Mentor

Mentor - jest to pojęcie silnie utrwalone w języku i kulturze od wielu lat, z tego względu wiele osób podjęło próby zdefiniowania znaczenia tego słowa. Poniżej wybrane z definicji.

• Encyklopedia Powszechna (1973, s. 88):

Słowo "Mentor" ma swój początek już w mitologicznej Grecji. Był to mieszkaniec Itaki, który był przyjacielem Odyseusza. To właśnie jemu Odyseusz powierzył opiekę nad domem i rodziną, kiedy wyruszał pod Troję. Postać mentora przybrała też Atena, kiedy to towarzyszyła Telemachowi w poszukiwaniu ojca. Natomiast potocznie mentor definiowany jest jako człowiek, który jets doświadczony i poucza innych.

• G. Shea (1992, s. 7):

Mentor to osoba, której kompetencje i doświadczenie sprawiają, że jest ona wzorem do naśladowania. Jest to osoba, której działania pomagają innym wykorzystać ich potencjał.

• D. Megginson, D. Clutterbuck (1995, s. 13):

"Mianem mentora określa się człowieka doświadczonego, który udziela drugiej osobie indywidualnej pomocy nieliniowej w przekształcaniu wiedzy, pracy lub myślenia".

• C.R. Bell (2000, s. 133):

Mentor to osoba, która służy swoją pomocą w nauce innym. Bez mentora osoby te prawdopodobnie nie posiadłyby tej wiedzy w takim stopniu zaawansowania, w takim tempie, albo w ogólnie nie byłyby w stanie nauczyć się tych rzeczy.

TL;DR

Artykuł omawia różne definicje mentora oraz role i cele, jakie może pełnić. Mentor może być doradcą, liderem, specjalistą-autorytetem, ewaluatorem lub słuchaczem. Głównymi zadaniami mentora są wspieranie rozwoju osobistego i zawodowego oraz pomaganie podopiecznym w patrzeniu na wydarzenia z szerszej perspektywy. Mentorzy dążą do osiągnięcia tych celów poprzez stworzenie partnerskiej relacji opartej na przywództwie.

Role mentora

Mentor może pełnić różnorodne funkcje. Z racji tego, że powinien on skupiać się indywidualnie na uczniach to jednym z czynników determinujących rolę mentora są potrzeby podopiecznego, a także relacja między podopiecznym a mentorem. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na rolę mentora jest cel, jaki chce się za pomocą mentoringu osiągnąć. Według M. Baran mentor może odgrywać następujące role (2016, s. 24):

• doradca - daje uczniowi wskazówki i rady, z pomocą których podopieczny może wyznaczyć sobie cele i znaleźć sposób ich osiągnięcia, mentor wskazuje możliwości dalszego rozwoju, wprowadzenia zmian i ewentualnej poprawy;
• lider - w tym przypadku do zadań mentora oprócz nauczania dochodzi ocenianie, mentor wyznacza konkretne zadania, precyzuje cele, daje wskazówki dotyczące sposobu ich osiągnięcia, motywuje do wykonywania zadań i osiąganie celów, podkreśla rolę samodzielności i poczucia odpowiedzialności za podjęte przez uczniów zadania, pomaga wprowadzać ewentualne zmiany i wspiera podopiecznego w rozwoju zarówno osobistym, jak i zawodowym;
• specjalista - autorytet - jest wzorem dla swoich podopiecznych i wzbudza wśród nich szacunek, wykorzystując swoje bogate doświadczenie, ogromną wiedzę oraz liczne umiejętności kieruje procesem edukacyjnym i rozwojowym swojego ucznia, a w nauczaniu przekazuje również wyznawane przez siebie wartości, które uczniowie przejmują do swojego życia, ponieważ chcą naśladować swojego mentora, aby w przyszłości być jak on;
• ewaluator - jego rola ogranicza się do śledzenia postępów ucznia i motywowania go do samooceny;
• słuchacz - jest swego rodzaju powiernikiem, skupia się głównie na słuchaniu i wspieraniu, jest zawsze dostępny dla swojego podopiecznego, wykazuje zainteresowanie jego życiem, przemyśleniami i uczuciami.

Zadania i cele mentora

Mentorzy od zawsze byli osobami, które odgrywały istotną rolę w życiu innych. Do ich głównych zadań i celów możemy zaliczyć:

• wspieranie rozwoju, zarówno osobistego jak i zawodowego, podopiecznego (N. Klasen, D. Clutterbuck 2002, s. 3-5),
• wspieranie podopiecznego w dążeniu do stania się osobą, jaką ten chce być (E. Parsloe 1992, s. 3-5),
• pomaganie podopiecznemu w patrzeniu na aktualne wydarzenia z szerszej perspektywy, po to aby mógł on dostrzec to, co na pierwszy rzut oka jest niewidoczne lub sprawia wrażenie mało ważnego (E. Parsloe, M. Wray 2002, s. 17, 18).

Mentorzy dążą do osiągnięcia wyżej wymienionych celów poprzez stworzenie ze swoimi uczniami relacji (mentees). Relacja ta powinna być z jednej strony relacją partnerską, ale równocześnie powinna opierać się na przywództwie. Nie można zapominać, że celem relacji jest nauczanie poprzez stymulowanie, inspirowanie i odpowiednie kierowanie uczniem. Mentor powinien kierować uczniów, ale to do nich należy decyzja czy podążą za nim, a także w jaki sposób skorzystają z wiedzy i pomocy mentora (M. Baran 2016, s. 23).

Mentor — artykuły polecane

Kariera — Trening umiejętności społecznych — Metoda Myers-Briggs — Innowator — Zdolność do pracy w zespole — Sukces — Empatia — Counselling — Metody szkoleń

Bibliografia

• Baran M. (2016), Profil kompetencyjny profesjonalnego mentora, Nauki o zarządzaniu, nr 2 (27)
• Bell C. (2000), Mentoring as Competent Manager: A Model for Effective Performande, John Wiley & Sons, New York
• Clutterbuck D. (2014), Everyone Needs a Mentor - 5th edition, Kogan Page Publishers, London
• Connor M., Pokora J. (2012), Coaching and Mentoring at Work - Developing Effective Practice, Second Edition, Open University Press, London
• Klasen N., Clutterbuck D. (2002), Implementing Mentoring Schemes. A Practical Guide to Successful Programs, Routledge, London-New York
• Megginson D., Clutterbuck D. (1995), Mentoring in Action, Kogan Page, London
• Parsloe E. (2000), Coaching i mentoring, Petit, Warszawa
• Parsloe E., Wray M. (2002), Trener i mentor, Oficyna Ekonomiczna, Kraków
• PWN (1975), Encyklopedia Powszechna PWN, PWN, Warszawa
• Shea G. (1992), Mentoring: A Guide to the Basics, Kogan Page, London
• Sidor-Rządkowska M. (2012), Profesjonalny coaching - zasady i dylematy etyczne w pracy coacha, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa

Autor: Marta Borowiec