Obieg informacji w projekcie: Różnice pomiędzy wersjami
m (Infobox update) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Obieg informacji w projekcie''' - to [[komunikacja]] w [[zespół projektowy|zespole projektowym]], która spełnia funkcje przekazu [[informacja|informacji]] wewnątrz grupy projektowej dzięki czemu umożliwia rozpoznawanie a także ocenę poszczególnych rozwiązań prowadząc do podjęcia najlepszej [[podejmowanie decyzji|decyzji]]. Procesy i działania jakie występują w zarządzaniu komunikacją w projekcie formułują pomiędzy jednostkami, które są zaangażowane w [[przedsięwzięcie]], siec połączonych ze sobą informacji niezbędnych do poprawnej realizacji projektu. W przekazie informacji ważny jest odpowiedni dobór kanałów oraz środków komunikacji, a także jasne formułowanie komunikatów, utrzymanie stałego przepływu informacji przy tworzeniu spotkań, raportów, konferencji wirtualnych oraz maili czy telefonów. | |||
==TL;DR== | |||
Komunikacja w projekcie to przekazywanie informacji w zespole projektowym, mające na celu umożliwienie podjęcia najlepszych decyzji. Proces zarządzania komunikacją obejmuje planowanie komunikacji, dystrybucję informacji, sprawozdawczość wyników oraz zamknięcie administracyjne. Metody przekazu informacji to komunikacja pisemna, ustna i elektroniczna. Istnieje wiele wymiarów komunikacji, a także różne narzędzia tradycyjne i współczesne do przekazywania informacji. | |||
==Schemat procesu komunikacji== | |||
W procesie komunikacji [[nadawca informacji|nadawca]] posiadający wyznaczony cel, wysyła wiadomość odbiorcy w formie informacji nadanej kanałem informacyjnym. Forma przekazu musi być dopasowana do specyfiki adresata, który odbierając [[informacje]] musi ją odkodować oraz zinterpretować, zrozumieć, a także odpowiednio na nią zareagować. Taka reakcja nazywana jest sprzężeniem zwrotnym dzięki któremu [[proces]] komunikacji zapętla się, a [[nadawca]] jest pewny, że jego komunikat do adresata został zrozumiany. Na [[jakość]] przekazu informacji mają wpływ: [[kompetencje]] uczestników, otoczenie i występujące szumy informacyjne (zewnętrzne zakłócenia). Zakłócenia mogą zniekształcić wiadomość i są nie zależne od uczestników. W schemacie komunikacji występuję również kanał przekazu, który jest środkiem transportu komunikatu i powinien być dostosowany do specyfiki projektu, potrzeb, panujących w nim zasad oraz możliwości nadawcy jak i [[odbiorca informacji|odbiorcy]]. Wyróżnia się trzy formy kanałów informacyjnych: wizualne, werbalne i pisemne. | |||
[[Plik: Schemat procesu komunikacji.png|300px|right|thumb|Rys. 1 Schemat procesu komunikacji <ref>Major P., Spałek S. (2017), s. 3 </ref>]] | |||
<google>n</google> | |||
<google> | |||
==Model efektu dobrej komunikacji w projekcie== | ==Model efektu dobrej komunikacji w projekcie== | ||
Model H. Cottermana, K. Forsberga i H. Mooz przedstawia efekt dobrej komunikacji w projekcie łącząc ze sobą czterech czynników (uczestnicy, technicy, środowiska projektów i język). Czynniki te mogą ułatwiać bądź tez utrudniać proces komunikacji w zespole projektowym. Brak standardów, destruktywna krytyka czy też nadmierna rywalizacja mogą spowodować, że komunikacja będzie bardzo trudna przez co praca będzie mniej wydajna i skomplikowana co prowadzi do generowania zbędnych [[koszt|kosztów]]. | [[Model]] H. Cottermana, K. Forsberga i H. Mooz przedstawia efekt dobrej komunikacji w projekcie łącząc ze sobą czterech czynników (uczestnicy, technicy, środowiska projektów i język). Czynniki te mogą ułatwiać bądź tez utrudniać proces komunikacji w zespole projektowym. Brak standardów, destruktywna krytyka czy też nadmierna [[rywalizacja]] mogą spowodować, że komunikacja będzie bardzo trudna przez co [[praca]] będzie mniej wydajna i skomplikowana co prowadzi do generowania zbędnych [[koszt|kosztów]]. | ||
