Metoda FIFO

Metoda FIFO, inaczej metoda najwcześniejszej ceny, stanowi sposób wyceny zapasów oraz ich rozchodu. Polega na księgowaniu danych rozchodów rozpoczynając od tego towaru, który był najwcześniej przyjęty na magazynie. Skrót FIFO pochodzi od angielskiego zwrotu First In, First Out, co dosłownie oznacza: pierwsze weszło, pierwsze wyszło. Metodę FIFO wykorzystuje się przeważnie do wyceny towarów, produktów oraz materiałów. Odwrotnością metody FIFO jest metoda LIFO (Last In, First Out)

Powody stosowania FIFO

Sposoby na wycenę zapasów stanowią bardzo ważny aspekt magazynowania, gdyż zarówno koszty ogólne produkcji jak i ceny kupowanych materiałów ulegają ciągłym zmianą w czasie. Bardzo często w gospodarce rynkowej występuje sytuacja, w której jednostki zapasów mające swoje miejsce w magazynie, zostały przyjęte po różnych cenach. Podczas wydawania z magazynu zapasu, dana organizacja musi podjąć decyzję według jakiej ceny należy zaksięgować jego wydanie. W sytuacji, w której przedsiębiorstwo nie prowadzi szczegółowej ewidencji zapasów, nie ma ono wówczas możliwości wskazania, która część zapasów została przyjęta po której cenie, jedynie są w stanie określić ile towarów przyjęto po określonej cenie. Taka sytuacja z pewnością nie sprzyja efektywnemu zarządzaniu produkcją. Przedsiębiorstwo, które prowadzi taką politykę zarządzania zapasami jest ograniczone normami księgowymi, których zadaniem jest zapewnienie jasności oraz przejrzystości sprawozdań finansowych. Nie ma możliwości przy każdym wydaniu towaru, wybierać po której cenie zaksięgować dany zapas. Prowadziłoby to do sytuacje, gdzie przedsiębiorstwa miałyby możliwość łatwego wpływania na wynik finansowy, jak również na wartość towarów dzięki odpowiednim manipulacją cenowym z wyższych cen na niższe i odwrotnie. W celu rozwiązania powyższego problemu, organizacje ustalają jako model wyceny zapasów np. metodę FIFO.

Na podstawie modelu wyceny FIFO, w chwili wydania zapasu znajdującego się w magazynie firma księguje jego wydanie w wartości zapasu przyjętego najwcześniej na magazynie. W momencie skończenia się danego zapasu przedsiębiorstwo księguję jego wydanie zgodnie z wartością towaru który został kolejno jako następny na magazynie.

FIFO, a wycena zapasów

Metoda FIFO zgodnie uważana jest za skuteczną formę wyceny zapasów, która obiektywnie pokazuje wartość zapasów utrzymywanych na magazynie. Taką metodę można wykorzystywać w większości standardów rachunkowości na świecie, m.in. w Polsce zgodnie z Ustawą o Rachunkowości. Informację o FIFO znajdziemy również w US GAAP (Standardy Amerykańskiej Rachnkości) oraz w IFRS (Standardy Międzynarodowej Rachunkowości).

Wartość zapasów jest kluczowym elementem w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Metoda FIFO ma również wpływ na wycenę zapasów oraz rozchód zapasów.

W przypadku wyceny zapasów metoda FIFO zakłada, że najpierw zakupione lub wyprodukowane są towary lub materiały, które są najpierw sprzedawane lub wydawane. Oznacza to, że koszt wytworzenia lub koszt zakupu najstarszych jednostek zapasowych jest uwzględniany jako koszt sprzedaży lub wydania. Z kolei koszt najnowszych jednostek zapasowych pozostaje na poziomie wartości pozostałych w magazynie.

Przykładowo, jeśli sklep spożywczy zakupuje 10 kg pomidorów po 2 złote za kilogram, a następnie kolejne 10 kg po 2,50 złote za kilogram, to koszt sprzedaży pierwszych 10 kg wyniesie 20 złotych (10 kg * 2 złote). Koszt pozostałych 10 kg pozostanie na poziomie 25 złotych (10 kg * 2,50 złote).

