Europejski Bank Inwestycyjny

Europejski Bank Inwestycyjny - Założony w roku 1958 na mocy Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Gospodarczej. Jego akcjonariuszami są państwa członkowskie Wspólnoty. Siedziba mieści się w Luksemburgu. Bank jest autonomiczną instytucją finansową niezależną od budżetu Unii Europejskiej, ma osobowość prawną oraz własne organy decyzyjne (Rada Gubernatorów, Rada Administracyjna, Dyrektorium).

TL;DR

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) został założony w 1958 roku i jest niezależną instytucją finansową UE. Jego celem jest równomierny rozwój Wspólnoty poprzez udzielanie kredytów na projekty rozwojowe. EBI nie udziela dotacji, a jego działalność finansowana jest poprzez pożyczki na rynkach finansowych. Bank współpracuje z instytucjami UE i udziela większości pożyczek na programy i projekty w UE. EBI ma wysoki rating kredytowy i korzystne warunki udzielania pożyczek.

Cele

Cel działania Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest zdefiniowany przez art. 130 Traktatu o ustanowieniu EWG. Jest nim przyczynianie się dzięki rynkom kapitałowym i własnym zasobom do równomiernego i harmonijnego rozwoju Wspólnoty. Bank przyznaje kredyty i udziela gwarancji na pożyczki innych banków państwom członkowskim Wspólnoty. Kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego mogą być udzielane zarówno kredytobiorcom publicznym jak i prywatnym, pod warunkiem, że będą finansowały projekty, które przyczyniają się do stymulowania rozwoju regionów słabiej rozwiniętych oraz zmierzające do modernizacji lub przekształcenia się przedsiębiorstw albo do realizowania nowych form działalności wynikających ze stopniowego urzeczywistniania rynku wewnętrznego jeżeli ze względu na zasięg lub charakter nie mogą one być całkowicie finansowane ze środków poszczególnych państw członkowskich a także w których zainteresowanych jest kilka państw członkowskich, a ich realizacja przekracza możliwości finansowe tych państw . Europejski Bank Inwestycyjny może uczestniczyć w realizacji polityki UE w zakresie pomocy państwom AKP (na podstawie konwencji z Lome), 12 państwom obszaru Morza Śródziemnego (układy o współpracy), a także krajom wschodniej i środkowej Europy (od 1990 z kredytów Europejskiego Banku Inwestycyjnego korzysta Polska). Traktat zobowiązuje Europejski Bank Inwestycyjny do działania na zasadzie organizacji nie przynoszącej zysków (non-profit) oraz do "wnoszenia wkładu... w zrównoważony i systematyczny rozwój wspólnego rynku w interesie Wspólnoty". Kapitał Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest subskrybowany przez państwa członkowskie, a ministrowie finansów pełnią funkcję jego Rady Nadzorczej (Rada Gubernatorów). Jego struktura zarządzania jest uregulowana w statucie załączonym w formie protokołu do Traktatu Rzymskiego .

Europejski Bank Inwestycyjny posiada 59,15% udziałów Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego] (EFI) oraz 3% akcji Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.

Organy decyzyjne

W podejmowaniu decyzji przez bank uczestniczą następujące organy decyzyjne:

• Rada Gubernatorów, złożona z ministrów (zwykle ministrów finansów) ze wszystkich państw członkowskich UE, określa ogólną politykę banku w zakresie udzielania pożyczek, zatwierdza roczny bilans i sprawozdanie z działalności, upoważnia bank do finansowania projektów poza UE oraz podejmuje decyzje o zwiększeniu kapitału.
• Rada Dyrektorów zatwierdza operacje udzielania i zaciągania pożyczek oraz kontroluje właściwe zarządzanie bankiem. Składa się na nią 28 dyrektorów - 27 nominowanych przez poszczególne państwa członkowskie UE oraz jeden nominowany przez Komisję Europejską.
• Komitet Zarządzający to pełnoetatowe kierownictwo banku, które zajmuje się bieżącym zarządzaniem EBI. W jego skład wchodzi dziewięć osób.
• Komisja audytowa to niezależny organ, podlegający bezpośrednio Radzie Gubernatorów i odpowiedzialny za sprawdzanie operacji przeprowadzonych przez bank oraz jego dokumentów księgowych

