Modele zarządzania zasobami ludzkimi

Zarządzanie zasobami ludzkimi (również: zarządzanie personelem, zarządzanie kadrami, polityka personalna) - jest to proces polegający na pozyskiwaniu, utrzymywaniu i minimalizowaniu liczby potrzebnych pracowników w przedsiębiorstwie, w celu prowadzenia działalności w sposób najbardziej efektywny

Z określeniem zarządzanie zasobami ludzkimi można było pierwszy raz się spotkać w literaturze amerykańskiej, już we wczesnych latach 80 XX wieku, gdzie było rozumiane jako określone działania w sprawowaniu funkcji personalnej. Zmiany, jakie można było zaobserwować w otoczeniu oraz wewnątrz organizacji przyczyniły się do wzrostu znaczenia kadry pracowniczej, zmieniły się poglądy dotyczące miejsca i roli ludzi potrzebnych w organizacji. Zwracano uwagę, aby postrzegać zatrudnionych pracowników nie tylko jako składniki kosztów w organizacji, ale również jako część aktywów firmy, bez których firma nie funkcjonowałaby tak jak należy i dzięki którym generowane są zyski

Znaczenie zarządzania zasobami ludzkimi dla efektywności organizacji

Skuteczne zarządzanie zasobami ludzkimi przyczynia się do wielu korzyści dla organizacji. Przede wszystkim, dobrze zarządzani pracownicy są bardziej zaangażowani, lojalni i zmotywowani do osiągania wyników. Zadowoleni pracownicy są bardziej skłonni do wkładania dodatkowego wysiłku, angażowania się w inicjatywy organizacyjne i długoterminowej współpracy. To z kolei przekłada się na poprawę efektywności pracy i osiąganie lepszych wyników.

Zarządzanie zasobami ludzkimi ma również kluczowe znaczenie dla tworzenia korporacyjnej kultury organizacyjnej. Poprzez odpowiednie podejście do rekrutacji, selekcji i rozwoju pracowników, organizacje mogą budować silne wartości i normy, które są współdzielone przez całą społeczność pracowniczą. Taka kultura organizacyjna sprzyja współpracy, innowacyjności i adaptacji do zmian, co przekłada się na zwiększenie konkurencyjności organizacji.

Ważnym aspektem zarządzania zasobami ludzkimi jest również rozwój kompetencji pracowników. Poprzez odpowiednie planowanie szkoleń, programy rozwojowe i mentoring, organizacje mogą wspierać rozwój umiejętności i zdolności pracowników. To z kolei przekłada się na podnoszenie poziomu wiedzy w organizacji, polepszanie efektywności pracy i budowanie przewagi konkurencyjnej.

Zarządzanie zasobami ludzkimi w XXI wieku

Współcześnie przez zarządzanie zasobami ludzkimi, rozumie się efektywne i umiejętne wykorzystanie zatrudnionej kadry pracowniczej, posiadającej odpowiednie kwalifikacje, do realizacji zamierzonego celu strategicznego bądź operacyjnego i osiągnięcie sukcesu

Modele zarządzania zasobami ludzkimi

W rozwój w zarządzaniu zasobami ludzkimi przyczyniło się przede wszystkim zastosowanie modelów, które zawierały koncepcję działań w kierowaniu personelem. Literatura prezentuje nam kilka głównych modelów:

• "Model Michigan - ukazuje proces strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi z uwzględnieniem otoczenia, misji, struktury organizacji i zarządzania zasobami ludzkimi. W modelu tym wyróżniono cztery główne obszary zadaniowe funkcji personalnej, a mianowicie: dobór pracowników, ocenę efektów pracy, nagradzanie i rozwój kadr. Według tego modelu zarówno przepływ danych ze środowiska do organizacji, jak też interakcja misji i strategii ze strukturą organizacyjną i zarządzaniem kadrami jest jednokierunkowy. Poszczególne elementy zarządzania kadrami są ze sobą powiązane, przez co tworzą cykl zasobów ludzkich
• Model Harwardzki - zarządzania zasobami ludzkimi - przyjmuje założenie, że presja różnych czynników na firmę wymaga odmiennego spojrzenia na zasoby ludzkie, bardziej strategicznej perspektywy, zaangażowania się w proces zarządzania kadrami kierowników liniowych. Model harwardzki również uwzględnia cztery zmienne. Są nimi: partycypacja pracowników, ruchliwość (przepływ) pracowników - do organizacji, w organizacji i od organizacji, system wynagrodzeń, system pracy.
• Model Schulera - typowo strategiczne podejście do zarządzania zasobami ludzkim Według autora omawianego modelu nadrzędne znaczenie dla działań w zakresie strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi ma strategia organizacji. W jej ramach wyznacza się misje oraz główne cele organizacji. W procesie formułowania misji i celów brane są pod uwagę czynniki wewnętrzne i zewnętrze".

