Metodologia badań

Metodologia badań (z greckiego mèthodos - badanie i lògos - nauka, słowo; nauka o metodach) jest nauką zajmująca się czynnościami poznawczymi badań naukowych oraz tzw. wytworami poznawczych (czyli wynikami i efektami) tych czynności. Metodologia poświęca szczególnym zainteresowaniem metodom badawczym i faktom (uzyskane informacje) czy też danych przedstawionych w postaci jakościowej lub ilościowej. Metodologia to przejrzyście określony, niezmienny, niezawodny system reguł i procedur. Zajmuje się analizą poszczególnych typów procedur badawczych, aby określić i zdefiniować czego dotyczą i na czym polegają. Zjawisko to jest także definiowana jako nauka o logice, badaniach, metodach, procedurach badawczych, postępowaniu i typach wnioskowania stosowanych w określonej dyscyplinie naukowej.

Obecnie termin nie obejmuje tylko samych metod (sposobów realizacji zamierzonego działania w sytuacji, gdy osoba działająca ma świadomość jego przydatności), ale także wyniki ich zastosowania. Może dotyczyć samej nauki, lub ogólniej, wszelkiej działalności człowieka (metodologia ogólna). Celem metodologii ogólnej jest optymalizacja metod działania.

Metodologia bdań nie doprowadza do przedstawienia gotowych rozwiązań. Proponuje teoretyczną podstawę, która pozwala rozwiązać dany problem (np. przewidywanie konkretnych skutków działania) mając do dyspozycji odpowiednią metodę, grupę metod lub najlepszy sposób rozwiązania problemu (best practice).

Typy procedur badawczych

• Uzasadnienie twierdzeń
• Wnioskowanie
• Dedukowanie
• Definiowanie
• Klasyfikowanie
• Rozwiązywanie zagadnień
• Stawianie i sprawdzanie hipotez

Rodzaje metodologii badań

• Metodologia pragmatyczna - odnosi się do czynności badawczych tzw. metodologia badań naukowych i stosowanych procedurach badawczych. Do jej zadań należy między innymi:

- wyodrębnienie typów czynności

- analiza precyzująca istotę czynności

- opis procedury naukowej

- ustalenie celu badawczego i zasad postępowania przy jego realizacji,

• Metodologia apragmatyczna - to badania nad rezultatami (elementy i struktura systemów nauki) czynności naukowych (tezy, pojęcia, twierdzenia, teorie i prawa naukowe); wykorzystuje się ją w analizach dedukcyjnych,
• Metodologia ogólna - zajmuje się sposobami uzasadniania twierdzeń i metodami konstrukcji systemów naukowych, prezentuję szeroko rozumianą wiedzę mówiąc o jej strukturze logicznej, o całości wiedzy i rodzajach wyjaśnień naukowych, zajmuje się metodami weryfikowania wniosków i ogólnych ustaleń badawczych oraz redaguje ogóle pojęcia takie jak: wnioskowanie, dedukcję i indukcję, uogólnianie, definicję i klasyfikację
• Metodologia szczegółowa - zajmuje się metodami i ich rezultatami w obrębie dziedzin i dyscyplin naukowych, bada i analizuje dziedziny pod względem czynności badawczych i odrębności względem innych dziedzin, Wypracowuje pojęcia szczegółowe takie jak: pomiar, weryfikacja, obserwacja, hipoteza, ustalenie zmiennych i ich wskaźników, eksperyment w danej dyscyplinie naukowej; im bardziej szczegółowa, tym różnice są bardziej widoczne,
• Metodologia opisowa - koncentruje się na opisie czynności poznawczych i ich wytworów,
• Metodologia normatywna - zestawia normy poprawnego postępowania naukowego i określa stopień rozwoju danej nauki,
• Metodologia nauk dedukcyjnych - aby uzasadnić jakieś twierdzenie nie jest konieczne odwoływanie się do spostrzeżeń zmysłowych czy własnych doznań (zwłaszcza matematyka lub logika),
• Metodologia nauk indukcyjnych (empirycznych) - typowo doświadczalne nauki, aby uzasadnić jakieś twierdzenie należy skorzystać z określonych spostrzeżeń (doświadczenia). Typowym przykładem nauk indukcyjnych jest biologia, fizyka, psychologia czy nauki społeczne (w tym ekonomia). Nauki empiryczne wykorzystują w badaniach np. obserwację, pomiar, eksperyment, sprawdzanie hipotez. (Podział ze względu na charakter problemów badawczych, stosowanych metod i prezentowania wyników)

Metodologia nauk obejmuje także metody uczenia się (autodydaktykę) oraz metody nauczania (dydaktykę).