[[Plik: Model efektu dobrej komunikacji w projekcie.png|300px|right|thumb|Rys. 1 Model efektu dobrej komunikacji w projekcie <ref>Źródło: H. Cotterman, K. Forsberg, H. Mooz. (2003) | [[Plik: Model efektu dobrej komunikacji w projekcie.png|300px|right|thumb|Rys. 1 Model efektu dobrej komunikacji w projekcie <ref>Źródło: H. Cotterman, K. Forsberg, H. Mooz. (2003), s. 3. </ref>]] | ||
==Proces zarządzania komunikacją w projekcie== | ==Proces zarządzania komunikacją w projekcie== | ||
Głównym celem procesu zarządzania komunikacją jest dbanie o to, aby odpowiednie informacje przekazane przez odpowiedniego nadawcę zostały zręcznie dostarczone do właściwego odbiorcy. W zakresie procesu | Głównym celem procesu zarządzania komunikacją jest dbanie o to, aby odpowiednie informacje przekazane przez odpowiedniego nadawcę zostały zręcznie dostarczone do właściwego odbiorcy. W zakresie procesu zarządzania komunikacją według Project Management Institute można wyróżnić cztery procesy: | ||
'''1. Planowanie komunikacji''' | '''1. [[Planowanie]] komunikacji''' - stworzenie planu komunikacji jest niezbędne do efektywnej komunikacji. Narzędziami służącymi do przygotowania planu jest [[analiza interesariuszy]], która określa ich [[potrzeby]] komunikacyjne oraz wskazuje ustalenia preferowanych metod komunikacji - częstotliwość kontaktów i ich formy. Po wykonaniu analizy następuje tworzenie [[plan|planu]] komunikacyjnego, który wymienia oraz wyjaśnia rodzaje komunikacji funkcjonujące w trakcie realizacji projektu. Niezwykle istotny jest fakt, że [[plan]] komunikacyjny może ewoluować. W razie wykrycia wad, luk wprowadzane są korekty niektórych kanałów komunikacyjnych. W konstrukcji planu komunikacji ważne jest określenie odpowiedniego czasu na odpowiedź co ułatwia pracę. | ||
'''2. Dystrybucja informacji w projekcie''' | '''2. [[Dystrybucja]] informacji w projekcie''' - dostarczanie [[interesariusze|interesariuszom]] informacji w założonym czasie w [[plan|planie]] komunikacji. W dystrybucji informacji można użyć różnych metod. Do from komunikacji ustnej można zaliczyć: [[wideokonferencje]], konferencje, rozmowy telefoniczne. Natomiast formy pisemne obejmują m.in.: dostęp do elektronicznej bazy danych, kontrakty, formularze, plany projektu, mail, czat wewnętrznych. | ||
'''3. Sprawozdawczość wyników''' | '''3. Sprawozdawczość wyników''' - gromadzenie oraz rozpowszechnianie [[informacja|informacji]] o wynikach projektu. Celem tego jest informowanie interesariuszy projektu o sposobie wykorzystania zasobów w celu dotychczasowej realizacji projektu. Informacje przekazywane są w postaci: | ||
* raportów stanu | * raportów stanu - określające obecną sytuacje realizacji projektu oraz wykonane zadania. | ||
* raport postępu | * raport postępu - informacje dotyczące zespołu i jego osiągnięć | ||
* prognozy | * prognozy - przewidywane działania związane z realizacją projektu. | ||
'''4. Zamknięcie administracyjne''' | '''4. Zamknięcie administracyjne''' - weryfikacja i [[dokumentacja]] wyników realizacji projektu służącej do akceptacji przez sponsora, przełożonych bądź klienta danego przedsięwzięcia w celu akceptacji. Zamknięcie administracyjne projektu wymaga zgromadzenia wyników, sprawdzenie czy zamierzone [[cele]] zostały zrealizowane oraz zarchiwizować wyniki dla potrzeb przyszłych działań. | ||
