Kasa zapomogowo pożyczkowa

Kasa zapomogowo - pożyczkowa (KZP) to organizacja, która powstaje w zakładach pracy na podstawie art. 39 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych. Kasa może być zorganizowana jeśli przynajmniej 10 pracowników zadeklaruje gotowość przynależności do KZP. W jednym zakładzie pracy może działać tylko jedna KZP. Istnieje możliwość założenia międzyzakładowej kasy zapomogowo - pożyczkowej, jeżeli w zakładzie nie znajdzie się 10 pracowników zgłaszających gotowość przystąpienia do kasy.

Zmiany z 1 stycznia 2019 roku

Od 1 stycznia 2019 r. członkami kasy mogą być osoby wykonujące pracę zarobkową, także te zatrudnione na innej podstawie niż stosunek pracy, niebędące pracownikami w rozumieniu Kodeksu pracy, pod warunkiem podsiadania praw i interesów związanych z wykonywaniem pracy, jakie "mogą być reprezentowane i bronione przez związek zawodowy". Wobec tego w art. 11 ustawy o związkach zawodowych wprowadzono stosowną definicję "osoby wykonującej pracę zarobkową", a także definicję "pracodawcy", które zastąpiło pojęcie "zakład pracy".

Cel i zasady funkcjonowania kasy zapomogowo - pożyczkowej

Celem funkcjonowania KZP jest udzielanie jej członkom pomocy materialnej. Pomoc może być udzielana w formie długoterminowych, krótkoterminowych pożyczek oraz zapomóg. Zasady funkcjonowania KZP są określone w statucie. Aby zostać członkiem kasy należy złożyć deklarację, uchwałę o przyjęciu podejmuje zarząd kasy nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia jej złożenia. Szczegółowe warunki świadczenia pomocy określa umowa zawarta między pracodawcą a kasą zapomogowo-pożyczkową. Pomoc może być udzielana w postaci bezzwrotnej zapomogi w sytuacjach określonych regulaminem kasy lub nieoprocentowanej pożyczki, która jest spłacana w miesięcznych ratach .

Kasa zapomogowo - pożyczkowa - prawa i obowiązki członków

Członek KZP ma prawo:

1. gromadzić oszczędności według zasad określonych w statucie,
2. korzystać z pożyczek,
3. w razie wydarzeń losowych ubiegać się o udzielenie zapomogi,
4. brać udział w obradach walnego zgromadzenia
5. wybierać i być wybieranym do zarządu KZP i komisji rewizyjnej.

Członek KZP jest zobowiązany:

1. wpłacić wpisowe
2. wpłacać miesięczny wkład członkowski lub wyrazić zgodę na potrącenie wkładu z wynagrodzenia za pracę lub z zasiłku chorobowego lub wychowawczego
3. przestrzegać przepisy statutu oraz uchwał organów KZP.

Kasa zapomogowo - pożyczkowa - obowiązki pracodawcy

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów pracodawca powinien:

1. zapewniać pomieszczenia biurowe i odpowiednio zabezpieczone miejsca na przechowywanie pieniędzy,
2. zapewniać transport pieniędzy z banku,
3. zapewniać prowadzenie księgowości, obsługę kasową i prawną,
4. dostarczać druki i formularze,
5. dokonywać na rzecz KZP potrąceń w listach płac, listach wypłat zasiłków chorobowych i zasiłków wychowawczych, wpisowego, wkładów miesięcznych i rat pożyczek,
6. przyjmować wpłaty wnoszone przez emerytów i rencistów oraz osoby przebywające na urlopach wychowawczych,
7. odprowadzać wpłaty na rachunek bankowy KZP,
8. informować przynajmniej raz w roku członków kas o stanie ich wkładów i zadłużeń.

Obowiązek informowania członków kasy o stanie ich wkładów i zadłużeń

Pracodawca ma obowiązek regularnie informować członków kasy zapomogowo-pożyczkowej o stanie ich wkładów oraz zadłużeń wobec kasy. Informacje te powinny być udostępniane przynajmniej raz w roku, choć zaleca się, aby pracodawca dostarczał takie informacje częściej, na przykład kwartalnie.