Wprowadzenie

Wprowadzenie do tematu metodologii badań

Metodologia badań jest kluczowym elementem nauk społecznych i zarządzania. Stanowi ona zbiór zasad, technik i narzędzi, które umożliwiają naukowcom prowadzenie skutecznych i wiarygodnych badań. Metodologia badań pozwala na systematyczne zbieranie i analizowanie danych, w celu uzyskania odpowiedzi na pytania badawcze oraz weryfikacji teorii i hipotez.

Metodologia badań jest nieodzowna zarówno w badaniach podstawowych, mających na celu zgłębianie teorii i rozumienie zjawisk społecznych, jak i w badaniach stosowanych, które koncentrują się na rozwiązywaniu praktycznych problemów w dziedzinie zarządzania. Bez odpowiednich narzędzi i procedur badawczych, wyniki badań mogą być niewiarygodne, a wnioski nieprzydatne dla praktyki zarządzania.

Wartość i znaczenie metodologii badań w naukach społecznych i zarządzaniu

Metodologia badań odgrywa kluczową rolę w naukach społecznych i zarządzaniu, zapewniając naukowcom solidne podstawy do przeprowadzania badań empirycznych. Poprzez konsekwentne stosowanie metodologicznych procedur, badacze mogą osiągnąć wysoką wiarygodność i powtarzalność swoich badań, co przyczynia się do budowania solidnej wiedzy naukowej.

Metodologia badań pozwala na precyzyjne sformułowanie pytania badawczego, wybór odpowiednich technik zbierania danych oraz analizy wyników. Dzięki temu badacze mogą zbierać i analizować dane w sposób obiektywny i systematyczny, co przekłada się na uzyskanie rzetelnych wyników. Ponadto, metodologia badań umożliwia badaczom weryfikację teorii i hipotez, co jest istotne dla rozwoju nauki zarządzania.

Wartość metodologii badań w naukach społecznych i zarządzaniu wynika również z jej roli w procesie podejmowania decyzji. Badania naukowe dostarczają informacji, które mogą być wykorzystane do podejmowania racjonalnych i dobrze przemyślanych decyzji zarządczych. Metodologia badań daje więc narzędzia, które mogą wspomagać zarządzanie organizacjami i podejmowanie skutecznych działań.

Podsumowując, metodologia badań odgrywa kluczową rolę w naukach społecznych i zarządzaniu, dostarczając naukowcom solidne podstawy do prowadzenia badań empirycznych. Jej wartość polega na umożliwieniu systematycznego zbierania i analizowania danych, weryfikacji teorii oraz wspomaganiu procesu podejmowania decyzji.

Metodologia badań

Definicja i znaczenie

Metodologia badań jest dziedziną nauki zajmującą się badaniem metod i narzędzi służących prowadzeniu badań naukowych. Stanowi ona zbiór zasad, procedur i technik, które pomagają badaczom w przeprowadzaniu obiektywnych i wiarygodnych badań. Metodologia badań zapewnia ramy, w których naukowcy mogą tworzyć, prowadzić i analizować badania, co przyczynia się do rozwoju wiedzy naukowej.

Metodologia badań ma fundamentalne znaczenie w procesie naukowym. Zapewnia ona systematyczny sposób prowadzenia badań, który pozwala na uzyskanie wiarygodnych wyników. Poprzez odpowiednie zastosowanie metodologii badań, badacze mogą uniknąć błędów i zakłóceń w procesie badawczym, co prowadzi do bardziej precyzyjnych i trafnych wniosków.

Cele i zadania metodologii badań

Celem metodologii badań jest zapewnienie naukowej i rzetelnej metody prowadzenia badań. Jej podstawowe zadania to:

• Określanie celów badań - metodologia badań pomaga badaczom jasno określić cele, które chcą osiągnąć poprzez prowadzenie badań. Dzięki temu badania są skoncentrowane i ukierunkowane na konkretny obszar badawczy.
• Wybór odpowiednich metod badawczych - metodologia badań dostarcza narzędzi i technik, które umożliwiają badaczom przeprowadzanie badań w sposób odpowiedni do ich celów. Pomaga również w ocenie, które metody są najbardziej odpowiednie dla danego problemu badawczego.
• Planowanie i organizacja badań - metodologia badań pomaga w przygotowaniu szczegółowego planu badawczego, włączając w to wybór próby, harmonogram, budżet, a także inne aspekty organizacyjne.
• Analiza i interpretacja wyników - metodologia badań dostarcza narzędzi i technik, które pomagają w analizie zebranych danych i interpretacji wyników. Pozwala to na wyciąganie trafnych wniosków i formułowanie solidnych tez naukowych.

