Komisja Europejska

Komisja Europejska zwana jest tak od 1993 roku, a działa a podstawie utworzonej od 1967 roku Komisji, zwanej Komisją Wspólnot Europejskich. Komisja Europejska została utworzona na podstawie Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą podpisanego w Rzymie 5 maja 1957 roku.

“Termin Komisja Europejska odnoszony jest albo do zespołu członków Komisji - komisarzy albo do całego personelu".(E.Latoszek i in. 2014, s. 204)

Komisja nazywana także Rządem Wspólnot Europejskich jest kolegialnym organem wspólnotowym, który odpowiada za zarządzanie funduszami Unii Europejskiej oraz kontrolę pracy wszystkich jej agend. Podlega ona Parlamentowi Europejskiemu, przed którym jako jedyny organ wspólnotowy ponosi solidarną odpowiedzialność. W przeciwieństwie do innych organów wspólnotowych tylko Komisja ma prawo inicjatywy ustawodawczej.

Wewnątrz Komisji Europejskiej działają tzw. Dyrekcje Generalne oraz Służby Specjalne, którymi kierują wybrani uprzednio Komisarze. Dyrekcje generalne zajmują się tworzeniem nowych aktów prawnych i dzielą się na dyrekcje, dyrekcje zaś na wydziały. Na czele każdej dyrekcji stoi Dyrektor Generalny, będący przełożonym wszystkich pracowników pracujących w danej Dyrekcji. Aktualnie w Komisji Europejskiej istnieje 28 Dyrekcji Generalnych. Koordynację prac Dyrekcji Generalnych zapewnia Sekretariat Generalny, któremu przewodzi Sekretarz Generalny.

Służby Specjalne to z kolei jednostki administracyjne o bardzo elastycznym charakterze. Ulegają one ciągłym zmianom i modyfikacjom w zależności od potrzeb i sytuacji w Unii Europejskiej.

Główną siedzibą Komisji Europejskiej jest Wieżowiec Berlaymont, znajdujący się w Brukseli. Natomiast kilka jednostek administracyjnych Komisji jest zlokalizowanych w Luksemburgu.

TL;DR

Komisja Europejska jest organem zarządzającym Unią Europejską, odpowiedzialnym za zarządzanie funduszami UE i kontrolę pracy agend Unii. Komisja ma prawo inicjatywy ustawodawczej i pełni wiele funkcji, takich jak nadzór nad implementacją prawa UE, zarządzanie finansami UE i utrzymywanie relacji zewnętrznych. Składa się z Przewodniczącego, kolegium komisarzy i służby cywilnej. Przewodniczący ma nadrzędną rolę w wyborze komisarzy i kierowaniu pracą Komisji. Celem Komisji jest łagodzenie sprzeczności interesów państw członkowskich dla dobra Unii.

Funkcje

Komisja Europejska jest organem zarządzająco - wykonawczym Wspólnot. Komisja ma trzy główne uprawnienia i zadania: kontrolne, inicjatywne i wykonawcze.

Priorytetem Komisji Europejskiej jest dbanie o to aby prowadzona polityka unijna zgodna była z traktatami. Realizowany jest on na 5 sposobów (J.McCormick 2010, s. 134-135):

Inicjatywa ustawodawcza:

Komisja nadzoruje, aby zasady, które znajdują się w traktatach, miały przełożenie na konkretne akta prawne i polityki. Stąd też Komisja bierze udział w całym procesie powstawania nowego aktu prawnego.

Nadzór nad implementacją:

W momencie przyjęcia nowego aktu prawnego, czy polityki, zadaniem Komisji jest dopilnowanie, aby zostały one wprowadzone przez państwa członkowskie. Gdy państwa członkowskie lub znajdujące się na ich terenie jednostki czy korporację, nie przestrzegają prawa UE lub działają niezgodnie z traktatem, zadaniem Komisji jest sformułowanie pisemnego ostrzeżenia i pozwanie do Trybunału Sprawiedliwości.

Działanie w charakterze sumienia UE:

Komisja Europejska reprezentuje interes całej Unii, musi stać ponad sprzeczne interesy państw członkowskich, a w razie potrzeby powinna poprzez pośredniczenie usprawniać proces decyzyjny w sporach.

Zarządzanie unijnymi finansami:

Komisja zarządza wydatkami UE, a także dba o to, aby wszystkie dochody trafiały do wspólnej kasy.

