Koszt sprzedaży

Koszt sprzedaży jest to koszt, który powstaje w fazie produkcyjnej, jest on związany z czynnościami sprzedaży produktów, materiałów oraz towarów, które wystąpią po ich wydaniu z magazynu (załadunek, transport), a także te czynności które ułatwiają ich sprzedaż (reklama, wystawy, udział w targach). Koszt sprzedaży wpływa na rentowność sprzedaży wyrobów gotowych.

Koszty sprzedaży są obok kosztów zarządu, kosztów zaopatrzenia i kosztów produkcyjnych kosztami "podstawowych funkcji realizowanych przez jednostkę gospodarczą" (B. Micherda 2003, s. 17).

Do kosztów sprzedaży możemy zaliczyć między innymi koszty: (W. Gabrusewicz 2014, s. 260-261)

• koszty zużycia materiałów i opakowań
• koszty transportu (jeżeli obciążają dostawcę)
• koszty wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy sprzedaży
• koszty ubezpieczeń w transporcie
• koszty reklamy
• koszty spedycji
• koszty napraw gwarancyjnych
• koszty utrzymania stoisk na targach
• koszty ubezpieczenia środków transportu i towarów
• pozostałe koszty związane z obsługą sprzedaży.

Do kosztów sprzedaży nie zalicza się: (J. Matuszewicz 1997, s100-101)

• zmniejszeń ceny sprzedaży, np. rabaty przyznane odbiorcom lub bonifikaty na skutek uwzględnienia reklamacji - zmniejszają one przychód ze sprzedaży
• kosztów utrzymania niewydzielonych komórek zbytu, np. biur spedycji - obciążają one koszty ogólnozakładowe
• kosztów analiz i prób wyrobów oraz opłat telekomunikacyjnych - obciążają one koszty ogólnoprodukcyjne
• kosztów podróży związanych ze sprzedażą - obciążają one koszty zarządu

TL;DR

Koszty sprzedaży to koszty związane z czynnościami sprzedaży produktów, takie jak materiały, transport, wynagrodzenia pracowników, reklama, naprawy gwarancyjne, itp. Analiza kosztów sprzedaży polega na porównywaniu ich w czasie i do planowanych wartości. Wskaźnik natężenia kosztów sprzedaży pokazuje procentowy udział tych kosztów w przychodach ze sprzedaży. Ewidencja kosztów sprzedaży służy do monitorowania i kontroli tych kosztów. Wykorzystanie Internetu może obniżyć koszty sprzedaży, ale nie zawsze, szczególnie jeśli przedsiębiorstwo już prowadzi tradycyjny handel.

Podział kosztów sprzedaży

Koszty sprzedaży możemy podzielić na dwa rodzaje: (R. Kotapski 2015, s. 194-195)

• bezpośrednie koszty zbytu to koszty które obciążają dostawcę, dotyczą one sprzedaży produktów oraz materiałów, są to między innymi: koszty skompletowania dostaw wyrobów, opakowań, załadunku wyrobów gotowych, opakowań, transportu, usługi spedycyjne, podatek akcyzowy.
• ogólne koszty zbytu, na te koszty składają się: koszty utrzymania zapasów, koszty utrzymania komórek zbytu, koszty utrzymania magazynów oraz koszty ekspedycji, badań jakości i analiz.

Analiza kosztów sprzedaży

Wysokość kosztów sprzedaży w przedsiębiorstwie jest uzależniona od rozmiarów, struktury sprzedaży oraz od warunków organizacyjnych i form sprzedaży. Część kosztów sprzedaży kształtuje się proporcjonalnie do wielkości sprzedaży (np. koszty zużytych opakowań). Niektóre elementy tych kosztów mogą mieć postać kosztów degresywnych inne natomiast przybierają charakter kosztów progresywnych. Może to nastąpić wtedy, gdy wzrost rozmiarów sprzedaży powoduje konieczność znacznego zwiększenia terytorialnego zasięgu sprzedaży. Głównym składnikiem kosztów sprzedaży są bardzo często koszty transportu oraz spedycji. Są one zależne od ilościowych rozmiarów sprzedaży, zasięgu sprzedaży oraz od rodzaju używanych środków transportowych, a także od zaawansowania organizacji sprzedaży w przedsiębiorstwie.

