Kluczowe czynniki sukcesu

Analiza kluczowych czynników sukcesu to metoda służąca do analizy zasobów oraz umiejętności analizowanego przedsiębiorstwa. Głównym założeniem jest tu wyszczególnienie najważniejszych kryteriów dla analizowanego przedsiębiorstwa. Metoda oparta o zasadzie 20-80, gdzie około 20% wszystkich czynników ma znaczący wpływ na 80% wyników firmy oraz odwrotnie - 80% czynników ma wpływ na 20% efektów działalności przedsiębiorstwa. Oznacza to, że nie we wszystkich obszarach przedsiębiorstwo musi posiadać dominującą pozycję. Istotne są te kryteria, które warunkują przewagę konkurencyjną oraz dają możliwość rozwoju. Ważne jest również, aby nie mylić kluczowych czynników sukcesu z czynnikami sukcesu rynkowego, które dostarczają informacji o cechach firmy, produktu i to one decydują o podjęciu decyzji zakupu przez klienta (B. Gajdzik 2010, s. 103).

Należy podkreślić różnorodność kluczowych czynników sukcesu przez wzgląd na rodzaj działalności i branżę, w jakiej działa przedsiębiorstwo. Aby efektywnie przeprowadzić analizę firmy, należy znaleźć czynniki specyficzne, charakterystyczne tylko dla konkretnej branży. Z zasady przyjmuje się, aby liczba sprecyzowanych elementów wynosiła w granicy <3, 6). Przydatność i prawdziwość analizy jest uwarunkowana prawidłowym doborem czynników, czyli tych elementów, które przedstawiają znaczenie strategiczne w danym sektorze. Kluczowe staje się znalezienie odpowiedzi na pytanie: od jakich czynników zależy sukces przedsiębiorstwa w danej branży? Im mniejsze zróżnicowanie produktów oraz grupy klientów, tym łatwiej je ustalić. Natomiast w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo działa na rynku międzynarodowym i istnieją różne segmenty klientów oraz grupy produktowe, konieczne jest określenie kluczowych czynników sukcesu dla każdego segmentu oddzielnie.

Najczęstsze pozycje wyszczególniane przez analityków to:

• pozycja na rynku (udział w rynku, dynamika rynku, pozycja w porównaniu do lidera),
• poziom organizacji firmy (struktura organizacyjna, stopień integracji pracowników, umiejętności kadry kierowniczej),
• potencjał finansowy (rentowność, kondycja finansowa),
• udział kosztów w produkcji (struktura kosztów, koszt jednostkowy, relacja kosztów zmiennych i stałych),
• zewnętrzny wizerunek przedsiębiorstwa (rozpoznawalność, reputacja, zaufanie),
• poziom technologiczny (jakość produktów, wysokość nakładów na badania i rozwój, konkurencyjność stosowanych technologii).

Wyszczególnienie kluczowych czynników sukcesu nie dostarcza wystarczających informacji na temat przewagi konkurencyjnej. Wskazuje kierownictwu przedsiębiorstwa na jakich elementach i problemach powinno skupić uwagę.

Należy również mieć na uwadze wiek analizowanego sektora, a nie tylko rodzaj analizowanego czynnika. Przykładowo, dla fazy początkowej przyjmuje się poziom technologiczny jako mający największy wpływ na produkcję, w fazie rozwoju jest to pozycja na rynku, w fazie dojrzałości najważniejsza jest wydajność, natomiast w fazie spadkowej to koszty odgrywają kluczową rolę.

TL;DR

Analiza kluczowych czynników sukcesu polega na identyfikacji najważniejszych czynników wpływających na wyniki przedsiębiorstwa. Nie wszystkie obszary działalności muszą mieć dominującą pozycję. Należy uwzględnić różnorodność czynników w zależności od branży i segmentu rynku. Najważniejsze pozycje to: pozycja na rynku, organizacja firmy, potencjał finansowy, koszty produkcji, wizerunek przedsiębiorstwa, poziom technologiczny. Analiza kluczowych czynników sukcesu dostarcza informacji o problemach wymagających uwagi, ale nie mówi o przewadze konkurencyjnej. Istnieją dwie metody: dwuetapowa analiza i wyodrębnienie tylko kluczowych czynników sukcesu. Ocena kluczowych czynników sukcesu pozwala na identyfikację słabych stron i konkurentów, a także tworzenie strategii poprawy. Metoda punktowej oceny stosowana jest przy tworzeniu rankingów branżowych. Można również zastosować analizę profilu konkurencyjności dla obiektywnej oceny.