W przypadku rozchodu zapasów, metoda FIFO pozwala na śledzenie kolejności wydawania towarów lub materiałów. Dzięki temu można precyzyjnie monitorować, jakie jednostki zapasowe zostały wydane i w jakiej ilości. Jest to przydatne zarówno dla celów rachunkowości, jak i kontroli ilościowej.

Wnioskując, metoda FIFO jest popularną i skuteczną metodą zarządzania zapasami. Zapewnia kontrolę nad rotacją zapasów oraz umożliwia skuteczną wycenę zapasów i monitorowanie rozchodu. Dzięki swojej prostocie i uniwersalności znajduje zastosowanie w wielu branżach i może przyczynić się do poprawy efektywności operacyjnej przedsiębiorstwa.

Przykład

Pewna Firma X dokonała w marcu 2001 roku zakupu 20 kg materiałów przeznaczonych do produkcji po cenie 50 zł. Kolejno w maju 2001 roku dodatkowa zakupiła 15 kg takiego samego materiału po cenie 53 zł. Natomiast w lipcu zostało dokupione jeszcze kolejne 30 kg w cenie 48 zł. Podczas procesu produkcyjnego, przedsiębiorstwo zużyło w kwietniu 18 kg danego materiału, w czerwcu 23 kg, natomiast w sierpniu 20 kg. Analizowana Firma X stosuje metodę FIFO do wyceny rozchodu materiałów. Określ koszt zużycia materiałów w procesie produkcyjnym oraz wyceń zapas na koniec sierpnia.

Dane wyjściowe

Miesiąc zakupu	Kg	Cena/kg	Wartość
Marzec	20	50	20*50=100
Maj	15	53	15*53=795
Lipiec	30	48	30*48=1440

Rozwiązanie zadania

Miesiąc rozchodu	Kg	Koszt zużycia
Kwiecień	18	18*50=900
Czerwiec	23	2*50+15*53+6*48=1183
Sierpień	20	20*48=960

Zastosowanie metody FIFO w praktyce

Znaczenie metody FIFO w kontekście zmian kosztów produkcji i cen materiałów

Metoda FIFO (First-In, First-Out) jest jedną z najpopularniejszych metod w zarządzaniu zapasami. Jej zastosowanie ma szczególne znaczenie w kontekście zmian kosztów produkcji i cen materiałów. Metoda FIFO zakłada, że pierwsze wprowadzone do magazynu jednostki towaru są również pierwsze sprzedawane lub zużywane. Jest to szczególnie istotne, gdy ceny materiałów podlegają wahaniom.

Dzięki zastosowaniu metody FIFO, przedsiębiorstwo ma możliwość odzwierciedlenia rzeczywistych kosztów produkcji, szczególnie w przypadku, gdy ceny materiałów surowcowych rosną. Ponieważ pierwsze zakupione materiały są pierwsze zużywane, koszty produkcji są wyliczane na podstawie najniższych cen jednostek towaru.

Przykładem zastosowania metody FIFO może być przedsiębiorstwo produkcyjne, które wykorzystuje stal jako surowiec. Zakładając, że ceny stali rosną, zastosowanie metody FIFO pozwoli na uwzględnienie najniższych kosztów produkcji, co przekłada się na większą rentowność działalności.

Wykorzystanie metody FIFO w przypadku braku szczegółowej ewidencji zapasów

Metoda FIFO ma również praktyczne zastosowanie w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie prowadzi szczegółowej ewidencji zapasów. W takiej sytuacji metoda FIFO pozwala na uproszczenie procesu zarządzania zapasami i pozwala na skoncentrowanie się na kluczowych aspektach prowadzenia działalności.

Przykładem może być małe przedsiębiorstwo, które nie ma możliwości lub potrzeby prowadzenia szczegółowej ewidencji zapasów. Zastosowanie metody FIFO pozwala na zachowanie odpowiedniej rotacji zapasów i minimalizację ryzyka przestarzałości czy nadmiaru zapasów.