Ważne jest, aby członkowie kasy byli świadomi swojego stanu konta oraz zobowiązań wobec kasy. Dzięki regularnym informacjom od pracodawcy, członkowie kasy będą mieli pełną kontrolę nad swoimi finansami i będą mogli podejmować świadome decyzje dotyczące korzystania z usług kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Pracodawca powinien dostarczać te informacje w przejrzysty sposób, na przykład poprzez rozesłanie pisemnego sprawozdania lub udostępnienie ich w systemie elektronicznym, co umożliwi członkom łatwe i wygodne zapoznanie się z danymi dotyczącymi ich wkładów i zadłużeń wobec kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Finansowanie kasy zapomogowo-pożyczkowej

Źródła finansowania

Kasa zapomogowo-pożyczkowa może być finansowana z różnych źródeł. Jednym z głównych źródeł finansowania są wpłaty członków. Każdy członek kasy jest zobowiązany do regularnego wpłacania określonej kwoty pieniędzy, która stanowi wkład do kasy. W ten sposób tworzy się pulę środków, z której można udzielać pożyczek innym członkom.

Dodatkowym źródłem finansowania może być składka pracodawcy. W niektórych przypadkach, pracodawcy decydują się na współfinansowanie kasy zapomogowo-pożyczkowej swoich pracowników. Dzięki temu, członkowie kasy otrzymują dodatkowe środki na udzielanie pożyczek.

Innym możliwym źródłem finansowania są dochody z prowadzenia działalności gospodarczej. Niektóre kasy zapomogowo-pożyczkowe prowadzą własną działalność, która przynosi dochody. Te dochody mogą być przeznaczane na finansowanie pożyczek dla członków kasy.

Wreszcie, kasa zapomogowo-pożyczkowa może korzystać z innych środków finansowych, takich jak dotacje, granty lub pożyczki zewnętrzne. Te dodatkowe źródła finansowania mogą wpływać na zwiększenie dostępności pożyczek dla członków kasy.

Wysokość pożyczki uzależniona od indywidualnych warunków

Wysokość pożyczki udzielanej przez kasę zapomogowo-pożyczkową zależy od indywidualnych warunków określonych w umowie. Każda kasa ma swoje własne zasady i kryteria, które decydują o tym, jaką kwotę można otrzymać w formie pożyczki.

Czynniki, które mogą wpływać na wysokość pożyczki, to między innymi: staż członkostwa w kasie, regularność wpłat, wysokość zgromadzonych środków na koncie członka oraz zdolność kredytowa członka. Im dłużej dana osoba jest członkiem kasy, regularnie wpłaca do niej pieniądze i ma większe oszczędności, tym większa może być udzielona jej pożyczka.

Warto również zaznaczyć, że wysokość pożyczki może być ograniczona przez zasady kasy, takie jak maksymalna kwota pożyczki lub maksymalny udział w zgromadzonych środkach, który może być pożyczony.

Okres karencji - czas oczekiwania na uzyskanie prawa do pożyczki

Członkowie kasy mają prawo do określonego okresu karencji przed uzyskaniem prawa do pożyczki. Okres karencji to czas oczekiwania, który musi upłynąć od momentu przystąpienia do kasy, zanim członek będzie mógł ubiegać się o pożyczkę.

Długość okresu karencji może być różna w zależności od kasy. Czasami wynosi kilka miesięcy, a czasami nawet kilka lat. Okres karencji ma na celu zapewnienie stabilności finansowej kasy oraz ochronę interesów jej członków. Daje to czas na regularne wpłacanie składek, budowanie oszczędności i ocenę zdolności kredytowej członka przed udzieleniem mu pożyczki.

Warto zauważyć, że niektóre kasy mogą mieć również okres określający minimalną ilość wpłat przed ubieganiem się o pożyczkę. Jest to dodatkowe zabezpieczenie, które ma na celu zapewnienie, że członkowie kasy są aktywni i regularnie angażują się finansowo.

