Umowa komisu

Umowa komisu jest umową nazwaną, która została uregulowana w art. 765-773 k.c. "Do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej". (art. 770 k.c.)

Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się, za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym (KC art. 765) Przedmiotem umowy komisu jest sprzedaż lup kupno rzeczy ruchomych, nie uwzględniamy więc nieruchomości czy papierów wartościowych.

Umowa komisu jest umową:

• dwustronnie zobowiązującą,
• konsensualną,
• odpłatną,
• wzajemną,
• handlową (przynajmniej jednostronnie, ponieważ komisant musi być przedsiębiorcą),
• o świadczenie usług w zakresie pośrednictwa handlowego.

Można rozróżnić dwa typy komisu: komis sprzedaży i komis kupna. W pierwszym przypadku komisant zobowiązuje się do sprzedania własności komitenta osobie trzeciej z uwzględnieniem, określonej w umowie, ceny minimalnej sprzedaży, przy czym komitent zachowuje własność ruchomości do chwili zbycia jej przez komisanta. W sytuacji komisu kupna komisant nabywa przedmiot umowy od osoby trzeciej w granicach ustalonej w umowie ceny maksymalnej kupna, następnie zobowiązany jest przekazać własność i wydać zakupioną ruchomość komitentowi. Umowę komisu od umowy zlecenia odróżnia fakt, iż komisant pełni rolę strony transakcji.

TL;DR

Umowa komisu reguluje sprzedaż lub kupno rzeczy ruchomych za wynagrodzeniem przez komisanta w imieniu komitenta. Umowa może dotyczyć sprzedaży lub kupna, a przedmiotem umowy są tylko rzeczy ruchome. Forma umowy jest dowolna, a komisant ma prawo do wynagrodzenia za usługi. Komisant odpowiada za wady rzeczy sprzedanej, ale odpowiedzialność może być ograniczona lub wyłączona.

Strony umowy komisu

Komitent - dający zlecenie, każdy podmiot prawa cywilnego. (osoba fizyczna, prawna, ułomna osoba prawna)

Komisant - przyjmujący zlecenie, osoba fizyczna lub prawna, prowadząca przedsiębiorstwo, polegające między innymi na kupnie lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek komitenta lecz we własnym imieniu.

Uwaga! Stroną umowy komisu (tj. stosunku wewnętrznego) nie jest osoba trzecia, z którą komisant zawiera umowę kupna-sprzedaży. Osoba ta w relacji z komisantem jest tylko stroną stosunku zewnętrznego - umowy sprzedaży. Nie posiada ona stosunku prawnego z komitentem.

Forma i tryb zawarcia umowy

Forma umowy komisu jest dowolna. Zawarcie tej umowy podlega ogólnym przepisom prawa cywilnego w zakresie zawierania umów. Może być zawarta na czas określony luz też na czas nieokreślony.

Treść umowy powinna zawierać: przedmiot umowy, cechy transakcji, prowizję oraz ewentualny sposób jej liczenia oraz termin dokonania transakcji.

Umowa dochodzi do skutku w wyniku zawarcia porozumienia stron. Usługi świadczone przez komisanta są odpłatne, wynagrodzenie za wyświadczone usługi może zostać ustalona jako stała kwota, lub być procentowym udziałem w wartości zbytej \ zakupionej ruchomości.

Prawa i obowiązki komisanta

Prawa komisanta:

• otrzymania wynagrodzenia za wyświadczone usługi, również w wypadku gdy z winy komitenta nie doszło do transakcji będącej przedmiotem umowy komisowej,

Wymagalność prowizji, która należy się komisantowi powstaje z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz (komis zakupu) albo cenę (komis sprzedaży).

• prawo zastawu na ruchomościach pozostawionych komisantowi, lub zaspokajania roszczeń na ruchomościach zakupionych na rzecz komitenta.

Obowiązkiem komisanta jest:

• przekazanie komisantowi wierzytelności, które nabył na jego rachunek w wypadku komisu sprzedaży,
• przekazanie praw własności nabytej ruchomości komitentowi w wypadku komisu kupna,
• dążenie do nabycia lub zbycia ruchomości zgodnie z cenami określonymi w umowie. Jeżeli w wypadku komisu kupna komisant nabył ruchomość po cenie wyższej od ceny maksymalnej określonej w umowie, komitent może uznać ją jako wykonaną nie na jego rachunek co jest równoznaczne z odstąpieniem od umowy. W wypadku sprzedania przez komisanta ruchomości po cenie niższej od minimalnej zawartej w umowie, komisant zobowiązany jest do wyrównania różnicy pomiędzy cenami,
• sprawowanie pieczy nad pozostawionymi ruchomościami.

Prawa i obowiązki komitenta

Komitent posiada prawo do:

• otrzymania kwoty uzyskanej ze sprzedaży ruchomości lub przejęcia praw własności do ruchomości nabytej przez komisanta na jego rachunek,
• nieuznania danej transakcji jako wykonanej na jego rachunek.

Komitent ma obowiązek wypłaty prowizji należnej komisantowi na wykonanie usługi.

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej przez komisanta

Komisant, będący stroną umowy sprzedaży jest obciążony odpowiedzialnością za wady fizyczne i wady prawne rzeczy na podstawie przepisów o rękojmi uregulowanych w Kodeksie cywilnym (art. 535-581). Wiąże się to z wadami jawnymi rzeczy jak i wadami ukrytymi. Zgodnie z art. 558 k.c. strony mogą nie tylko rozszerzyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi, ale także ograniczyć lub całkowicie wyłączyć. Ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności w umowach z udziałem konsumentów jest jednak nie zawsze możliwe. Jest to określone w przepisach szczególnych. Art. 770 k.c. jest przepisem szczególnym, który stanowi możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności sprzedawcy-komisanta.

Umowa komisu — artykuły polecane

Umowa kupna-sprzedaży — Umowa a kontrakt — Leasing konsumencki — Umowa licencyjna — Umowa powiernicza — Umowa ubezpieczenia — Umowa leasingu — Umowa hotelowa — Umowa spedycji

Bibliografia

• Gnela B. (red.) (2016), Prawo handlowe dla ekonomistów, Wolters Kluwer, Warszawa
• Jacyszyn J. i in. (2013), Umowy handlowe w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa
• Katner W. (red.) (2017), Prawo cywilne i handlowe w zarysie, Wolters Kluwer, Warszawa
• Kidyba A. (2016), Prawo handlowe, C.H. Beck, Warszawa
• Kruczalak K. (1999), Umowy w obrocie krajowym i międzynarodowym, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa
• Szymański C. (2000), Analiza Prawna umowy o kolportaż prasy, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, Administracja Publiczna, nr 2
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Emil Bazak, Aleksandra Podkańska

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.