Testy akceptacyjne odbiorcze

Testy akceptacyjne (Acceptance testing) - zwane również odbiorczymi - to zbiór badań, których zadaniem jest sprawdzenie czy dane oprogramowanie lub urządzenie działa w sposób poprawny i zgodny z założeniami określonymi w zamówieniu. Testy akceptacyjne pozwalają sprawdzić jakość zainstalowanego oprogramowania. Z punktu formalnego potwierdzają opracowanie oprogramowania na odpowiednio wysokim poziomie.

Odpowiedzialnymi za testy akceptacyjne są klienci lub użytkownicy systemu. Zadaniem testów jest wyrobienie zaufania do systemów operacyjnych lub badanego produktu. Ocena dotyczy gotowości systemu do wdrożenia i użycia. Testy akceptacyjne nie są ostatecznym etapem wdrożenia produktu, stanowią jeden z wielu składników wielopoziomowego testowania produktu (modułowe, integracji modułów, systemowe, integracji systemów, akceptacyjne).

Według przepisów prawa testy akceptacyjne - udokumentowane wartości danych wejściowych wprowadzanych do systemu teleinformatycznego i powiązanych z nimi wartości oczekiwanych danych wyjściowych, opisujące zestawy poprawnych odpowiedzi systemu teleinformatycznego na podawane dane wejściowe, pozwalające na sprawdzenie poprawności wdrożenia oprogramowania interfejsowego. Według Ustawodawcy przez testy akceptacyjne należy rozumieć: zbiór danych pozwalający na stwierdzenie poprawności współpracy systemów informatycznych.

Etapy testów akceptacyjnych

Testy akceptacyjne są kluczowym elementem procesu wdrażania oprogramowania, który ma na celu potwierdzenie, że dany system spełnia oczekiwania użytkowników końcowych. Przeprowadzenie testów akceptacyjnych pozwala na upewnienie się, że oprogramowanie jest gotowe do użytku i spełnia wszystkie wymagania.

W ramach testów akceptacyjnych można wyróżnić kilka etapów, na których mogą być przeprowadzane. Każdy z tych etapów ma swoje unikalne cele i skupia się na innych aspektach testowania.

Testy akceptacyjne na etapach testów modułowych

Pierwszym etapem, na którym mogą być przeprowadzane testy akceptacyjne, są testy modułowe. Testy modułowe mają na celu sprawdzenie poprawności działania poszczególnych modułów oprogramowania. Testy akceptacyjne na tym etapie polegają na weryfikacji, czy każdy moduł działa zgodnie z oczekiwaniami i spełnia wymagania funkcjonalne.

Przeprowadzenie testów akceptacyjnych na etapie testów modułowych pozwala wykryć ewentualne błędy w poszczególnych modułach, zanim zostaną one zintegrowane w całość systemu. Daje to możliwość wcześniejszej naprawy i minimalizuje ryzyko pojawienia się poważniejszych problemów w dalszych etapach testów.

Testy akceptacyjne na etapach testów nowej funkcjonalności

Kolejnym etapem, na którym można przeprowadzać testy akceptacyjne, są testy nowej funkcjonalności. Testy nowej funkcjonalności mają na celu sprawdzenie, czy dodane do systemu nowe funkcje działają poprawnie i spełniają oczekiwania użytkowników.

W ramach testów akceptacyjnych na tym etapie, użytkownicy końcowi mają możliwość przetestowania nowej funkcjonalności i oceny jej użyteczności. Ich opinie i uwagi są cenne, ponieważ pomagają w dalszym doskonaleniu systemu i dostosowaniu go do potrzeb użytkowników.

Testy akceptacyjne na etapach integracji lub instalacji oprogramowania

Ostatnim etapem, na którym warto przeprowadzić testy akceptacyjne, są testy integracji lub instalacji oprogramowania. Testy integracji mają na celu sprawdzenie, czy poszczególne moduły oprogramowania działają poprawnie razem i są w stanie komunikować się ze sobą.

Testy akceptacyjne na etapie instalacji oprogramowania polegają na sprawdzeniu, czy proces instalacji przebiega poprawnie i czy oprogramowanie działa zgodnie z oczekiwaniami użytkowników. Ważne jest, aby upewnić się, że proces instalacji jest prosty i intuicyjny, a sam system jest stabilny i nie powoduje żadnych problemów.