==Metody przekazu informacji w zespole projektowym== | ==Metody przekazu informacji w zespole projektowym== | ||
Podstawową metodą przekazu informacji w zespołach projektowych jest komunikacja werbalna. Dzieli się ona na pisemną, ustna i elektroniczną. | Podstawową metodą przekazu informacji w zespołach projektowych jest [[komunikacja werbalna]]. Dzieli się ona na pisemną, ustna i elektroniczną. | ||
'''Komunikacja pisemna''' | '''Komunikacja pisemna''' - wykorzystywana do porozumiewania się przy pomocy notatek, sprawozdań i raportów, listów. Zaletą korzystania z komunikacji w formie pisemnej jest większa precyzja oraz [[skuteczność]] przekazywania informacji po której zawsze zostaje trwały ślad zapisu. Wadą natomiast jest czas oczekiwania na [[informacja zwrotna|informację zwrotną]]. | ||
'''Komunikacja ustna''' | '''Komunikacja ustna''' - odbywa się podczas bezpośrednich rozmów czy też dyskusji telefonicznych. Zaletą tej wymiany informacji jest bezpośredni kontakt co wiąże się z szybką [[wymiana]] opinii. Natomiast [[wada|wadą]] w przypadku wymiany szczegółowych informacji jest [[ryzyko]] nie zapamiętania wszystkich detali w przekazywanej wiadomości. | ||
'''Komunikacja elektroniczna''' | '''Komunikacja elektroniczna''' - jest to połączenie ustnej i pisemnej komunikacji za pomocą niewerbalnych sygnałów. W tym sposobie porozumiewania należy także wyróżnić komunikacje niewerbalną przy której używa się środki pozajęzykowe (ton głosu, wyraz twarzy, [[mowa ciała]] oraz wygląd zewnętrzny). Niewerbalna [[metoda]] to dopełnienie werbalnej wymiany informacji w projekcie, ponieważ pomaga ona w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji, wpływa na [[kontrolowanie]] interakcji. Używanie werbalnych komunikatów służy do przekazywania informacji a niewerbalne sygnały pomagają w ich interpretacji. | ||
==Wymiary komunikacji== | ==Wymiary komunikacji== | ||
* wewnętrzne (odbywające się w ramach projektu) oraz zewnętrzne ([[komunikacja]] z interesariuszami, klientami) | * wewnętrzne (odbywające się w ramach projektu) oraz zewnętrzne ([[komunikacja]] z interesariuszami, klientami) | ||
* formalne (raporty, baza danych, dokumentacja projektu) oraz nieformalne (email, wiadomości) | * formalne (raporty, [[baza danych]], dokumentacja projektu) oraz nieformalne (email, wiadomości) | ||
* pionowe (rzesza hierarchii organizacji) i poziome (między współpracownikami) | * pionowe (rzesza hierarchii organizacji) i poziome (między współpracownikami) | ||
* oficjalne (o charakterze prawnym) oraz nieoficjalne (niezobowiązujące dyskusje) | * oficjalne (o charakterze prawnym) oraz nieoficjalne (niezobowiązujące dyskusje) | ||
| Linia 59: | Linia 47: | ||
* zaplanowane (okresowe spotkania) a także niezaplanowane (sporadyczne, wynikające z nieoczekiwanych zdarzeń) | * zaplanowane (okresowe spotkania) a także niezaplanowane (sporadyczne, wynikające z nieoczekiwanych zdarzeń) | ||
==Narzędzia tradycyjnych i współczesnych kanałów przekazu informacji<ref> Major P., Spałek S. (2017) | ==Narzędzia tradycyjnych i współczesnych kanałów przekazu informacji<ref> Major P., Spałek S. (2017), s. 6.</ref>== | ||
{| border="1" cellspacing="0" | {| border="1" cellspacing="0" | ||
! Tradycyjne metody komunikacji | ! Tradycyjne metody komunikacji | ||
! Współczesne metody komunikacji | ! Współczesne metody komunikacji | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
* Spotkania | * Spotkania | ||
* Rozmowy i kontakt telefoniczny | * Rozmowy i kontakt telefoniczny | ||
* Dokumentacja papierowa | * Dokumentacja papierowa | ||
* Tablice ścierne | * Tablice ścierne | ||
| | | | ||