Metody badawcze mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów metodologii badań. Wybór odpowiednich metod zależy od natury badania, dostępnych zasobów i celów badacza. Zastosowanie odpowiednich metod badawczych pozwala na uzyskanie rzetelnych danych, które są podstawą dla dalszej analizy i wnioskowania.

Typy metodologii badań

W metodologii badań można wyróżnić różne typy, które różnią się swoim podejściem i zakresem zastosowania. Oto kilka przykładów:

• Metodologia pragmatyczna - koncentruje się na stosowaniu praktycznych i efektywnych metod badawczych, które mają zastosowanie w rzeczywistym świecie. Skupia się na praktycznych aspektach badania i podejściu do rozwiązywania konkretnych problemów.
• Metodologia apragmatyczna - skupia się na badaniach czysto teoretycznych i abstrakcyjnych. Koncentruje się na rozwijaniu teorii i rozumieniu ogólnych zasad, niekoniecznie związanych z praktyką.
• Metodologia ogólna - obejmuje ogólne zasady i procedury dotyczące prowadzenia badań, niezależnie od konkretnego obszaru badawczego. Daje podstawy dla innych typów metodologii badań.
• Metodologia szczegółowa - koncentruje się na konkretnych aspektach badania, takich jak metody zbierania danych, techniki analizy i interpretacji wyników. Oferuje szczegółowe wskazówki dotyczące praktycznego prowadzenia badań.
• Metodologia opisowa - skupia się na opisie i analizie zjawisk badawczych, bez wysuwanie hipotez lub wniosków przyczynowo-skutkowych. Koncentruje się na obserwacji i opisie rzeczywistości.
• Metodologia normatywna - koncentruje się na określaniu norm, wartości i standardów, które powinny być spełnione w badaniach naukowych. Oferuje wytyczne dotyczące etyki badań i dobrych praktyk.
• Metodologia nauk dedukcyjnych i nauk indukcyjnych - nauki dedukcyjne opierają się na wnioskowaniu dedukcyjnym, które polega na wyciąganiu wniosków z ogólnych zasad i teorii. Nauki indukcyjne opierają się na wnioskowaniu indukcyjnym, które polega na wyciąganiu wniosków na podstawie obserwacji konkretnych przypadków.

Każdy typ metodologii badań ma swoje charakterystyczne cechy i zastosowania. Wybór odpowiedniej metodologii zależy od celu badania, obszaru badawczego i preferencji badacza.

Wnioski:

Metodologia badań jest nieodzownym elementem procesu naukowego. Odpowiednie zastosowanie metodologii badań pozwala na prowadzenie wiarygodnych i obiektywnych badań, co przyczynia się do rozwoju wiedzy naukowej. Warto zrozumieć definicję, znaczenie, cele oraz różne typy metodologii badań, aby móc efektywnie prowadzić badania i osiągać rzetelne wyniki.

Procedury badawcze

Uzasadnianie twierdzeń

Procedura uzasadniania twierdzeń jest kluczowym elementem metodologii badań naukowych. Polega ona na dostarczeniu przekonujących dowodów i argumentów, które potwierdzają lub odrzucają nasze twierdzenia badawcze. Uzasadnianie twierdzeń jest niezbędne dla zapewnienia wiarygodności i obiektywności prowadzonych badań.

W metodologii badań naukowych istnieje wiele różnych sposobów uzasadniania twierdzeń. Jednym z najbardziej popularnych jest wykorzystanie metody dedukcyjnej. Polega ona na wyciąganiu wniosków na podstawie ogólnych praw lub teorii i ich zastosowaniu do konkretnych przypadków. W ten sposób możemy potwierdzić lub obalić nasze twierdzenia na podstawie logicznych rozumowań.

