy. Jeśli klient kontaktuje się z twoją organizacją, decydujące jest pierwsze wrażenie. Wiara w strategię firmy oraz dobre samopoczucie pracowników będą również widoczne w kontaktach z klientem.
Jeżeli nie potrafisz przekonać swoich pracowników do twoich pomysłów, prawdopodobnie nie będziesz w stanie zrobić tego również w przypadku osób spoza firmy. Jeśli [[klient]] kontaktuje się z twoją organizacją, decydujące jest pierwsze wrażenie. Wiara w strategię firmy oraz dobre samopoczucie pracowników będą również widoczne w kontaktach z klientem.


Marketing firmy jest nakierowany nie tylko na klientów, ważne jest także w jaki sposób odbiorą cię dostawcy, pracownicy banków, władze. Dobrze, jeżeli stwierdza oni, że miło się z tobą współpracuje.
Marketing firmy jest nakierowany nie tylko na klientów, ważne jest także w jaki sposób odbiorą cię dostawcy, pracownicy banków, władze. Dobrze, jeżeli stwierdza oni, że miło się z tobą współpracuje.
Linia 72: Linia 72:


===Marketing wewnętrzny interesem całej firmy===
===Marketing wewnętrzny interesem całej firmy===
Marketing ten odzwierciedla w pewien sposób duszę firmy. Ton nadany listowi reklamowemu, dobór gazet, ilustracji poprzez które firma się reklamuje, to w jaki sposób wykorzystuje reklamę bezpośrednią jest w rzeczywistości bardzo osobiste.  
Marketing ten odzwierciedla w pewien sposób duszę firmy. Ton nadany listowi reklamowemu, dobór gazet, ilustracji poprzez które [[firma]] się reklamuje, to w jaki sposób wykorzystuje reklamę bezpośrednią jest w rzeczywistości bardzo osobiste.  


Dlatego ważne jest aby marketing stał się sprawą całej firmy. W przypadku pracownika, któremu nie podoba się nowy folder reklamowy przedsiębiorstwa, nie będzie jego dobrym ambasadorem.
Dlatego ważne jest aby marketing stał się sprawą całej firmy. W przypadku pracownika, któremu nie podoba się nowy folder reklamowy przedsiębiorstwa, nie będzie jego dobrym ambasadorem.


Jeśli mamy do czynienia z większą firmą, może zostać wyznaczona grupa pracowników, której zadaniem będzie opiniowanie [[Plan|planów]] posunięć marketingowych jeszcze przed ich urzeczywistnieniem. Natomiast w mniejszej firmie wszyscy mogą wziąć udział w takiej dyskusji.
Jeśli mamy do czynienia z większą firmą, może zostać wyznaczona grupa pracowników, której zadaniem będzie opiniowanie [[Plan|planów]] posunięć marketingowych jeszcze przed ich urzeczywistnieniem. Natomiast w mniejszej firmie wszyscy mogą wziąć [[udział]] w takiej dyskusji.


==Korzyści marketingu wewnętrznego==
==Korzyści marketingu wewnętrznego==
Patrząc perspektywicznie, dzięki marketingowi wewnętrznemu mamy szansę na:
Patrząc perspektywicznie, dzięki marketingowi wewnętrznemu mamy szansę na:
* zmniejszenie konfliktów w firmie
* zmniejszenie konfliktów w firmie
* wzmocnienie kreatywności pracowników
* [[wzmocnienie]] kreatywności pracowników
* wzrost zaangażowania w inicjowanie zmian
* wzrost zaangażowania w inicjowanie zmian
* zwiększenie poczucia wspólnoty
* zwiększenie poczucia wspólnoty
Linia 90: Linia 90:
* Bowen D., Lawler E. (1992). ''Total quality-oriented human resource management'', Organizational Dynamics
* Bowen D., Lawler E. (1992). ''Total quality-oriented human resource management'', Organizational Dynamics
* Gralak K. (2010). [http://www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/PEFIM_2010_T3_nr52_s311.pdf ''Marketing wewnętrzny w praktyce zarządzania jednostek samorządu terytorialnego''], ''Zeszyty naukowe Polityki Europejskiej'', nr 3, str. 1-3
* Gralak K. (2010). [http://www.wne.sggw.pl/czasopisma/pdf/PEFIM_2010_T3_nr52_s311.pdf ''Marketing wewnętrzny w praktyce zarządzania jednostek samorządu terytorialnego''], ''Zeszyty naukowe Polityki Europejskiej'', nr 3, str. 1-3
* Jemielniak D., Koźmiński A.K. (2012). ''Zarządzanie wiedzą'', Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 199
* Jemielniak D., Koźmiński A.K. (2012). ''[[Zarządzanie]] wiedzą'', Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 199
* Kamińska J. (2011). [http://www.biblioteka.uwb.edu.pl/archiwum/konferencja2009/materialy/Kaminska.Joanna.pdf ''Wykorzystanie mentoringu i coachingu w bibliotece jako uczącej się organizacji''], Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji naukowej, nr 1, s. 3
* Kamińska J. (2011). [http://www.biblioteka.uwb.edu.pl/archiwum/konferencja2009/materialy/Kaminska.Joanna.pdf ''Wykorzystanie mentoringu i coachingu w bibliotece jako uczącej się organizacji''], Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji naukowej, nr 1, s. 3
* Lunden B., Svensson U. (2014). ''Marketing: dla małych i średnich przedsiębiorstw'', BL Info Polska, Gdańsk, s. 165 **Strużycki M. (2004).  
* Lunden B., Svensson U. (2014). ''Marketing: dla małych i średnich przedsiębiorstw'', BL Info Polska, Gdańsk, s. 165 **Strużycki M. (2004).  
* Pismo Środowiska Badaczy Problemów Rynku (2017). ''Handel wewnętrzny'', nr 3, s. 139
* Pismo Środowiska Badaczy Problemów Rynku (2017). ''[[Handel]] wewnętrzny'', nr 3, s. 139
*''Zarządzanie Przedsiębiorstwem'', Difin, Warszawa  
*''Zarządzanie Przedsiębiorstwem'', Difin, Warszawa  
* Synowiec M. (2006). ''Marketing w procesie zarządzania firmą Danmark'', Wydawnictwo Promotor, Warszawa, s. 49
* Synowiec M. (2006). ''Marketing w procesie zarządzania firmą Danmark'', Wydawnictwo Promotor, Warszawa, s. 49