* Poczta elektroniczna | * [[Poczta elektroniczna]] | ||
* Komunikatory | * Komunikatory | ||
* Audiokonferencje | * Audiokonferencje | ||
| Linia 80: | Linia 68: | ||
|} | |} | ||
==Przypisy== | {{infobox5|list1={{i5link|a=[[Komunikacja z interesariuszami]]}} — {{i5link|a=[[Zarządzanie komunikacją wg PMBOK]]}} — {{i5link|a=[[Kanał komunikacyjny]]}} — {{i5link|a=[[Jakość informacji]]}} — {{i5link|a=[[Serwis internetowy]]}} — {{i5link|a=[[Plan komunikacji w projekcie]]}} — {{i5link|a=[[Plan reakcji na ryzyko]]}} — {{i5link|a=[[Przesyłka pocztowa]]}} — {{i5link|a=[[Ewaluacja projektu]]}} — {{i5link|a=[[Cech rzemiosł różnych]]}} }} | ||
==Przypisy== | |||
<references /> | <references /> | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* Cotterman H., Forsberg K., Mooz H. (2003) | <noautolinks> | ||
* Grucza B. (2012) | * Cotterman H., Forsberg K., Mooz H. (2003), ''Communicating Project Management: The Integrated Vocabulary of Project Management and System Engineering'', John Wiley and Sons, New York | ||
* Major P., Spałek S. (2017) | * Grucza B. (2012), ''Zarządzanie komunikacją w projekcie'' [w:] Trocki M. (red.) ''Nowoczesne zarządzanie projektami'', Polskie wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa | ||
* Muszyńska K. (2008) '' | * Major P., Spałek S. (2017), ''Omówienie tradycyjnych i współczesnych metod komunikacji w zespołach projektowych'', Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska | ||
* Woźniak K. (2016) | * Muszyńska K. (2008), ''Zarządzanie komunikacją w projekcie w wybranych metodach zarządzania projektami'', Polskie stowarzyszenie zarządzanie wiedzą, nr 17 | ||
* Wróbel | * Woźniak K. (2016), ''Informatyczne wspomaganie komunikacji w zespole projektowym'' [w:] Cabała P. (red.) ''Metody doskonalenia procesów zarządzania projektami w organizacji'', Difin, Warszawa | ||
* Wysocki | * Wróbel M. (2007), ''Rola komunikacji w zarządzaniu projektami'', Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 3 | ||
* Wysocki R. (2013), ''Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne'', Helion, Gliwice | |||
</noautolinks> | |||
{{a|Paulina Skomro}} | {{a|Paulina Skomro}} | ||
[[Kategoria:Zarządzanie projektami]] | [[Kategoria:Zarządzanie projektami]] | ||
{{#metamaster:description|Komunikacja w projekcie - przekaz i ocena rozwiązań. Zarządzanie komunikacją i dobór kanałów.}} | |||
Aktualna wersja na dzień 23:16, 14 sty 2024
Obieg informacji w projekcie - to komunikacja w zespole projektowym, która spełnia funkcje przekazu informacji wewnątrz grupy projektowej dzięki czemu umożliwia rozpoznawanie a także ocenę poszczególnych rozwiązań prowadząc do podjęcia najlepszej decyzji. Procesy i działania jakie występują w zarządzaniu komunikacją w projekcie formułują pomiędzy jednostkami, które są zaangażowane w przedsięwzięcie, siec połączonych ze sobą informacji niezbędnych do poprawnej realizacji projektu. W przekazie informacji ważny jest odpowiedni dobór kanałów oraz środków komunikacji, a także jasne formułowanie komunikatów, utrzymanie stałego przepływu informacji przy tworzeniu spotkań, raportów, konferencji wirtualnych oraz maili czy telefonów.
TL;DR
Komunikacja w projekcie to przekazywanie informacji w zespole projektowym, mające na celu umożliwienie podjęcia najlepszych decyzji. Proces zarządzania komunikacją obejmuje planowanie komunikacji, dystrybucję informacji, sprawozdawczość wyników oraz zamknięcie administracyjne. Metody przekazu informacji to komunikacja pisemna, ustna i elektroniczna. Istnieje wiele wymiarów komunikacji, a także różne narzędzia tradycyjne i współczesne do przekazywania informacji.