Zadania banku

EBI jest instytucją o charakterze niezarobkowym, której działalność jest oparta na przesłankach politycznych. W odróżnieniu od banków komercyjnych EBI nie zajmuje się prowadzeniem kont osobistych, transakcji bezpośrednich czy udzielaniem rad z zakresu prywatnych inwestycji. EBI udziela długoterminowych pożyczek na finansowanie projektów inwestycji kapitałowych (głównie środki trwałe), ale nie udziela dotacji. Bank jest własnością państw członkowskich Unii Europejskiej. Wspólnie obejmują one udziały w kapitale banku - każde według udziału swojej gospodarki w gospodarce Unii. EBI nie wykorzystuje funduszy z budżetu UE. Działalność EBI jest finansowana za pomocą pożyczek na rynkach finansowych. Ze względu na fakt, że udziałowcami EBI są państwa członkowskie UE, EBI ma najwyższy możliwy Rating kredytowy (AAA) na rynkach pieniężnych. Dzięki temu EBI może zgromadzić bardzo wysokie kwoty kapitału na bardzo korzystnych warunkach. Jako że EBI jest bankiem o charakterze niezarobkowym, warunki udzielania pożyczek są równie korzystne. EBI nie udziela jednak pożyczek przekraczających 50 proc. całkowitego kosztu danego projektu. Projekty, w które inwestuje bank, są starannie wybierane na podstawie następujących kryteriów:

• muszą przyczyniać się do realizacji celów UE,
• muszą być rozsądne z punktu widzenia ekonomicznego, finansowego i technicznego oraz bezpieczne dla środowiska,
• powinny przyciągać fundusze z innych źródeł.

EBI wspiera także zrównoważony rozwój w krajach kandydujących i potencjalnie kandydujących, krajach sąsiadujących z Unią od wschodu i południa oraz w pozostałych krajach partnerskich. EBI jest większościowym udziałowcem w Europejskim Funduszu Inwestycyjnym.

Współpraca EBI z instytucjami UE

• z Parlamentem Europejskim - informują się wzajemnie o swoich działaniach dot. wspierania procesów pogłębiania i integracji UE,
• z Radą UE - Prezydent EBI może uczestniczyć w spotkaniach Rady i prezentować opinii jako ekspert w dyskutowanych sprawach,
• z Komisją Europejską - jest głównym partnerem EBI w systemie UE, ma swojego przedstawiciela w Radzie Dyrektorów,
• z Trybunałem Europejskim - rozstrzyga wszystkie spory jakie mogą powstać na linii EBI a państwo członkowskie,
• z Trybunałem Obrachunkowym - EBI może być poddawany inspekcjom w sferze zarządzania kapitałem funduszy strukturalnych UE.

Udzielanie pożyczek w UE

Około 90% pożyczek jest udzielanych na programy i projekty realizowane w UE.

EBI udziela pożyczek zgodnie z następującymi 6 celami priorytetowymi określonymi w planie operacyjnym Banku:

• spójność i konwergencja,
• wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw
• zrównoważenie środowiskowe,
• wdrażanie inicjatywy Innowacje 2010
• rozwój transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych
• zrównoważony, konkurencyjny i bezpieczny sektor energetyki

Europejski Bank Inwestycyjny — artykuły polecane

Europejski System Banków Centralnych — Bankowy Fundusz Gwarancyjny — Narodowy Bank Polski — Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka — Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa — Agencja rozwoju przemysłu — Instytucje nadzorujące (ochrona środowiska) — Bank światowy — Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Bibliografia

• Bainbridge T., Teasdale A. (1998), Leksykon Unii Europejskiej, Wydawnictwo Platan, Kraków
• Barcz J., Górka M., Wyrozumska A. (2017), Instytucje i Prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków prawa, zarządzania i administracji, Wolters Kluwer, Warszawa
• Niczyporuk P., Talecka A. (2010), Bankowość Unii Europejskiej, Wydawnictwo Temida
• Ruszkowski J., Wojnicz L. (2013), Multi-governance w Unii Europejskiej, Tomasz Czapiewski
• Smaga M., Włudyga T. (2012), Instytucje gospodarki rynkowej, Wolters Kluwer, Warszawa
• Sozański J. (2010), Prawo Unii Europejskiej , Polskie wydawnictwo prawnicze iuris, Warszawa-Poznań

Autor: Piotr Jarosz, Marek Woch