Wersja z 05:33, 20 maj 2020

Marketing wewnętrzny
Polecane artykuły


Marketing wewnętrzny przypomina system komunikacji marketingowej z klientami przedsiębiorstwa: pracowników dzielimy na odpowiednie segmenty, które posiadają odrębne potrzeby informacyjne, następnie jest wybierana grupa docelowa, a przekaz zostaje dostosowany do jej specyfiki. Inne argumenty i formy przekazu są używane w przypadku wyjaśniania potrzeby restrukturyzacji zatrudnienia.

Marketing ten pozwala dotrzeć do pracowników z wiedza na temat organizacji – zmianach wewnętrznych, planowanych albo podjętych decyzjach strategicznych i wynikach działalności. Efektem przekazania tej wiedzy jest większe zadowolenie z pracy pracowników, wzrost ich zaangażowania oraz lepsza identyfikacja z organizacją, natomiast podejmowane decyzje są oparte o wiedzę z aktualnej sytuacji firmy.

Marketing wewnętrzny opiera się na założeniu, że w każdej organizacji istnieje wewnętrzny rynek, na którym tradycyjną rolę klientów odgrywają pracownicy. Rynek taki poddawany jest szeroko zakrojonym badaniom, a także oddziaływaniu marketingowemu, służącemu realizacji taktycznych i strategicznych celów, ukierunkowanych głównie na:

  • procesy motywacyjne,
  • stymulowanie pożądanych postaw menedżerskich,
  • rozwój systemów wewnętrznej i zewnętrznej komunikacji.


Celowość zastosowania marketingu wewnętrznego w organizacji wynika z przekonania, że decydujący wpływ na inteligentne działanie organizacji ma wiedza, umiejętności i zachowanie jej pracowników.

Kultura organizacyjna zarządzana według tych zasad kładzie szczególny nacisk na:

  • ważność wkładu każdego pracownika w procesie tworzenia wartości dodanej,
  • efekt synergiczny pracy zespołowej,
  • rozwinięty system partycypacji pracowniczej w procesie podejmowania decyzji.

W związku z tym, iż implementacja marketingu wewnętrznego w organizacji o konserwatywnej strukturze i zasadach funkcjonowania, powinna być procesem radykalnym i dynamicznym, a także zważywszy na fakt, że marketing wewnętrzny powinien zawsze być rozumiany jako proces ciągły, techniką znajdującą tu szerokie zastosowanie jest reengineering.

Zasady marketingu wewnętrznego

Główne zasady marketingu wewnętrznego to:

  1. wszyscy pracownicy są świadomi w swoich działaniach celów firmy, misji i strategii marketingowej
  2. współpraca każdej komórki i każdy z pracowników opiera się na zasadzie odbiorcy i nabywcy

Optymalna sytuacja to taka, jeżeli jest osiągany wysoki poziom usług, które są świadczone przez poszczególnych pracowników oraz komórki. Ważną rolę pełni tworzenie reputacji firmy, wiąże się ono z działaniem zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz firmy. Do trudnych zadań należy osiągnięcie dobrej reputacji na zewnątrz jeżeli pracownicy nie posiadają o firmie dobrej opinii.

