Umowa koncesji

Umowa koncesji - jest to umowa pomiędzy przedsiębiorcą (koncesjobiorcą) a firmą macierzystą (koncesjodawcą); koncesjobiorcą płaci koncesjodawcy za korzystanie ze znaków firmowych, produktów, receptur i biznesplanów.

Alternatywą dla tworzenia od zera przedsiębiorstwa lub zakupu przedsiębiorstwa istniejącego jest zawarcie umowy koncesyjnej. Polega ona na tym, że przedsiębiorca płaci firmie udzielającej koncesji opłatę zryczałtowaną lub stanowiącą pewien odsetek dochodu z przedsięwzięcia. W zamian koncesjodawca pozwala przedsiębiorstwu uzyskującemu koncesje na używanie swoich znaków towarowych, produktów, receptur i biznesplanów. Na co dzień ta forma umowy występuje w zakładach szybkiego żywienia (McDonald), specjalistycznych detalicznych sklepach odzieżowych (Benetton), w sklepach komputerowych oraz sklepach branży motoryzacyjnej. Koncesjonowanie pozwala zmniejszyć finansowe ryzyko przedsiębiorcy, który poprzez umowę koncesji uzyskuje radę i wsparcie firmy macierzystej, wypróbowane metody produkcji, sprzedaży i marketingu, szkolenie oraz wyrobioną tożsamość i wizerunek. Niektórzy koncesjodawcy umożliwiają swoim najlepszym koncesjobiorcom dalszy rozwój poprzez udzielanie zezwoleń na uruchamianie wielu punktów sprzedaży.

Ujemne strony umowy koncesji

W niektórych przypadkach umów koncesji ujemną ich stroną są koszty. Ponadto swoboda działania w ramach takiego kontraktu, zwłaszcza w odniesieniu do asortymenty produktów lub jego receptur, jest często poważnie ograniczona. Bywa też, że zgodnie z umową koncesji nie można zaopatrywać się w innej firmie, bądź używać substytutów. Poza tym niektóre umowy koncesyjne trudno jest rozwiązać.

Przykład: przedsiębiorca działający w sieci McDonald'sa nie może zmienić receptury koktajlu mlecznego czy przepisu na BigMac'a, ani też zaopatrywać się w innej firmie.

Korzyści i wyzwania związane z umową koncesji

Korzyści wynikające z umowy koncesji

• Wsparcie i know-how firmy macierzystej, które umożliwiają przedsiębiorcy skuteczne prowadzenie działalności. Dzięki umowie koncesji przedsiębiorca może skorzystać z doświadczenia i wiedzy firmy macierzystej, co pozwala na uniknięcie wielu błędów i osiągnięcie sukcesu w prowadzonej działalności.
• Możliwość korzystania ze znaków firmowych, produktów, receptur i biznesplanów, co przyczynia się do budowania rozpoznawalności i zaufania klientów. Dzięki umowie koncesji przedsiębiorca może wykorzystać dobrze znane i cenione znaki firmowe, produkty oraz receptury, co przyspiesza budowanie marki i przyciąganie klientów.
• Ograniczenie finansowego ryzyka dzięki udostępnieniu rad, metody produkcji, sprzedaży i marketingu oraz szkoleń. Firma macierzysta udostępnia koncesjobiorcy swoje sprawdzone metody i strategie, co pozwala na zminimalizowanie ryzyka związanego z prowadzeniem działalności i zapewnienie skutecznego zarządzania.
• Dostęp do sprawdzonych i efektywnych rozwiązań, które mogą przyspieszyć rozwój przedsiębiorstwa. Dzięki umowie koncesji przedsiębiorca może skorzystać z rozwiązań, które zostały już przetestowane i udowodnione jako skuteczne, co pozwala na szybki rozwój i osiągnięcie sukcesu.
• Możliwość uruchamiania wielu punktów sprzedaży, co pozwala na dalszy rozwój i zwiększenie zasięgu. Umowa koncesji umożliwia przedsiębiorcy otwarcie wielu punktów sprzedaży, co pozwala na zwiększenie zasięgu działalności i dotarcie do większej liczby klientów.

Wyzwania związane z umową koncesji

• Ograniczenia w działaniu, wynikające z konieczności przestrzegania wytycznych i standardów firmy macierzystej. Przedsiębiorca korzystający z umowy koncesji musi przestrzegać określonych wytycznych i standardów, co może ograniczać jego elastyczność i samodzielność w podejmowaniu decyzji.
• Zakaz zaopatrywania się w produkty lub usługi innych firm, co może ograniczać konkurencyjność i elastyczność działania przedsiębiorcy. Umowa koncesji często nakłada na przedsiębiorcę zakaz korzystania z produktów lub usług innych firm, co może ograniczać jego możliwość konkurowania i dostosowywania się do zmieniających się warunków rynkowych.
• Trudności w rozwiązaniu umowy, które mogą wynikać z zapisów umownych lub zależności finansowych między koncesjobiorcą a koncesjodawcą. Umowa koncesji może być trudna do rozwiązania, zwłaszcza jeśli zawiera ona zapisy dotyczące okresu wypowiedzenia lub jeśli przedsiębiorca jest finansowo uzależniony od koncesjodawcy.
• Brak możliwości wprowadzania istotnych zmian w recepturze czy przepisach, co może ograniczać innowacyjność i dostosowanie do lokalnych preferencji. Przedsiębiorca korzystający z umowy koncesji często nie ma możliwości wprowadzania istotnych zmian w recepturze czy przepisach, co może ograniczać jego zdolność do dostosowania się do lokalnych preferencji i zmieniających się trendów.
• Konieczność ponoszenia kosztów związanych z opłatą zryczałtowaną lub odsetkami od dochodu, co może wpływać na rentowność przedsiębiorstwa. Umowa koncesji często wymaga od przedsiębiorcy płacenia opłat zryczałtowanych lub odsetek od dochodu, co może wpływać na rentowność przedsiębiorstwa i ograniczać jego możliwość osiągnięcia zysków.