Analiza kosztów sprzedaży sprowadza się do ich porównań w czasie oraz porównań z wielkością planowaną. "Na podstawie tych porównań ustala się, czy koszty w rozpatrywanym okresie rosną czy nie oraz jaka jest relacja kosztów faktycznych do kosztów planowanych i kosztów roku ubiegłego" W analizie kosztów sprzedaży ważna jest zarówno bezwzględna zmiana tych kosztów jak i ich dynamika oraz ich natężenie w stosunku do wielkości sprzedaży.

Wskaźnik natężenia kosztów sprzedaży możemy obliczyć następująco:

$W_{nks}={K_{sp}\cdot 100 \over P_{s}}$

gdzie:

W_nks - wskaźnik natężenia kosztów sprzedaży

K_sp - koszty sprzedaży

P_s - przychody ze sprzedaży.

Wskaźnik ten przedstawia procentowy udział kosztów sprzedaży w stosunku do wielkości przychodów ze sprzedaży. Jeżeli wskaźnik ten jest wysoki, oznacza to, że sprzedaż w danym przedsiębiorstwie wymaga ponoszenia wysokich kosztów. Taka analiza struktury kosztów sprzedaży może być pomocna przy ustalaniu przyczyn zmian tych kosztów (W. Gabrusewicz 2014, s. 261).

Kosztami sprzedaży są także koszty stałe, które nie zmieniają się wraz z wielkością sprzedaży. Z racji ich występowania wskaźnik natężenia kosztów sprzedaży powinien spadać, gdy przychody ze sprzedaży rosną. Taka sytuacja byłaby korzystna dla przedsiębiorstwa.

Ewidencja kosztów sprzedaży

Konto 551 "Koszty sprzedaży" służy do ewidencji rzeczywistych kosztów związanych przede wszystkim ze sprzedażą produktów gotowych (np. opakowania, koszty załadunku i wyładunku), które są ponoszone po wydaniu produktów gotowych z magazynu. W jednostkach handlowych mogą to być koszty utrzymania sklepów detalicznych, wysyłki towarów (K. Sawicki 2008, s. 195).

Po stronie Winien konta 551 "Koszty sprzedaży" ewidencjonuje się koszty bieżącego okresu sprawozdawczego związane ze sprzedażą. Po stronie Ma księguje się przeniesienie kosztów sprzedaży. Na koniec roku obrotowego konto 551 "Koszty sprzedaży" nie wykazuje salda (K. Sawicki 2008, s. 196).

Do konta "koszty sprzedaży" należy prowadzić ewidencję szczegółową, które umożliwia wgląd w strukturę kosztów sprzedaży niezbędną do przeprowadzenia analizy i kontroli tych kosztów.

Ewidencja analityczna może zatem obejmować wyodrębnione rodzaje sprzedaży, a w ich ramach pozycje szczegółowe takie jak:

• Materiały, obejmują one zużycie materiałów do pakowania wysyłanych produktów
• Amortyzacja, obejmuje odpisy z tytułu zużycia środków trwałych wykorzystywanych do transportu (np. cysterny)
• Przewozy, obejmują opłaty za usługi składowania, załadunku oraz wyładunku
• Koszty reklamy, obejmują opłaty za udział w targach i wystawach, kampanie reklamowe, itp.
• Pozostałe koszty sprzedaży, np. ubezpieczenia transportowe, prowizje za pośrednictwo handlowe, a także koszt przeglądów gwarancyjnych (J. Matuszewicz 1997, s. 101-102).

Jeśli koszty sprzedaży nie są wysokie, można je całościowo przedstawiać "jako element kosztów ogólnego zarządu", zamiast księgować je jako "odrębną grupę" (T. Naumiuk 2012, s. 445).