Uzasadnianie twierdzeń jest nieodłączną częścią procesu badawczego. Aby skutecznie wykorzystać tę procedurę, należy przede wszystkim dokładnie zbadać dostępne źródła informacji i przeprowadzić gruntowną analizę danych. Należy również skrupulatnie uwzględnić wszelkie możliwe czynniki wpływające na nasze twierdzenia i dostarczyć solidne argumenty potwierdzające lub obalające nasze hipotezy.

Ważne jest również, aby uwzględnić różne perspektywy i konteksty, w których nasze twierdzenia są formułowane. To pozwala nam uniknąć błędów interpretacyjnych i zapewnia wiarygodność naszych wniosków. W przypadku kontrowersyjnych twierdzeń, warto również skonsultować się z innymi badaczami, aby uzyskać różnorodne spojrzenia na temat naszych twierdzeń.

Wnioskowanie

Wnioskowanie jest procesem, który polega na wyciąganiu wniosków na podstawie dostępnych danych badawczych. Jest to ważny element metodologii badań naukowych, który umożliwia nam formułowanie ogólnych teorii i twierdzeń na podstawie konkretnych obserwacji.

Procedura wnioskowania obejmuje analizę zebranych danych, identyfikację wzorców i zależności oraz formułowanie ogólnych wniosków. Wnioskowanie może być oparte na różnych metodach, takich jak dedukcja, indukcja, abdukcja czy wnioskowanie statystyczne. Każda z tych metod ma swoje własne zastosowanie i ograniczenia.

Wnioskowanie jest niezbędne do wyciągania ogólnych wniosków na podstawie zebranych danych badawczych. Aby skutecznie wykorzystać tę procedurę, ważne jest przede wszystkim dokładne zbieranie i analizowanie danych. Należy uwzględnić różne czynniki wpływające na nasze wnioski, takie jak błędy pomiarowe, zniekształcenia czy ograniczenia próby.

Ważne jest również, aby uwzględnić różne konteksty, w których nasze wnioski są formułowane. To pozwoli nam uniknąć błędów interpretacyjnych i uzyskać bardziej kompletny obraz badanego zjawiska. W przypadku wnioskowania statystycznego, należy również uwzględnić odpowiednie testy statystyczne, aby potwierdzić istotność naszych wniosków.

Dedukcja i indukcja

Dedukcja i indukcja są dwoma kluczowymi procedurami wnioskowania w metodologii badań naukowych. Dedukcja polega na wyciąganiu wniosków na podstawie ogólnych praw lub teorii i ich zastosowaniu do konkretnych przypadków. Indukcja natomiast polega na wyciąganiu ogólnych twierdzeń na podstawie konkretnych obserwacji.

Dedukcja jest często stosowana w badaniach naukowych, gdy mamy do czynienia z już istniejącymi teoriami, które możemy zastosować do konkretnych przypadków. Dzięki dedukcji możemy potwierdzić lub obalić nasze twierdzenia na podstawie logicznych rozumowań.

Indukcja natomiast jest używana, gdy chcemy wyciągnąć ogólne twierdzenia na podstawie zebranych danych. W tym przypadku, na podstawie analizy obserwacji, identyfikujemy wzorce i zależności, które umożliwiają nam formułowanie ogólnych wniosków.

Różnica między dedukcją a indukcją polega na kierunku wnioskowania. W dedukcji wychodzimy od ogólnych praw lub teorii i stosujemy je do konkretnych przypadków, podczas gdy w indukcji wychodzimy od konkretnych obserwacji i wyciągamy z nich ogólne wnioski.

Obie procedury mają swoje znaczenie w badaniach naukowych. Dedukcja pozwala nam testować istniejące teorie na podstawie konkretnych przypadków i dostarczać solidnych dowodów na poparcie lub obalenie tych teorii. Indukcja natomiast pozwala nam identyfikować wzorce i zależności w danych, które mogą prowadzić do nowych odkryć i formułowania nowych teorii.

Definicja, klasyfikacja i rozwiązywanie problemów

Definicja, klasyfikacja i rozwiązywanie problemów są ważnymi procedurami w metodologii badań naukowych. Definicja polega na precyzyjnym określeniu terminów i pojęć, które są używane w badaniach. Klasyfikacja natomiast polega na grupowaniu obiektów lub zjawisk na podstawie wspólnych cech. Rozwiązywanie problemów polega na identyfikacji i implementacji rozwiązań dla napotkanych trudności.