Stosunki zewnętrzne:

Kluczowym zadaniem Komisji jest utrzymywanie relacji z organizacjami międzynarodowymi oraz reprezentacja UE, jak również negocjacje i rozpatrywanie wniosków państw, które chcą przystąpić do UE.

Komisja jest upoważniona do przedstawianie Radzie opinii w sprawie podjęcia przez grupę państw tzw. ściślejszej współpracy, jak też dołączenia się potem do tej współpracy kolejnego państwa. Komisja jest także uprawniona do wnoszenia spraw do Trybunału Sprawiedliwości w sprawie stwierdzenia legalności lub nielegalności uchwał, podjętych przez Radę.

Skład

Aktualnie liczba Komisarzy Komisji Europejskiej jest równa liczbie krajów członkowskich. Posiadają oni status funkcjonariuszy międzynarodowych w celu zapewnienia niezależności. Komisarze wybierani są na podstawie posiadanych kompetencji oraz nie budzącej jakichkolwiek wątpliwości niezależności, która zapewnia działanie w interesie UE, a nie reprezentowanie interesów swoich państw. Poza tym Komisarze nie mogą trudnić się działalnością oraz podejmować stanowiska, których pełnienie bądź wykonywanie pozwalałoby na uzyskanie wynagrodzenia. Warunkiem determinującym kandydaturę na członka Komisji jest zaangażowanie w sprawy UE.

Komisja Europejska ma charakter ponadnarodowy, obecnie w jej skład wchodzi (E.Latoszek i in. 2014, s. 204):

Kolegium komisarzy:

28 członków w tym:

• 1 przewodniczący
• 8 wiceprzewodniczących

Służba cywilna:

11 służb i 33 dyrekcje generalne w tym:

• ponad 30000 urzędników

Pierwszym etapem zapełnienia składu osobowego Komisji jest wybór Przewodniczącego Komisji, który jest wybierany za wspólną zgodą rządów państw członkowskich po zaakceptowaniu przez Parlament Europejski. Drugi etap to wyłonienie pozostałych członków Komisji, którego dokonuje uprzednio wybrany przewodniczący w porozumieniu z rządami państw członkowskich. Następnie Parlament Europejski zatwierdza proponowane kandydatury wraz z rządami państw członkowskich. Łącznie proces wyboru może potrwać około pięciu miesięcy. Komisarze pełnią swoje funkcje przez 5 lat.

Najważniejszą ideą Komisji jest łagodzenie sprzeczności interesów poszczególnych państw członkowskich, z korzyścią dla interesu ogółu państw skupionych we Wspólnocie.

Przewodniczący Komisji

Nadrzędną rolę Komisji pełni Przewodniczący tej Instytucji UE, nazywany również głównym urzędnikiem UE. Do fundamentalnych zadań Przewodniczącego należy (J.McCormick 2010, s. 132):

• wpływ na wybór komisarzy,
• przydział resortów,
• określenie porządku prac Komisji,
• prowadzenie posiedzenia Kolegium,
• reprezentowanie Komisji na tle innych Instytucji UE.

Komisja Europejska — artykuły polecane

Europejski Trybunał Sprawiedliwości — Władza wykonawcza — Rząd — Rada Europejska — Organy unii europejskiej — Europejska Karta Samorządu Regionalnego — Organizacja Narodów Zjednoczonych — Rada Nordycka — Rada Unii Europejskiej

Bibliografia

• Barcz J., Kawecka-Wyrzykowska E., Michałowska-Gorywoda K. (2012), Integracja europejska w świetle Traktatu z Lizbony: aspekty ekonomiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Doliwa-Klepacki Z. (2003), Integracja Europejska, Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości, Białystok
• Klaus K. (2004), Pojęcie i źródła deficytu demokracji w Unii Europejskiej, Studia Europejskie, Nr 2
• Malendowski W. (2010), Suwerenność państw w procesie integracji europejskiej, Przegląd Politologiczny, nr 4
• Marszałek A. (2004), Integracja europejska, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• McCormick J. (2010), Zrozumieć Unię Europejską, PWN, Warszawa
• Zawiślińska I. (2014), Podstawy wiedzy o Unii Europejskiej, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot
• Zielińska-Głębocka A. (1999), Dynamika Unii Europejskiej w świetle teorii integracji, Studia Europejskie, Nr 3

Autor: Agnieszka Wójcik, Tomasz Marciniec, Krzysztof Piekarski