W przypadku, gdy "struktura kosztów sprzedaży" nie różni się zbytnio pomiędzy sprzedażą poszczególnych przedmiotów w przedsiębiorstwie, przedsiębiorstwo księguje te koszty łącznie i podlegają one "rozliczeniu wspólnym narzutem". Natomiast gdy "struktura kosztów sprzedaży" różni się znacząco pomiędzy poszczególnymi przedmiotami sprzedaży lub grupami tych przedmiotów, to księguje się je "odrębnie dla poszczególnych produktów lub innych jednostek (działalności) i rozliczyć w takim przekroju np. w stosunku do technicznego kosztu ich wytworzenia" (T. Naumiuk 2012, s. 446).

Wykorzystanie Internetu a koszty sprzedaży

Internet jest jednym ze sposobów obniżenia kosztów sprzedaży. Nie ma konieczności wydawania pieniędzy na wynajem powierzchni pod sklep stacjonarny, czy na opłatę wynagrodzeń dla sprzedawców. Jednak w sytuacji gdy przedsiębiorca prowadzi już swoją działalność w ramach "tradycyjnego handlu", a Internet jest tylko sposobem na poszerzenie swojej działalności, koszty sprzedaży nie zmniejszają się, ponieważ przedsiębiorca i tak ponosi wyżej wspomniane koszty. Korzyści z handlu internetowego występują wtedy, gdy przedsiębiorstwo posiada na tyle rozwiniętą "infrastrukturę tradycyjnego kanału dystrybucji", by nie powodować dodatkowych kosztów. Sprzedaż internetowa nie jest niestety idealnym rozwiązaniem i tak samo jak handel tradycyjny "angażuje zasoby firmy" do realizacji zamówień, powodując powstawanie kosztów (G. Chodak 2010, s. 6).

Koszt sprzedaży — artykuły polecane

Koszty logistyczne — Koszty pośrednie — Koszty — Długotrwałe umowy o usługi — Rodzajowy układ kosztów — Metody rozliczania kosztów — Zdarzenie gospodarcze — Koszty utrzymania zapasów — Koszty produkcji

Bibliografia

• Chodak G. (2010). Internet jako dodatkowy kanał dystrybucji - efekt synergii czy kanibalizm?, "Gospodarka Materiałowa i Logistyka", nr 9
• Gabrusewicz W. (2014), Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Teoria i zastosowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kotapski R. (2015). Ujmowanie kosztów sprzedaży w zakładowym planie kont na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwem, "Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 389, s. 194-195
• Kotapski R. (2017). Ewolucja ujmowania kosztów działalności operacyjnej przedsiębiorstwa w księgach rachunkowych, "Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 480
• Kotapski R. (2018). Klasyfikacja kosztów działalności przedsiębiorstwa na potrzeby zarządzania, "Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" nr 506
• Kuboszek A. (red.), Milewska E. (red.) (2017). Controlling ekologiczny w przedsiębiorstwie produkcyjnym, "Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji", Vol. 6, iss. 7
• Matuszewicz J. (1997), Rachunek kosztów, Finans-Servis Zespół Doradców Finansowo-Księgowych, Warszawa
• Micherda B. (2003), Rachunek kosztów i wyników jednostek gospodarczych w świetle znowelizowanego prawa o rachunkowości, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Naumiuk T. (2012), Koszty w rachunkowości finansowej, Infor Ekspert, Warszawa
• Nieplowicz M., Nowak E. (red.) (2011), Rachunek kosztów i pomiar dokonań, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław
• Russel P. (2013), Analiza kondycji finansowej wybranych przedsiębiorstw o istotnym udziale sprzedaży na rynki zagraniczne w latach 2007-2010, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa, nr z. 125
• Sawicki K. (red.) (2008), Rachunkowość finansowa przedsiębiorstw według polskiego prawa bilansowego oraz Dyrektyw UE i MSR/MSSF, Wydawnictwo Ekspert, Wrocław

Autor: Małgorzata Wielgus, Izabela Ptaszek