Te procedury są istotne dla zapewnienia jasności i precyzji w badaniach naukowych. Definicje pomagają nam uniknąć niejednoznaczności i zapewniają jednoznaczne rozumienie pojęć używanych w badaniach. Klasyfikacja pozwala nam grupować obiekty lub zjawiska na podstawie ich właściwości, co ułatwia analizę i wnioskowanie. Rozwiązywanie problemów natomiast pozwala nam pokonywać trudności napotkane podczas badań i osiągać zamierzone cele.

Procedury definicji, klasyfikacji i rozwiązywania problemów mogą być szeroko stosowane w badaniach naukowych. Przykładowo, w badaniach społecznych, definicje pomagają nam precyzyjnie określić pojęcia takie jak "ubóstwo" czy "przemoc domowa", co umożliwia bardziej dokładne badanie tych zjawisk. Klasyfikacja może być używana w badaniach biologicznych do grupowania organizmów na podstawie ich cech morfologicznych czy genetycznych. Rozwiązywanie problemów jest nieodzowne w przypadku napotkania trudności metodologicznych, technicznych czy interpretacyjnych podczas badań.

Stawianie i sprawdzanie hipotez

Stawianie i sprawdzanie hipotez są kluczowymi procedurami w metodologii badań naukowych. Hipoteza to twierdzenie, które może zostać potwierdzone lub obalone na podstawie zebranych danych. Stawianie hipotez polega na formułowaniu przewidywań dotyczących badanego zjawiska. Sprawdzanie hipotez natomiast polega na testowaniu tych przewidywań na podstawie zebranych danych.

Stawianie hipotez wymaga starannego zaplanowania badania i uwzględnienia istniejących teorii oraz wcześniejszych badań w danym obszarze. Hipotezy powinny być precyzyjne, mierzalne i możliwe do przetestowania. Sprawdzanie hipotez polega na zbieraniu danych i analizie ich w celu potwierdzenia lub obalenia hipotez. W tym procesie stosuje się różne metody statystyczne, takie jak testy istotności czy analiza regresji.

Stawianie i sprawdzanie hipotez są nieodzowne w badaniach naukowych. Stawianie hipotez pozwala nam formułować przewidywania dotyczące badanego zjawiska i generować nowe teorie. Na podstawie tych hipotez możemy zaplanować badanie, zbierać dane i testować nasze przewidywania. Sprawdzanie hipotez pozwala nam potwierdzić lub obalić nasze hipotezy na podstawie zebranych danych. To pozwala nam wyciągać wnioski i rozwijać naszą wiedzę na temat badanego zjawiska.

Metodologia badań jakościowych i ilościowych

Badania jakościowe

Badania jakościowe są jednym z głównych rodzajów badań naukowych, które skupiają się na zrozumieniu zjawisk społecznych, psychologicznych, kulturowych i innych aspektów zachowania ludzi. Metodologia badań jakościowych opiera się na gromadzeniu, analizowaniu i interpretowaniu danych jakościowych, które są związane z jakością, znaczeniem i interpretacją zjawisk badanych przez badaczy.

Wyjaśnienie cech i procedur badania jakościowych jest kluczowe dla zrozumienia tej metody badawczej. Badania jakościowe charakteryzują się tym, że są bardziej subiektywne niż badania ilościowe. Badacze starają się zrozumieć kontekst i znaczenie zjawiska oraz zbierać dane, które pozwalają na dogłębne zrozumienie tematu badawczego.

Przykłady zastosowania badań jakościowych można znaleźć w różnych dziedzinach nauki. W socjologii, badania jakościowe mogą być wykorzystywane do badania społecznych zachowań, takich jak przestępczość, nierówności społeczne czy polityczne procesy. W psychologii, badania jakościowe mogą pomóc w zrozumieniu ludzkiego zachowania, emocji i motywacji. W naukach społecznych, badania jakościowe mogą być stosowane do badania kultury, ról społecznych, tożsamości i wielu innych aspektów życia społecznego.

Badania ilościowe

Badania ilościowe są drugim głównym rodzajem badań naukowych, które opierają się na gromadzeniu, analizowaniu i interpretowaniu danych ilościowych. Metodologia badań ilościowych polega na zbieraniu danych liczbowych, które można poddać statystycznym analizom i wnioskowaniu.