Marketing wewnętrzny to po prostu działania przedsiębiorstwa mające na celu stworzenie zespołu personelu, który w świadomy i umotywowany sposób realizuje ten marketing w praktyce. Środkami, które służą realizacji marketingu wewnętrznego są:

  • szkolenia pracowników
  • polityka kadrowa
  • systemy motywacyjne oraz ocena pracownika

Natomiast warunki, które służą do jej realizacji to:

  • akceptowanie przez pracowników firmy jej celów
  • występowanie wewnątrz firmy otwartych kanałów informacyjnych
  • formalna i nieformalna współpraca pomiędzy stanowiskami pracy
  • sprzyjająca atmosfera pracy

Rola pracowników w działach marketingowych

Pracownicy - wizytówka firmy

Niezależnie od tego, jaka działalność jest przez ciebie prowadzona, z punktu widzenia reklamy i marketingu bardzo ważne jest, aby przez cały czas mieć wsparcie od pracowników. Jest to ważne z co najmniej dwóch powodów:

  1. Wizytówką firmy są pracownicy. Kompetentni, życzliwi i optymistyczni pracownicy to najprawdopodobniej jeden z najważniejszych atutów firmy.
  2. Istotne jest aby pracownicy mieli świadomość, jakie kampanie promocyjne zostały zaplanowane przez firmę, w której pracują. Ważne aby mieli oni prawo współdecydować lub co najmniej wypowiedzieć się w kwestiach dotyczących na przykład wyglądu materiałów reklamowych.

W pojęciu marketing wewnętrzny mieszczą się wszystkie twoje działania, które zmierzają do zaangażowania personelu. Polityka personalna firmy pełni bardzo ważną rolę, łączy się ona nierozerwalnie z marketingiem niezależnie, czy pracownik pełni obowiązki w:

  • produkcji
  • administracji
  • sprzedaży
  • zakupie
  • marketingu

Jeżeli nie potrafisz przekonać swoich pracowników do twoich pomysłów, prawdopodobnie nie będziesz w stanie zrobić tego również w przypadku osób spoza firmy. Jeśli klient kontaktuje się z twoją organizacją, decydujące jest pierwsze wrażenie. Wiara w strategię firmy oraz dobre samopoczucie pracowników będą również widoczne w kontaktach z klientem.

Marketing firmy jest nakierowany nie tylko na klientów, ważne jest także w jaki sposób odbiorą cię dostawcy, pracownicy banków, władze. Dobrze, jeżeli stwierdza oni, że miło się z tobą współpracuje.

Inną grupą do której jest skierowany marketing firmy to obecni, jak i zarówno przyszli pracownicy. Ważne aby w środowisku rozprzestrzeniła się opinia, że dobrze pracuje się w twojej firmie. Dzięki temu będziesz mógł w przyszłości pozyskać ciekawych ludzi pasujących do danego wizerunku firmy.

Marketing wewnętrzny interesem całej firmy

Marketing ten odzwierciedla w pewien sposób duszę firmy. Ton nadany listowi reklamowemu, dobór gazet, ilustracji poprzez które firma się reklamuje, to w jaki sposób wykorzystuje reklamę bezpośrednią jest w rzeczywistości bardzo osobiste.

Dlatego ważne jest aby marketing stał się sprawą całej firmy. W przypadku pracownika, któremu nie podoba się nowy folder reklamowy przedsiębiorstwa, nie będzie jego dobrym ambasadorem.

Jeśli mamy do czynienia z większą firmą, może zostać wyznaczona grupa pracowników, której zadaniem będzie opiniowanie planów posunięć marketingowych jeszcze przed ich urzeczywistnieniem. Natomiast w mniejszej firmie wszyscy mogą wziąć udział w takiej dyskusji.

Korzyści marketingu wewnętrznego

Patrząc perspektywicznie, dzięki marketingowi wewnętrznemu mamy szansę na:

  • zmniejszenie konfliktów w firmie
  • wzmocnienie kreatywności pracowników
  • wzrost zaangażowania w inicjowanie zmian
  • zwiększenie poczucia wspólnoty
  • uaktywnienie współpracy zarządzających z pracownikami dzięki popieraniu otwartości w relacjach międzyludzkich
  • wyzwolenie pozytywnego zachowania

Bibliografia

  • Bowen D., Lawler E. (1992). Total quality-oriented human resource management, Organizational Dynamics
  • Gralak K. (2010). Marketing wewnętrzny w praktyce zarządzania jednostek samorządu terytorialnego, Zeszyty naukowe Polityki Europejskiej, nr 3, str. 1-3
  • Jemielniak D., Koźmiński A.K. (2012). Zarządzanie wiedzą, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 199
  • Kamińska J. (2011). Wykorzystanie mentoringu i coachingu w bibliotece jako uczącej się organizacji, Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji naukowej, nr 1, s. 3
  • Lunden B., Svensson U. (2014). Marketing: dla małych i średnich przedsiębiorstw, BL Info Polska, Gdańsk, s. 165 **Strużycki M. (2004).
  • Pismo Środowiska Badaczy Problemów Rynku (2017). Handel wewnętrzny, nr 3, s. 139
  • Zarządzanie Przedsiębiorstwem, Difin, Warszawa
  • Synowiec M. (2006). Marketing w procesie zarządzania firmą Danmark, Wydawnictwo Promotor, Warszawa, s. 49

Autor: Michał Arament, Monika Kukulska