Jak podaje Ciekanowski Z. zasoby ludzkie są najistotniejszym elementem każdej organizacji i należy w nie ciągle inwestować. Przez inwestowanie rozumie się: doszkalanie swoich pracowników, zapewnienie dobrych warunków w pracy oraz przyjaznych stosunków w zespole. Efektywne motywowanie pracowników przez system wynagrodzeń może polepszyć jakość wykonywanej pracy, zwiększyć dochody firmy oraz sprawić że przedsiębiorstwo będzie bardziej konkurencyjne. "Zasoby ludzkie w organizacji stanowią najważniejszy jej czynnik. Wiedza i umiejętności pracowników przekładają się na wyniki finansowe firmy. Inwestycje w kapitał ludzki otwierają wielkie możliwości i rozwoju w każdym przedsiębiorstwie, ale jednocześnie ich brak sprawia, że organizacja stoi w miejscu".

Aktualne i przyszłe wyzwania zarządzania zasobami ludzkimi

Technologie HR

Technologie informacyjne odgrywają kluczową rolę w efektywnym zarządzaniu zasobami ludzkimi. W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, narzędzia i systemy HR są niezbędne do skutecznego zarządzania pracownikami.

Ważnym aspektem technologii HR jest ich zdolność do ułatwienia procesów rekrutacji i selekcji pracowników. Za pomocą specjalistycznych systemów rekrutacyjnych, można skutecznie zbierać informacje o kandydatach, przeprowadzać testy i analizować wyniki. Dzięki temu można znacznie zoptymalizować proces rekrutacyjny i wybrać najlepszych kandydatów do organizacji.

Kolejnym ważnym obszarem, w którym technologie HR odgrywają istotną rolę, jest zarządzanie szkoleniami i rozwojem pracowników. Systemy e-learningowe umożliwiają pracownikom zdobywanie wiedzy i umiejętności w dogodnym dla nich czasie i miejscu. Można także śledzić postępy w nauce i oceniać skuteczność szkoleń. Dzięki temu organizacje mogą skutecznie inwestować w rozwój pracowników i zwiększać ich wartość dla firmy.

Ponadto, technologie HR mogą być wykorzystywane do monitorowania wydajności pracowników. Systemy do zarządzania wydajnością umożliwiają określanie celów, monitorowanie postępów i ocenę osiągnięć pracowników. To pozwala na identyfikację mocnych i słabych stron pracowników, co z kolei umożliwia skuteczne planowanie rozwoju kariery i udoskonalanie umiejętności pracowników.

Zmiany społeczne i demograficzne

Zarządzanie zasobami ludzkimi musi uwzględniać wpływ zmian społecznych i demograficznych na pracowników i organizacje. Wzrost różnorodności kulturowej, starzenie się społeczeństwa, zmiany w oczekiwaniach pracowników - to tylko niektóre z wyzwań, z którymi muszą się zmierzyć menedżerowie HR.

Narzędzia i strategie HR muszą uwzględniać różnorodność kulturową w miejscu pracy. Organizacje muszą tworzyć środowiska pracy, które promują różnorodność, szanują różne perspektywy i umiejętności pracowników. Wdrażanie programów szkoleniowych dotyczących świadomości kulturowej i zapewnienie równych szans dla wszystkich pracowników są kluczowe dla efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi.

Starzenie się społeczeństwa to kolejne wyzwanie dla zarządzania zasobami ludzkimi. Organizacje muszą dostosować swoje strategie rekrutacyjne i retencyjne, aby przyciągnąć i zatrzymać pracowników w różnych grupach wiekowych. Tworzenie elastycznych planów emerytalnych, oferowanie programów zdrowotnych i dostosowanie warunków pracy do indywidualnych potrzeb pracowników starszych - to tylko kilka przykładów działań, które mogą pomóc organizacjom w efektywnym zarządzaniu starzejącą się siłą roboczą.

Zdrowie i dobrostan pracowników

Zdrowie i dobrostan pracowników stały się kluczowymi obszarami zarządzania zasobami ludzkimi. Organizacje coraz bardziej zdają sobie sprawę, że zdrowi i zadowoleni pracownicy są bardziej produktywni i zaangażowani.

Dbanie o zdrowie i dobrostan pracowników obejmuje zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne. Organizacje powinny promować aktywny tryb życia i zapewniać odpowiednie warunki pracy, takie jak ergonomiczne stanowiska pracy, przerwy na ruch i zdrowe jedzenie w miejscu pracy. Równocześnie, ważne jest również zapewnienie wsparcia pracownikom w zakresie zdrowia psychicznego. Programy wsparcia emocjonalnego, szkolenia dotyczące radzenia sobie ze stresem i równowagą pracy i życia - to tylko niektóre z narzędzi, które mogą pomóc pracownikom w utrzymaniu dobrego samopoczucia.

Modele zarządzania zasobami ludzkimi — artykuły polecane

Zarządzanie zasobami ludzkimi — Funkcja personalna — Polityka personalna — Zarządzanie przez projekty — Modele motywacji — Czynniki wpływające na zarządzanie kadrami — Potencjał społeczny firmy — Skuteczność — Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa

Bibliografia

• Ciekanowski Z. (2014), Kapitał ludzki najistotniejszym elementem w organizacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie, nr 101
• Harasim W. (2013), Zarządzanie zasobami ludzkimi i kapitałem ludzkim, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Promocji w Warszawie, nr 3
• Nowicka-Mieszała J. (2012), Strategiczne zarządzanie kapitałem ludzkim metodą budowy wartości przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie, nr 1
• Pocztowski A. (2008), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie-procesy-metody, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Barbara Michalec