Schemat procesu komunikacji
W procesie komunikacji nadawca posiadający wyznaczony cel, wysyła wiadomość odbiorcy w formie informacji nadanej kanałem informacyjnym. Forma przekazu musi być dopasowana do specyfiki adresata, który odbierając informacje musi ją odkodować oraz zinterpretować, zrozumieć, a także odpowiednio na nią zareagować. Taka reakcja nazywana jest sprzężeniem zwrotnym dzięki któremu proces komunikacji zapętla się, a nadawca jest pewny, że jego komunikat do adresata został zrozumiany. Na jakość przekazu informacji mają wpływ: kompetencje uczestników, otoczenie i występujące szumy informacyjne (zewnętrzne zakłócenia). Zakłócenia mogą zniekształcić wiadomość i są nie zależne od uczestników. W schemacie komunikacji występuję również kanał przekazu, który jest środkiem transportu komunikatu i powinien być dostosowany do specyfiki projektu, potrzeb, panujących w nim zasad oraz możliwości nadawcy jak i odbiorcy. Wyróżnia się trzy formy kanałów informacyjnych: wizualne, werbalne i pisemne.
Model efektu dobrej komunikacji w projekcie
Model H. Cottermana, K. Forsberga i H. Mooz przedstawia efekt dobrej komunikacji w projekcie łącząc ze sobą czterech czynników (uczestnicy, technicy, środowiska projektów i język). Czynniki te mogą ułatwiać bądź tez utrudniać proces komunikacji w zespole projektowym. Brak standardów, destruktywna krytyka czy też nadmierna rywalizacja mogą spowodować, że komunikacja będzie bardzo trudna przez co praca będzie mniej wydajna i skomplikowana co prowadzi do generowania zbędnych kosztów.
Proces zarządzania komunikacją w projekcie
Głównym celem procesu zarządzania komunikacją jest dbanie o to, aby odpowiednie informacje przekazane przez odpowiedniego nadawcę zostały zręcznie dostarczone do właściwego odbiorcy. W zakresie procesu zarządzania komunikacją według Project Management Institute można wyróżnić cztery procesy:
1. Planowanie komunikacji - stworzenie planu komunikacji jest niezbędne do efektywnej komunikacji. Narzędziami służącymi do przygotowania planu jest analiza interesariuszy, która określa ich potrzeby komunikacyjne oraz wskazuje ustalenia preferowanych metod komunikacji - częstotliwość kontaktów i ich formy. Po wykonaniu analizy następuje tworzenie planu komunikacyjnego, który wymienia oraz wyjaśnia rodzaje komunikacji funkcjonujące w trakcie realizacji projektu. Niezwykle istotny jest fakt, że plan komunikacyjny może ewoluować. W razie wykrycia wad, luk wprowadzane są korekty niektórych kanałów komunikacyjnych. W konstrukcji planu komunikacji ważne jest określenie odpowiedniego czasu na odpowiedź co ułatwia pracę.
2. Dystrybucja informacji w projekcie - dostarczanie interesariuszom informacji w założonym czasie w planie komunikacji. W dystrybucji informacji można użyć różnych metod. Do from komunikacji ustnej można zaliczyć: wideokonferencje, konferencje, rozmowy telefoniczne. Natomiast formy pisemne obejmują m.in.: dostęp do elektronicznej bazy danych, kontrakty, formularze, plany projektu, mail, czat wewnętrznych.
3. Sprawozdawczość wyników - gromadzenie oraz rozpowszechnianie informacji o wynikach projektu. Celem tego jest informowanie interesariuszy projektu o sposobie wykorzystania zasobów w celu dotychczasowej realizacji projektu. Informacje przekazywane są w postaci:
- raportów stanu - określające obecną sytuacje realizacji projektu oraz wykonane zadania.
- raport postępu - informacje dotyczące zespołu i jego osiągnięć
- prognozy - przewidywane działania związane z realizacją projektu.
4. Zamknięcie administracyjne - weryfikacja i dokumentacja wyników realizacji projektu służącej do akceptacji przez sponsora, przełożonych bądź klienta danego przedsięwzięcia w celu akceptacji. Zamknięcie administracyjne projektu wymaga zgromadzenia wyników, sprawdzenie czy zamierzone cele zostały zrealizowane oraz zarchiwizować wyniki dla potrzeb przyszłych działań.