Nadzór nad kasą zapomogowo-pożyczkową

Rola związku zawodowego jako organu kontrolnego

Związek zawodowy pełni kluczową rolę jako organ kontrolny nad kasą zapomogowo-pożyczkową. Jest odpowiedzialny za nadzór nad jej działalnością i funkcjonowaniem. Celem nadzoru jest zapewnienie uczciwego i transparentnego zarządzania finansami kasy oraz ochrona interesów członków związku.

W ramach swojej roli kontrolnej, związek zawodowy ma prawo do regularnego monitorowania działalności kasy zapomogowo-pożyczkowej. Obejmuje to analizę dokumentów finansowych, sprawdzanie zgodności z przepisami prawa oraz ocenę skuteczności działań podejmowanych przez zarząd kasy. W przypadku wykrycia nieprawidłowości lub podejrzeń o nadużycia, związek zawodowy ma prawo do wszczęcia śledztwa, w celu ustalenia odpowiedzialności osób zaangażowanych w te działania.

Również związek zawodowy ma obowiązek dbać o transparentność finansową kasy zapomogowo-pożyczkowej. Powinien regularnie informować członków związku o stanie finansów kasy oraz działaniach podejmowanych w celu zabezpieczenia ich środków. W przypadku wystąpienia problemów finansowych, związek zawodowy powinien podjąć odpowiednie działania, mające na celu ich rozwiązanie i zapewnienie stabilności kasy.

Monitorowanie finansów kasy i podejmowanie decyzji związanych z jej funkcjonowaniem

Monitorowanie finansów kasy zapomogowo-pożyczkowej jest jednym z kluczowych zadań związku zawodowego. W ramach nadzoru, związek zawodowy analizuje bilanse, sprawozdania finansowe oraz inne dokumenty dotyczące finansów kasy. Celem tego monitoringu jest ocena stabilności finansowej kasy oraz identyfikacja ewentualnych zagrożeń.

Na podstawie analizy finansowej, związek zawodowy podejmuje decyzje związane z funkcjonowaniem kasy. Może to obejmować podejmowanie środków zaradczych w przypadku wystąpienia problemów finansowych, takich jak restrukturyzacja długów, zmiana polityki inwestycyjnej czy wprowadzenie dodatkowych opłat dla członków kasy. Decyzje te są podejmowane w trosce o utrzymanie stabilności kasy i zapewnienie możliwości udzielania zapomóg i pożyczek członkom związku.

Ponadto, związek zawodowy ma również prawo do podejmowania decyzji strategicznych związanych z funkcjonowaniem kasy. Może to obejmować zmiany w statucie kasy, zatwierdzanie budżetu rocznego czy podejmowanie decyzji dotyczących polityki inwestycyjnej. Celem tych decyzji jest zapewnienie długoterminowego rozwoju kasy i optymalnego wykorzystania jej środków finansowych.

Kasa zapomogowo pożyczkowa — artykuły polecane

Regulamin wynagradzania — Układy zbiorowe pracy — Nagrody jubileuszowe — Fundusz socjalny — Odprawa emerytalna — Prawa pracownika — Świadczenie kompensacyjne — Związki zawodowe — Źródła powstawania stosunku pracy

Bibliografia

• Jankowiak K. (2018), Pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe: przepisy prawne funkcjonowania, tworzenie i likwidowanie, obowiązki i uprawnienia, ewidencja i dokumentacja, optymalizacja działania, gospodarka finansowa, ochrona danych osobowych (z uwzględnieniem RODO), Casco, Gdynia
• Kaczurak-Kozak M. (2013), Rachunkowość budżetowa, Wolters Kluwer, Warszawa
• Majewska-Jurczyk B. (2016), Ochrona interesów konsumentów przed działaniami parabanków sprawowana przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Ekonomia - Wroclaw Economic Review 22/1
• Pigulski M. (2020), Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków 2020, FabrykaWiedzy.com, Warszawa
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy. Dz.U. 1992 nr 100 poz. 502
• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Dz.U. 1991 nr 55 poz. 234

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.

Autor: Dorota Pancerz