Jasność i przejrzystość sprawozdań finansowych dzięki zastosowaniu metody FIFO

Kolejnym istotnym aspektem zastosowania metody FIFO w praktyce jest jej wpływ na jasność i przejrzystość sprawozdań finansowych. Metoda FIFO pozwala na dokładne odzwierciedlenie kosztów jednostek towaru, co przekłada się na rzetelne informacje dla inwestorów, udziałowców i innych zainteresowanych stron.

Przykładem może być sporządzanie bilansu przedsiębiorstwa. Zastosowanie metody FIFO pozwala na uwzględnienie najnowszych cen jednostek towaru, co wpływa na rzeczywiste odzwierciedlenie wartości zapasów w bilansie. Dzięki temu sprawozdania finansowe są bardziej wiarygodne i przydatne w procesie podejmowania decyzji.

Powszechne stosowanie metody FIFO w standardach rachunkowości

Metoda FIFO jest powszechnie stosowana w standardach rachunkowości, zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Jest to rekomendowana metoda w przypadku, gdy przedsiębiorstwo nie dysponuje szczegółową ewidencją zapasów lub ceny materiałów są zmienne.

W Polsce, stosowanie metody FIFO jest zgodne z obowiązującymi przepisami ustawy o rachunkowości. Metoda ta pozwala na zapewnienie rzetelności danych finansowych oraz zgodności z wymogami rachunkowości.

Na arenie międzynarodowej metoda FIFO jest również szeroko akceptowana. Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) rekomendują zastosowanie metody FIFO w przypadku, gdy koszty materiałów są zmiennymi i istnieje potrzeba odzwierciedlenia rzeczywistych kosztów produkcji.

Ograniczenia i alternatywy metody FIFO

Konieczność dokładnej rejestracji przyjęcia i wydania towarów

Metoda FIFO (First In, First Out) jest popularną metodą wyceny zapasów, która zakłada, że pierwszy towar przyjęty do magazynu jest również pierwszy, który zostaje wydany. Choć ta metoda ma wiele zalet i jest stosowana przez wiele przedsiębiorstw, nie jest pozbawiona pewnych ograniczeń.

Jednym z głównych ograniczeń metody FIFO jest konieczność prowadzenia dokładnej rejestracji przyjęcia i wydania towarów. Aby poprawnie zastosować metodę FIFO, przedsiębiorstwo musi być w stanie dokładnie określić datę i ilość przyjęcia oraz wydania każdego towaru. Wielkość zapasów jest stale monitorowana i aktualizowana na podstawie kolejności przyjęcia i wydania towarów. W praktyce może to być trudne, szczególnie w przypadku dużych przedsiębiorstw, które obsługują duże ilości towarów.

Brak elastyczności metody FIFO w przypadku mieszania towarów o różnych cenach

Kolejnym ograniczeniem metody FIFO jest brak elastyczności w przypadku mieszania towarów o różnych cenach. Metoda FIFO zakłada, że pierwszy przyjęty towar jest również pierwszy wydawany, niezależnie od jego ceny. W praktyce może to prowadzić do nieprawidłowej wyceny zapasów, szczególnie jeśli przyjęte towary mają różne ceny zakupu.

Dla przykładu, jeśli firma posiada zapasy towarów o różnych cenach i zastosuje metodę FIFO, może się okazać, że wartość wydanych towarów jest znacznie różna od ich faktycznej wartości. Jest to szczególnie istotne w przypadku towarów, których ceny zakupu znacznie się różnią. W takim przypadku, alternatywne metody wyceny zapasów, takie jak średnia ważona czy identyfikacja konkretnych towarów, mogą być bardziej odpowiednie.

Inne metody wyceny zapasów - średnia ważona, identyfikacja konkretnych towarów

Alternatywą dla metody FIFO są inne metody wyceny zapasów, takie jak metoda średniej ważonej i metoda identyfikacji konkretnych towarów.