Przeprowadzenie testów akceptacyjnych przez użytkowników końcowych i dedykowane zespoły testujące

Testy akceptacyjne mogą być przeprowadzane zarówno przez użytkowników końcowych, jak i przez dedykowane zespoły testujące. Użytkownicy końcowi są często najlepszymi sędziami, jeśli chodzi o ocenę użyteczności i funkcjonalności systemu. Ich udział w procesie testowania jest niezwykle istotny, ponieważ to oni będą korzystać z oprogramowania na co dzień.

Dedykowane zespoły testujące są natomiast odpowiedzialne za przeprowadzenie bardziej zaawansowanych testów, takich jak testy wydajności, bezpieczeństwa czy kompatybilności. Mają one specjalistyczną wiedzę i doświadczenie w dziedzinie testowania oprogramowania, co pozwala im na dokładną analizę i ocenę systemu.

Charakterystyka testów akceptacyjnych

Podstawa testów	Typowe obiekty testów	Cechy testów akceptacyjnych
wymagania użytkownika wymagania systemowe przypadki użycia procesy biznesowe raporty z analizy ryzyka	proces biznesowy na systemie w pełni zintegrowanym procesy utrzymania i obsługi procedury pracy użytkowników formularze raporty dane konfiguracyjne urządzenia diagnostyczne urządzania radiologiczne systemy teleinformatyczne	odpowiedzialność za testy akceptacyjne spoczywa na klientach oraz użytkownikach systemu testy akceptacyjne budują zaufanie oraz redukują ryzyko pojawienia się uchybień w zaspokojeniu wymagań użytkownika w gotowym i funkcjonującym produkcie testy akceptacyjne weryfikują i dokonują oceny systemu do wdrożenia i użycia towarzyszą na wielu etapach życia oprogramowania weryfikują oczekiwania użytkownika są zaporą bezpieczeństwa w obszarze jakości dostarczonego produktu

Testom akceptacyjnym poddane są także urządzenia które przeszły znaczącą naprawę (sprzęt diagnostyczny czy tez radiologiczny), wówczas wykonują je osoby upoważnione przez kierownika jednostki organizacyjnej. Testy akceptacyjne wykonywane dla oprogramowania zamówionego polegają na kontroli wywiązania się z kryteriów zawartych w kontrakcie.

Metody i narzędzia używane podczas testów akceptacyjnych

• Prototypowanie. Jedną z popularnych metod stosowanych podczas testów akceptacyjnych jest prototypowanie. Polega ono na tworzeniu wczesnych wersji systemu lub jego części, które są prezentowane użytkownikom w celu uzyskania ich opinii i zwrotów informacji. Prototypowanie pozwala na weryfikację, czy system spełnia oczekiwania i potrzeby użytkowników, a także umożliwia wczesne wykrycie i naprawienie ewentualnych problemów. Dzięki tej metodzie możliwe jest dostosowanie systemu jeszcze przed jego pełnym wdrożeniem.
• Scenariusze testowe. Scenariusze testowe są kolejnym narzędziem, które znajduje zastosowanie podczas testów akceptacyjnych. Polegają one na tworzeniu zestawu kroków, które użytkownicy wykonują w celu przetestowania systemu pod różnymi warunkami i scenariuszami użycia. Scenariusze testowe pozwalają na sprawdzenie, czy system działa zgodnie z oczekiwaniami w różnych sytuacjach, a także na identyfikację ewentualnych błędów i problemów.
• Testowanie funkcjonalne. Testowanie funkcjonalne jest jedną z najważniejszych metod używanych podczas testów akceptacyjnych. Polega ono na weryfikacji, czy system spełnia określone wymagania funkcjonalne. Testowanie funkcjonalne obejmuje przeprowadzanie testów jednostkowych, testów integracyjnych oraz testów systemowych, które mają na celu sprawdzenie, czy poszczególne funkcje systemu działają poprawnie i zgodnie z oczekiwaniami.
• Testowanie wydajnościowe. Testowanie wydajnościowe jest kolejnym istotnym elementem testów akceptacyjnych. Polega ono na sprawdzeniu, jak system zachowuje się pod względem wydajności i skalowalności. Testowanie wydajnościowe pozwala na ocenę, czy system działa z odpowiednią prędkością i niezawodnością, a także czy jest w stanie obsłużyć planowane obciążenie. W ramach testów wydajnościowych, często stosuje się różne narzędzia do monitorowania i analizy wydajności systemu.
• Testowanie bezpieczeństwa. Testowanie bezpieczeństwa jest niezwykle ważnym aspektem testów akceptacyjnych, zwłaszcza w przypadku systemów, które przechowują poufne dane lub obsługują transakcje finansowe. Polega ono na sprawdzeniu, czy system jest odporny na ataki i czy spełnia wymagania dotyczące bezpieczeństwa. Testowanie bezpieczeństwa może obejmować próby włamania, audyty bezpieczeństwa oraz analizę podatności systemu na różne zagrożenia.
• Narzędzia do zarządzania testami, automatyzacji testów oraz środowiska testowe. Podczas testów akceptacyjnych istotne jest również korzystanie z odpowiednich narzędzi. Istnieją narzędzia do zarządzania testami, które pozwalają na planowanie, monitorowanie i raportowanie postępu testów. Narzędzia do automatyzacji testów umożliwiają zautomatyzowanie procesu testowania, co przyspiesza i ułatwia przeprowadzanie testów. Ponadto, dostępne są narzędzia do tworzenia i zarządzania środowiskiem testowym, co umożliwia symulację różnych warunków i scenariuszy testowych.