Wyjaśnienie cech i procedur badania ilościowych jest kluczowe dla zrozumienia tej metody badawczej. Badania ilościowe charakteryzują się tym, że są bardziej obiektywne niż badania jakościowe. Badacze starają się zbierać dane, które są mierzalne i możliwe do analizy statystycznej. Celem badań ilościowych jest często identyfikacja związków przyczynowo-skutkowych oraz generalizacja wyników na większą populację.

Przykłady zastosowania badań ilościowych można znaleźć w różnych dziedzinach nauki. W ekonomii, badania ilościowe mogą być wykorzystywane do badania zależności między zmiennymi ekonomicznymi, takimi jak inflacja, bezrobocie czy wzrost gospodarczy. W medycynie, badania ilościowe mogą pomóc w zrozumieniu skuteczności leków, prognozowania epidemii czy wpływu czynników środowiskowych na zdrowie. W naukach przyrodniczych, badania ilościowe mogą być stosowane do analizy danych dotyczących zjawisk przyrodniczych, takich jak zmiany klimatu, ewolucja czy dynamika populacji.

Metodologia badań jakościowych i ilościowych różni się pod wieloma względami, ale obie te metody są istotne dla postępu naukowego. Kombinacja tych dwóch podejść może dostarczyć bardziej kompleksowych i wszechstronnych odpowiedzi na pytania badawcze, co pozwala na pełniejsze zrozumienie badanych zjawisk.

Zastosowania metodologii badań w różnych dziedzinach

Przykłady zastosowań metodologii badań w zarządzaniu, ekonomii, medycynie, psychologii, informatyce i innych dziedzinach

Metodologia badań ma szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach nauki i praktyki. Przykładowo, w dziedzinie zarządzania, badania mogą dotyczyć zarządzania strategicznego, zarządzania zasobami ludzkimi, zarządzania finansowego czy zarządzania operacyjnego. Metody badawcze pozwalają na analizę efektywności różnych strategii zarządzania i identyfikację najlepszych praktyk.

W ekonomii, badania mogą dotyczyć analizy rynku, prognozowania ekonomicznego, analizy kosztów czy analizy efektywności inwestycji. Metody badawcze umożliwiają ekonomistom analizę różnych czynników wpływających na gospodarkę i podejmowanie racjonalnych decyzji ekonomicznych.

W medycynie, badania mogą dotyczyć skuteczności leków, przyczyn chorób, profilaktyki zdrowotnej czy oceny jakości opieki medycznej. Metodologia badań jest niezbędna do prowadzenia badań klinicznych, oceny skuteczności terapii i doskonalenia praktyki medycznej.

W psychologii, badania mogą dotyczyć rozwoju emocjonalnego, procesów poznawczych, psychopatologii czy psychoterapii. Metody badawcze pozwalają psychologom na analizę różnych aspektów ludzkiego zachowania i umysłu, co prowadzi do lepszego zrozumienia człowieka i rozwijania skuteczniejszych terapii.

W informatyce, badania mogą dotyczyć projektowania interfejsów użytkownika, analizy algorytmów, rozwoju sztucznej inteligencji czy cyberbezpieczeństwa. Metody badawcze umożliwiają informatykom opracowanie nowych technologii i rozwiązań, które mają kluczowe znaczenie w dzisiejszym zglobalizowanym i zinformatyzowanym świecie.

Metodologia badań — artykuły polecane

Badania podstawowe — Metoda — Prakseologia — Badania naukowe — Metodyka — Dyferencjał semantyczny — Hipoteza — Metoda badawcza — Introspekcja

Bibliografia

• Brzeziński J. (red.) (2011), Metodologia badań społecznych: wybór tekstów, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań
• Flejterski S. (2007). Metodologia finansów, PWN, Warszawa
• Howell K. E. (2013). Introduction to the Philosophy of Methodology. London: Sage Publications, London
• Kamiński S. (1994). Metoda i język: Studia z semiotyki i metodologii nauk, TN KUL, Lublin
• Kuciński K. (red.) (2010). Metodologia nauk ekonomicznych: dylematy i wyzwania, Wydawnictwo Difin, Warszawa
• Lisowska - Magdziarz M. (2013). Metodologia badań nad mediami - nurty, kierunki, koncepcje, nowe wyzwania, "Studia Medioznawcze", nr 2(53), s. 27-42
• Malewski M. (2012). Metodologia badań społecznych - ortodoksja i refleksyjność, "Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja", nr 4(60), s. 29-46

Autor: Karina Wojewódka, Karolina Niemiec