Cechy podatku VAT
| Cechy podatku VAT |
|---|
| Polecane artykuły |
Podatek od towarów i usług (VAT)(od ang. – Value Added Tax) jest podatkiem pośrednim wprowadzonym w Polsce od 5 lipca 1993r na mocy ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
- Konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego
z prawem UE zobligowała ustawodawcę do nowelizacji i obecnie obowiązuje ustawa z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług [E. Jarocka 2005, s. 173].
- Od 1 maja 2004 określała go ustawa z dnia 11 marca 2004
o podatku od towarów i usług skrót (PTU). W związku z przystąpieniem Polski do UE konieczna była zmiana ustawy regulującej podatek VAT.
- Kolejne miany nastąpiły 1 stycznia 2011 r.
- Podatek od towarów i usług z założenia ma jak najmniej oddziaływać na ostateczną cenę towaru
lub usługi podlegającej opodatkowaniu
TL;DR
Artykuł omawia podatek VAT w Polsce, zaznaczając, że jest on wprowadzony od 1993 roku i podlegał wielu zmianom. Podatek VAT ma wiele cech, takich jak powszechność, wielofazowość, charakter podatku od wartości dodanej oraz cenotwórczy. Przedmiotem opodatkowania są sprzedaż towarów, świadczenie usług, import i eksport towarów, oraz transakcje wewnątrzwspólnotowe. Podmiotami opodatkowania są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki niemające osobowości prawnej. Stawki podatku VAT wynoszą 23% (stawka podstawowa), 8% (stawka obniżona), 5%, 4% (dla taksówek) i 7% (dla rolników). Istnieją również zwolnienia z podatku VAT dla małych podatników.
Podstawowe cechy podatku VAT
Podstawowe cechy podatku VAT to [Zarys finansów publicznych...2003, s. 202]:
- powszechność podatku - podatnikami są wszystkie podmioty dokonujące opodatkowanych czynności niezależnie od ich statusu cywilnoprawnego. Cecha ta pozwala na realizację zasady równości opodatkowania osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.
- wielofazowość podatku - powiązana jest z zasadą powszechności tego podatku, który powinien być nakładany podczas każdego etapu obrotu towarem lub usługą, aż do ostatecznego nabywcy. Obowiązek podatkowy powstaje z tytułu dokonania czynności opodatkowanej i nie ma znaczenia czy podatnikiem jest producent, hurtownik czy detalista.
- charakter podatku od wartości dodanej - wpłacie podlega tylko nadwyżka podatku należnego z tytułu dokonania opodatkowanej czynności ponad kwotę podatku zapłaconego sprzedawcy czy też usługodawcy przez podatnika formalnego. Rozliczenie podatku następuje w oparciu o zasadę potrącalności podatku naliczonego od podatku należnego.
- charakter cenotwórczy - oznacza, że sprzedawca towaru lub usługi wyliczając cenę, jest uprawniony do wliczenia do niej podatku VAT. Wzrost stawek podatkowych może wpływać na wzrost ceny a to w konsekwencji może być przyczyną zjawisk inflacyjnych.
- rzeczowy, zwyczajny, obligatoryjny- cechy te powodują, że na wysokość należności podatkowej nie ma wpływu sytuacja osobista podatnika. Podatek ten jest typowym elementem systemu podatkowego, a czas jego obowiązywania nie jest ustawowo ograniczony.
Zakres przedmiotowy podatku VAT
Przedmiotem opodatkowania jest:
- odpłatna sprzedaż towarów,
- odpłatne świadczenie usług na terenie kraju,
- odpłatna dostawa towarów,
- import towarów,
- eksport towarów,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem (w ramach Unii Europejskiej),
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Z opodatkowania zwolnione są niektóre towary i usługi zamieszczone w załączniku do ustawy np. usługi pocztowe, administracyjne, oświatowe, kulturalne i zdrowotne, (zakres zwolnień szczegółowo określa ustawa).
- Również ustawa wprowadziła specjalne zasady opodatkowania towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków. W przypadku tych towarów podstawą opodatkowania jest marża, a nie obrót rozumiany jako cała kwota należna z tytułu dostawy pomniejszona o kwotę podatku [W. Ziółkowska 2005, s. 117].
Zakres podmiotowy podatku VAT
- Podmiotami opodatkowania VAT są:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki niemające osobowości prawnej, które same wykonują działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. [W. Ziółkowska 2005, s. 117].
- Działalnością taką jest wszelako rozumiana działalność handlowców, producentów lub innych usługodawców, w tym również działa
Podmiotem zobowiązanym do opodatkowania jest podatnik, który ma siedzibę działalności zarówno na terytorium Unii Europejskiej, jak i poza jej obszarem.
- Obecne przepisy nie określają, że podatnik ma miejsce wykonywania działalności, siedzibę lub miejsce zamieszkania na obszarze Polski (taki zapis miał miejsce w poprzedniej ustawie z 2004 roku).
Stawki podatku VAT
Stawka podatku VAT, czyli procentowe określenie stawek w stosunku do cenny netto, według których jest naliczany podatek od towarów i usług. Stawki te uległy zmianie z dniem 1 stycznia 2011 r.(Zgodnie z ustawą z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej) (DzU nr 238, poz. 1578). W tej pozycji Dziennika Ustaw określono podwyższenie stawek podatku od towarów i usług (VAT)o jeden punkt procentowy. Zapisy ustawy wprowadziły następujące zmiany:
-
- stawka podstawowa
- 23%
- (zmiana z 22%),
- stawka obniżona
- 8%
- (zmiana z 7%),
- wprowadzenie nowej stawki
- 5%
- (dotyczącej podstawowych produktów żywnościowych, książek oraz czasopism
specjalistycznych),
- stawka ryczałtu, dotycząca świadczenia usług taksówek osobowych
- 4%
- (zmiana z 3%),
- stawka zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników
- 7%
- (zmiana z 6,5%),
- wprowadzenie nowej stawki
- 0%
- Ustawa ta, przewiduje także zwolnienia z podatku VAT.
- ZW
- Zwolnieni z opodatkowania mogą być podatnicy, u których wartość sprzedanych towarów lub usług w roku poprzednim nie przekroczyła określonej w ustawie kwoty tj. 150000zł (kwota ta jest naliczana proporcjonalnie w skali roku).
Bibliografia
- Bartosiewicz A.(2013), VAT, wydanie 7, Lex a Wolters Kulwer Business, Warszawa
- Jarocka E.(2005), Finanse przedsiębiorstw systemu bankowego, budżetowego, ubezpieczeń, Difin, Warszawa,
- Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, pod red. W. Wojtowicz (2003), Dom wydawniczy ABC, Warszawa,
- Ziółkowska W.(2005), Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań,
- Zasiewska K.(2013),VAT podstawowe zasady i ujęcie rachunkowości, Lex a Wolters Kulwer Business, Warszawa, s 11-13
Autor: Mariola Kociołek, Sabina Wadowska