Podsumowując, w testach akceptacyjnych używa się różnych metod, technik i narzędzi. Prototypowanie, scenariusze testowe, testowanie funkcjonalne, wydajnościowe i bezpieczeństwa są tylko niektórymi z nich. Istotne jest również korzystanie z narzędzi do zarządzania testami, automatyzacji testów oraz środowiska testowego, które ułatwiają i usprawniają proces testowania. Przeprowadzenie skutecznych testów akceptacyjnych jest kluczowe dla zapewnienia jakości i sukcesu projektu.

Kluczowe aspekty testów akceptacyjnych

Testy akceptacyjne są nieodzownym elementem procesu wdrażania nowego systemu lub oprogramowania. Mają one na celu sprawdzenie, czy system spełnia oczekiwania użytkowników i czy jest gotowy do użycia w rzeczywistych warunkach. Można wyróżnić następujące rodzaje testów akceptacyjnych:

• Użyteczność. Jednym z najważniejszych aspektów testów akceptacyjnych jest ocena użyteczności systemu. Użyteczność odnosi się do łatwości obsługi, intuicyjności interfejsu użytkownika i dostępności funkcji systemu. Testy powinny obejmować różne scenariusze użytkowania, aby sprawdzić, czy system jest przyjazny dla użytkownika i czy pozwala na efektywne wykonanie zadań.
• Interakcja użytkownika. Kolejnym kluczowym aspektem testów akceptacyjnych jest ocena interakcji użytkownika z systemem. Testy powinny skupiać się na sprawdzeniu, czy interfejs użytkownika jest intuicyjny, czy użytkownicy są w stanie łatwo nawigować po systemie i czy mogą efektywnie korzystać z dostępnych funkcji. Ważne jest również sprawdzenie, czy system reaguje poprawnie na interakcje użytkownika i czy dostarcza odpowiednich informacji zwrotnych.
• Dokumentacja. Dokumentacja jest kluczowym elementem sukcesu wdrożenia systemu. Testy akceptacyjne powinny sprawdzić, czy dokumentacja jest kompletna, zrozumiała i czy dostarcza użytkownikom niezbędnych informacji. Testowane powinny być instrukcje obsługi, podręczniki użytkownika, opisy funkcji systemu oraz wszelkie inne dokumenty, które są niezbędne do użytkowania systemu.
• Szkolenie użytkowników. Ważnym aspektem testów akceptacyjnych jest ocena szkolenia użytkowników. Testy powinny sprawdzić, czy szkolenie jest skuteczne i czy użytkownicy są w stanie samodzielnie korzystać z systemu po jego zakończeniu. Ważne jest również sprawdzenie, czy szkolenie pokrywa wszystkie istotne aspekty systemu i czy przygotowuje użytkowników do efektywnego korzystania z niego.
• Spełnienie wymagań. Testy akceptacyjne powinny również ocenić, czy system spełnia wszystkie wymagania określone w specyfikacji. Testy powinny być oparte na dokładnym porównaniu funkcjonalności systemu z wymaganiami i sprawdzeniu, czy wszystkie funkcje działają poprawnie i zgodnie z oczekiwaniami. Ważne jest również sprawdzenie, czy system spełnia wszystkie wymagania wydajnościowe i bezpieczeństwa.
• Zgodność z regulacjami. Jeśli system podlega określonym regulacjom lub wymogom prawno-organizacyjnym, testy akceptacyjne powinny również ocenić jego zgodność z tymi regulacjami. Testy powinny sprawdzić, czy system spełnia wszystkie wymogi prawne, takie jak ochrona danych osobowych, zgodność z normami bezpieczeństwa IT czy inne istotne regulacje branżowe.
• Stabilność i niezawodność. Ostatnim, ale nie mniej ważnym aspektem testów akceptacyjnych jest ocena stabilności i niezawodności systemu. Testy powinny sprawdzić, czy system działa bezawaryjnie i czy nie występują żadne błędy krytyczne. Ważne jest również sprawdzenie, jak system radzi sobie z dużym obciążeniem, czy nie występują nagłe spadki wydajności i czy nie dochodzi do utraty danych.