Zastosowanie

Wyróżnia się dwie metody postępowania przy wyróżnianiu kluczowych czynników sukcesu. Pierwsza to przeprowadzenie dwuetapowej analizy. Najpierw wyodrębnia się pełną listę kryteriów z całego obszaru przedsiębiorstwa, kolejno sporządza się listę słabych i mocnych stron firmy. Finalnie skupia się uwagę na kluczowych czynnikach sukcesu i poddaje się je szczegółowej analizie. Natomiast druga metoda polega wyodrębnieniu jedynie kluczowych czynników sukcesu przy założeniu, że będą one pochodziły z głównych dziedzin funkcjonowania przedsiębiorstwa (M. Romanowska 2017, s. 201).

Po powyższym przygotowaniu można już przystąpić do właściwej części zadania, tj. tworzenie tabeli kluczowych czynników sukcesu dla omawianego przedsiębiorstwa:

Kluczowe Czynniki Sukcesu	Waga	Ocena (1-5)	Wartość ważona
Czynnik 1	np. 0,3	np. 4	0,3 x 4 = 1,2
Czynnik 2	np. 0,4	np. 3	0,4 x 3 = 1,2
Czynnik 3	np. 0,1	np. 5	0,1 x 5 = 0,5
Czynnik 4	np. 0,15	np. 2	0,15 x 2 = 0,3
Czynnik 5	np. 0,05	np. 4	0,05 x 4 = 0,2
ŁĄCZNA SUMA	1,0		3,2 pkt na 5 pkt możliwych

Źródło: Opracowanie własne

Po przeprowadzeniu powyższej oceny grupa analityków ma możliwość skomentować otrzymane wyniki, wyszczególnić słabe ogniwa przedsiębiorstwa mające kluczowe znaczenie dla firmy, metodą tej samej tabeli dokonać analizy najważniejszych konkurentów znajdujących się na rynku co pomoże trafnie umiejscowić analizowaną firmę wśród najpoważniejszych graczy, czy wreszcie stworzyć odpowiednią strategię mającą na celu wzmocnienie najsłabszych ogniw firmy. Ocena silnych i słabych stron powinna być przeprowadzana przez kadrę kierowniczą, konsultantów oraz specjalistów z danego przedsiębiorstwa. Obecność konsultantów zapewnia obiektywność oraz poprawność przeprowadzonych ocen. Również informacje pochodzące od pracowników są niezwykle istotne. Często są one niedostępne dla kierownictwa czy właścicieli, ale dostarczają ważnych danych z wnętrza firmy.

Najczęściej metodę punktowej oceny kluczowych czynników sukcesu stosuje się przy tworzeniu list rankingowych, tworzonych i publikowanych corocznie dla poszczególnych branż. Aby jeszcze trafniej ukazać wartość analizowanego przedsiębiorstwa, można dodatkowo zastosować analizę profilu konkurencyjności, tj. porównać firmę z liderem na rynku bądź firmą idealną, do której zakład zmierza. Pozwala to na obiektywną ocenę kluczowych czynników sukcesu.

Kluczowe czynniki sukcesu — artykuły polecane

Mapa grup strategicznych — Macierz McKinsey — Metody analizy strategicznej — Analiza ASTRA — Analiza sytuacji przedsiębiorstwa — Planowanie sprzedaży — Analiza TOWS — Analiza portfolio — Macierz BCG

Bibliografia

• Dziekoński K. (2010), Zarządzanie projektami w małych i średnich przedsiębiorstwach, Ekonomia i Zarządzanie, Vol. 2, Nr 4
• Gajdzik B., Jama B. (2010), Analiza strategiczna w procesie zarządzania przedsiębiorstwem, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
• Gierszewska G., Romanowska M. (2017), Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kopańska-Bródka D. (red.) (2014), Analiza i wspomaganie decyzji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Katowice
• Kożuch B., Sienkiewicz-Małyjurek K. (2013), Kompetencje menedżerskie i czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, Vol. 14, Nr 11
• Romanowska M. (2017), Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Waśniewski P. (2016), Kluczowe czynniki sukcesu jako podstawa pomiaru dokonań, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, Nr 2

Autor: Jarosław Modrzejewski, Dorota Gaudyn