Metoda średniej ważonej polega na obliczeniu średniej ceny jednostkowej towarów na podstawie ich ilości i wartości. W przypadku wydania towarów, stosowana jest ta średnia cena, co pozwala na równomierne uwzględnienie wszystkich towarów wycenianych na zapasach. Metoda ta jest bardziej elastyczna niż FIFO, ponieważ nie zależy od kolejności przyjęcia i wydania towarów.

Metoda identyfikacji konkretnych towarów polega na dokładnym śledzeniu każdego towaru w magazynie i przypisaniu mu indywidualnej ceny zakupu. W przypadku wydania towaru, stosowana jest ta indywidualna cena, co umożliwia precyzyjną wycenę zapasów. Metoda ta jest szczególnie przydatna w przypadku towarów, których ceny zakupu znacznie się różnią.

W zależności od rodzaju działalności i specyfiki przedsiębiorstwa, metoda FIFO może być odpowiednia lub nieodpowiednia. Przedsiębiorstwo powinno rozważyć swoje indywidualne potrzeby i wymagania, aby wybrać najbardziej odpowiednią metodę wyceny zapasów.

Metoda FIFO w kontekście zarządzania

Wykorzystanie metody FIFO do kolejności rozliczania kosztów produkcji

Metoda FIFO (ang. First-In, First-Out) jest jedną z najpopularniejszych metod wyceny zapasów. Polega na przyjęciu, że pierwsze zakupione produkty są również pierwsze sprzedawane lub zużywane. W kontekście zarządzania, metoda FIFO ma zastosowanie w różnych obszarach, a jednym z nich jest rozliczanie kosztów produkcji.

Przyjęcie metody FIFO w przypadku rozliczania kosztów produkcji ma swoje uzasadnienie. Pozwala ona na bardziej realistyczne odzwierciedlenie rzeczywistych kosztów produkcji, ponieważ bierze pod uwagę kolejność wejścia produktów do procesu produkcyjnego. Dzięki temu, koszty wykorzystania surowców i materiałów są obliczane na podstawie faktycznych cen zakupu, co daje dokładniejszy obraz kosztów produkcji.

Użyteczność metody FIFO w analizach finansowych

Metoda FIFO ma również znaczenie w analizach finansowych przedsiębiorstw. Jest szczególnie przydatna przy obliczaniu wartości zapasów, ponieważ uwzględnia aktualne ceny zakupu. Dzięki temu, bilans przedsiębiorstwa jest bardziej precyzyjny, a informacje finansowe są bardziej wiarygodne.

Metoda FIFO umożliwia także dokładniejsze obliczenia związane z zyskami i stratami. Koszty sprzedaży są obliczane na podstawie cen zakupu, co daje lepsze oszacowanie marży zysku. Dla przedsiębiorstw, które handlują towarami o zmiennych cenach, metoda FIFO pozwala na bardziej precyzyjne monitorowanie wyników finansowych.

Metoda FIFO — artykuły polecane

Koszt wytworzenia produktu — Koszty bezpośrednie — Metoda LIFO — Rozliczanie produkcji — Ekonomiczna wielkość partii — Metoda ceny przeciętnej — Rachunek kosztów działań — Rachunek kosztów standardowych — Rachunek normatywny kosztów

Bibliografia

• Grzybowska K. (2010), Gospodarka zapasami i magazynem, Difin, Warszawa
• Klimczak M. (2011), Metody wyceny rozchodu zapasów z perspektywy normatywnej i pozytywnej teorii rachunkowości, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, tom 64
• Kramarz W. (2014), Redundancja zapasów we wzmocnieniu odporności łańcucha dostaw, Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i zarządzanie nr 70
• Łazicki A., Krużycka L., Zieliński L. (2016), Zarządzanie magazynem Zapasy WMS Lean Bezpieczeństwo, Wydawnictwo Wiedza i Praktyka
• Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z. (2012), Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa
• Żurawek L. (2014), Zarządzanie zapasami z zastosowaniem koncepcji Just in Time, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, nr 103

Autor: Martyna Legutko