Wpływ testów akceptacyjnych na decyzje klienta

Wpływ wyników testów akceptacyjnych na decyzje klienta

Wyniki testów akceptacyjnych stanowią kluczową informację dla klienta, ponieważ dostarczają mu rzetelnej wiedzy na temat funkcjonalności, wydajności i jakości systemu lub produktu. Pozytywne wyniki testów akceptacyjnych potwierdzają, że produkt spełnia oczekiwania i wymagania klienta, co zwiększa jego zaufanie do dostawcy.

Z drugiej strony, negatywne wyniki mogą skutkować poważnymi konsekwencjami dla dalszych decyzji klienta. Jeśli testy akceptacyjne ujawnią poważne wady lub niezgodności, klient może zdecydować się na rezygnację z zakupu lub wdrożenia, co może zaważyć na reputacji dostawcy. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy klient ma do wyboru kilku dostawców, a wyniki testów akceptacyjnych mogą zdecydować o tym, którego wybrać.

Sprawdzenie kompatybilności i dokumentowanie wyników

Testy akceptacyjne nie ograniczają się jedynie do sprawdzania podstawowych funkcji i wydajności systemu czy produktu. Mogą one również obejmować testy kompatybilności, które mają na celu sprawdzenie współpracy z innymi systemami lub produktami, z którymi klient korzysta lub planuje korzystać.

Dokładne dokumentowanie wyników testów akceptacyjnych ma kluczowe znaczenie dla klienta. Dzięki temu klient ma pełną wiedzę o wydajności, jakości i zgodności systemu lub produktu z jego wymaganiami. Dokumentacja wyników i zaleceń pozwala klientowi na podjęcie świadomej decyzji dotyczącej zakupu lub wdrożenia, a także daje mu podstawy do negocjacji z dostawcą w przypadku wykrycia wad lub niezgodności.

Testy akceptacyjne odbiorcze — artykuły polecane

Plan jakości — Jakość wg PRINCE2 — Dokumentacja techniczna — Zarządzanie jakością wg PMBOK — Produkt projektu — ITIL — Identyfikacja — Inżynieria oprogramowania — System zarządzania przebiegiem procesów

Bibliografia

• Myers G., Sandler C., Badgett T., Thomas T. (2005), Sztuka testowania oprogramowania, Wydawnictwo Helion
• Roman A., Zmitrowicz K. (2016), Testowanie oprogramowania w praktyce, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• Smilgin R. (2015), Zawód tester, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• Wit B. (2013), Technologie informacyjno-komunikacyjne założenia oprogramowania, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa - Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności Dom Organizatora, Toruń
• Woźniak K. (2012), Współczesne narzędzia doskonalenia systemów zarządzania organizacjami, Mfiles.pl

Autor: Maciej Jasiak