Kluczowe elementy umowy koncesji

Określenie przedmiotu umowy, czyli znaków firmowych, produktów, receptur i biznesplanów, które są udostępniane koncesjobiorcy. Umowa koncesji powinna precyzyjnie określać, jakie znaki firmowe, produkty, receptury i biznesplany są udostępniane koncesjobiorcy.

Warunki finansowe, w tym opłata zryczałtowana lub odsetki od dochodu, oraz terminy płatności. Umowa koncesji powinna zawierać jasno określone warunki finansowe, takie jak wysokość opłat, warunki płatności i terminy płatności.

Zapisy dotyczące wsparcia technicznego, szkoleń i innych form pomocy ze strony firmy macierzystej. Umowa koncesji powinna określać, jakie wsparcie techniczne, szkolenia i inne formy pomocy są udostępniane koncesjobiorcy przez firmę macierzystą.

Ograniczenia i zakazy, takie jak zakaz zaopatrywania się u konkurencji czy zmiany receptur. Umowa koncesji powinna zawierać ograniczenia i zakazy, których musi przestrzegać koncesjobiorca, takie jak zakaz zaopatrywania się u konkurencji czy zakaz wprowadzania istotnych zmian w recepturze.

Warunki rozwiązania umowy, w tym okres wypowiedzenia i ewentualne sankcje finansowe. Umowa koncesji powinna określać warunki rozwiązania umowy, takie jak okres wypowiedzenia i ewentualne sankcje finansowe, które mogą wynikać z naruszenia umowy przez koncesjobiorcę.

Przykłady firm korzystających z umów koncesyjnych

Gastronomia

• McDonald's - wprowadzenie modelu koncesji w branży fast food i sukces tej strategii. McDonald's od lat wykorzystuje umowy koncesyjne jako model biznesowy, co pozwoliło mu na ekspansję na skalę globalną i osiągnięcie ogromnego sukcesu.
• Subway - ekspansja międzynarodowa za pomocą umów koncesyjnych i korzyści dla przedsiębiorców. Subway również korzysta z modelu koncesji w celu ekspansji na rynki zagraniczne, co pozwala przedsiębiorcom na założenie własnego punktu sprzedaży i skorzystanie z rozpoznawalności marki.
• KFC - dostęp do znanych receptur i wsparcie marketingowe jako kluczowe elementy sukcesu. KFC udostępnia koncesjobiorcom swoje znane receptury i zapewnia wsparcie marketingowe, co przyczynia się do osiągnięcia sukcesu i rozwoju przedsiębiorstwa.

Handel odzieżowy

• Zara - wykorzystanie umów koncesyjnych do ekspansji na rynki zagraniczne i dostosowania oferty do lokalnych preferencji. Zara korzysta z umów koncesyjnych w celu ekspansji na rynki zagraniczne i dostosowania swojej oferty do lokalnych preferencji, co przyczynia się do osiągnięcia sukcesu na globalnym rynku.
• H&M - współpraca z lokalnymi partnerami w ramach umów koncesyjnych jako sposób na szybkie wejście na nowe rynki. H&M korzysta z umów koncesyjnych jako strategii wejścia na nowe rynki, umożliwiając lokalnym partnerom otwarcie sklepów z marką H&M i wykorzystanie jej rozpoznawalności.

Branża technologiczna

• Apple - umowy koncesyjne z partnerami na sprzedaż i serwis produktów Apple w sklepach na całym świecie. Apple korzysta z umów koncesyjnych z partnerami handlowymi, którzy sprzedają i serwisują produkty Apple w sklepach na całym świecie, co przyczynia się do zwiększenia zasięgu marki.
• Microsoft - udzielanie koncesji na korzystanie z systemów operacyjnych i oprogramowania. Microsoft udziela koncesji na korzystanie z jego systemów operacyjnych i oprogramowania, co pozwala przedsiębiorcom na sprzedaż i wykorzystanie produktów Microsoft.

Inne branże

• Shell - umowy koncesyjne z operatorami stacji paliw jako sposób na ekspansję i zwiększenie zasięgu marki. Shell korzysta z umów koncesyjnych z operatorami stacji paliw, co pozwala mu na ekspansję na nowe rynki i zwiększenie zasięgu marki.
• Toyota - koncesjonowanie salonów samochodowych w celu promocji i sprzedaży samochodów marki Toyota. Toyota korzysta z umów koncesyjnych w celu promocji i sprzedaży swoich samochodów, umożliwiając partnerom otwarcie salonów samochodowych z marką Toyota.

Umowa koncesji — artykuły polecane

OEM — Piggybacking — SaaS — Reklama porównawcza — B2B — Franczyzodawca — Pokusa nadużycia — Teoria niekompletnych kontraktów — Termin płatności — Nośnik kosztów

Bibliografia

• Griffin R. (2017), Podstawy zarządzania organizacją, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Romanowska M. (2004), Podstawy organizacji i zarządzania, Difin, Warszawa

Autor: Maksymiliana Piekarz

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.