Metody przekazu informacji w zespole projektowym
Podstawową metodą przekazu informacji w zespołach projektowych jest komunikacja werbalna. Dzieli się ona na pisemną, ustna i elektroniczną.
Komunikacja pisemna - wykorzystywana do porozumiewania się przy pomocy notatek, sprawozdań i raportów, listów. Zaletą korzystania z komunikacji w formie pisemnej jest większa precyzja oraz skuteczność przekazywania informacji po której zawsze zostaje trwały ślad zapisu. Wadą natomiast jest czas oczekiwania na informację zwrotną.
Komunikacja ustna - odbywa się podczas bezpośrednich rozmów czy też dyskusji telefonicznych. Zaletą tej wymiany informacji jest bezpośredni kontakt co wiąże się z szybką wymiana opinii. Natomiast wadą w przypadku wymiany szczegółowych informacji jest ryzyko nie zapamiętania wszystkich detali w przekazywanej wiadomości.
Komunikacja elektroniczna - jest to połączenie ustnej i pisemnej komunikacji za pomocą niewerbalnych sygnałów. W tym sposobie porozumiewania należy także wyróżnić komunikacje niewerbalną przy której używa się środki pozajęzykowe (ton głosu, wyraz twarzy, mowa ciała oraz wygląd zewnętrzny). Niewerbalna metoda to dopełnienie werbalnej wymiany informacji w projekcie, ponieważ pomaga ona w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji, wpływa na kontrolowanie interakcji. Używanie werbalnych komunikatów służy do przekazywania informacji a niewerbalne sygnały pomagają w ich interpretacji.
Wymiary komunikacji
- wewnętrzne (odbywające się w ramach projektu) oraz zewnętrzne (komunikacja z interesariuszami, klientami)
- formalne (raporty, baza danych, dokumentacja projektu) oraz nieformalne (email, wiadomości)
- pionowe (rzesza hierarchii organizacji) i poziome (między współpracownikami)
- oficjalne (o charakterze prawnym) oraz nieoficjalne (niezobowiązujące dyskusje)
- pisemne (sprawozdania, notatki), ustne (rozmowy telefoniczne, osobiste)
- werbalna i niewerbalna
- komunikacja za pomocą zdalnego dostępu np. Internet oraz komunikacja wymagająca obecności (zebrania, spotkania)
- zaplanowane (okresowe spotkania) a także niezaplanowane (sporadyczne, wynikające z nieoczekiwanych zdarzeń)
Narzędzia tradycyjnych i współczesnych kanałów przekazu informacji[3]
| Tradycyjne metody komunikacji | Współczesne metody komunikacji |
|---|---|
|
|
| Obieg informacji w projekcie — artykuły polecane |
| Komunikacja z interesariuszami — Zarządzanie komunikacją wg PMBOK — Kanał komunikacyjny — Jakość informacji — Serwis internetowy — Plan komunikacji w projekcie — Plan reakcji na ryzyko — Przesyłka pocztowa — Ewaluacja projektu — Cech rzemiosł różnych |
Przypisy
Bibliografia
- Cotterman H., Forsberg K., Mooz H. (2003), Communicating Project Management: The Integrated Vocabulary of Project Management and System Engineering, John Wiley and Sons, New York
- Grucza B. (2012), Zarządzanie komunikacją w projekcie [w:] Trocki M. (red.) Nowoczesne zarządzanie projektami, Polskie wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Major P., Spałek S. (2017), Omówienie tradycyjnych i współczesnych metod komunikacji w zespołach projektowych, Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska
- Muszyńska K. (2008), Zarządzanie komunikacją w projekcie w wybranych metodach zarządzania projektami, Polskie stowarzyszenie zarządzanie wiedzą, nr 17
- Woźniak K. (2016), Informatyczne wspomaganie komunikacji w zespole projektowym [w:] Cabała P. (red.) Metody doskonalenia procesów zarządzania projektami w organizacji, Difin, Warszawa
- Wróbel M. (2007), Rola komunikacji w zarządzaniu projektami, Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 3
- Wysocki R. (2013), Efektywne zarządzanie projektami. Tradycyjne, zwinne, ekstremalne, Helion, Gliwice
Autor: Paulina Skomro
