Forfaiting

Forfaiting jest prostym technicznie instrumentem finansowania handlu międzynarodowego, a przy tym jest akceptowany na całym świecie. Opiera się na dyskontowaniu lub redyskontowaniu przez bank wierzytelności z tytułu transakcji handlowych.

Jest to zakup należności terminowych, powstałych w wyniku realizacji dostaw z wyłączeniem prawa regresu w stosunku do odstępującego wierzytelności. Polega na przeniesieniu praw do jakiejś określonej należności w zamian za otrzymanie środków pieniężnych pomniejszonych o wartość odsetek za cały okres forfaitingu. Bank, czyli forfaiter dyskontuje wierzytelności eksportowe, które zostały zabezpieczone przez bank importera, po czym dokonuje wpłaty za towar wyeksportowany towar z potrąceniem odsetek dyskontowych.

Podstawę transakcji forfaitingowych stanowi sprzedaż towarów lub usług przez kraje uprzemysłowione krajom rozwijającym się oraz w przypadku dóbr inwestycyjnych pomiędzy krajami rozwiniętymi. Zakupu wymienionych należności dokonują banki lub specjalne towarzystwa finansowe. Forfaiting w przeciwieństwie do faktoringu dotyczy poważnych, średnio - i długoterminowych transakcji finansowych, ze względu wysokie dolne granice finansowe przedmiotu umowy forfaitingowej (np. zakup statków, samolotów). Usługi forfaitingowe świadczą banki handlowe i inne niezależne instytucje finansowe. Forfaiting charakteryzuje to że nabywca wierzytelności bierze na siebie ryzyko gospodarcze (wypłacalność i gotowość płatniczą importera zagranicznego) i polityczne (wojna, rewolucja, rozruchy, wywłaszczenie, upaństwowienie, zakaz zapłaty itd.). Dokumentem, który potwierdza zobowiązanie odbiorcy jest weksel. Jest on dodatkowo awalizowany (potwierdzony) przez first class bank, czyli wysoko notowany bank.

TL;DR

Forfaiting to instrument finansowania handlu międzynarodowego, polegający na dyskontowaniu wierzytelności z tytułu transakcji handlowych. Nabywca wierzytelności bierze na siebie ryzyko gospodarcze i polityczne. Forfaiting dotyczy poważnych, średnio - i długoterminowych transakcji finansowych. Transakcje forfaitingowe przynoszą korzyści zarówno dla eksportera, jak i importera. Koszty forfaitingu składają się z dyskonta i prowizji. Forfaiting stanowi korzystny i tani sposób finansowania transakcji eksportowych. Forfaiting może być wykorzystywany przez osoby prawne, jednostki organizacyjne i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Strony umowy forfaitingu

• Zbywca wierzytelności - forfetysta- przedsiębiorca, sprzedawca, posiadacz weksla, dostawca, usługodawca, eksporter, leasingodawca.

Nie ma ograniczeń co do jego formy prawnej.

• Instytucja zajmująca się forfaitingiem - instytucja forfaitingowa - forfaiter - podmiot nabywający określoną wierzytelność pieniężną.

W przypadku forfaitera również nie istnieją ograniczenia co do jego formy prawnej. Zazwyczaj jest to bank lub wyspecjalizowana spółka forfaitingowa.

Ponadto w stosunku forfaitingowym możemy dodatkowo wyróżnić:

• dłużnika,
• krajową instytucję zajmującą się forfaitingiem,
• pośredniczącą instytucję zajmującą się forfaitingiem,

podmiot udzielający stosownego zabezpieczenia wierzytelności stanowiącej przedmiot umowy.

Rodzaje forfaitingu

• Forfaiting właściwy - nabywca wierzytelności przejmuje całe ryzyko płatności,
• Forfaiting niewłaściwy - nabywca obciąża sprzedającego różnego rodzaju kosztami związanymi z transakcją,
• Forfaiting pośredni - bank kupuje wierzytelności nie od eksportera lecz od innej instytucji forfaitingowej,
• Forfaiting tajny- umowa zostaje zawarta bez wiedzy importera,
• Forfaiting poszerzony - instytucja kupująca wierzytelności świadczy dodatkowe usługi na rzecz eksportera.

Etapy forfaitingu

Pierwszym krokiem jest sprzedaż towarów za granicę, importer następnie płaci za towary wekslem, zachowując tym samym możliwość korzystania z nich. Eksporter sprzedaje następnie otrzymanych weksel bankowi, za co otrzymuje zdyskontowaną wartość wierzytelności.  Ryzyko w tego typu transakcjach jest niewielkie gdyż weksel najczęściej musi być poręczony przez bank importera. W dniu płatności weksla bank w kraju eksportera sprzedaje weksel, następnie bank importera przelewa należne środki. Korzyści forfaitingu

• odciążenie bilansu,
• poprawa płynności w wyniku przekształcenia transakcji terminowej na transakcje gotówkową
• pozwala uniknąć korzystania z kredytu dla sfinansowania odroczonych wierzytelności,
• bezpieczny eksport na rynki o podwyższonym stopniu ryzyka, a co za tym idzie zwiększenie sprzedaży.

Koszty forfaitingu

Koszty forfaitingu składają się z dyskonta naliczanego od dnia wykupu do dnia płatności, oraz prowizji, płatnej z góry. Wysokość prowizji waha się do 3% kwoty wierzytelności.  Instytucja finansowa wykupująca wierzytelności osiąga zysk dzięki marży, oraz zamianie weksli w papiery wartościowe i sprzedaży ich na rynku wtórnym.

Korzyści z transakcji

Transakcje forfaitingowe niosą wiele korzyści zarówno dla eksportera, jak i dla importera.

W przypadku eksportera przede wszystkim pozwalają na natychmiastowe uzyskanie gotówki za zrealizowany kontrakt, i to w pełnej wartości kontraktu, co pozwala na wyliczenie jego wartości netto. Ważne jest, że sprzedaż wierzytelności następuje na ogół bez regresu, tym samym firma nie ponosi ryzyka zrealizowania przez importera płatności z tytułu kontraktu i unika procesu i kosztów inkasa należności. Oprócz tego dzięki transakcji forfaitingowej eliminuje się ryzyko związane z rozliczeniem kontraktu, tj. ryzyko transakcyjne, ryzyko transferu, ryzyko polityczne oraz ryzyko walutowe. Ryzyko kursu walutowego ogranicza się od dnia płatności do okresu od dnia zawarcia kontraktu do daty dyskontowania. Importer, dostarczając instrumenty dłużne podlegające zdyskontowaniu, zyskuje szansę otrzymania kredytu o stałej stopie procentowej w pełnej wartości kontraktu z możliwością dopasowania spłat rat kredytowych do własnych potrzeb. Ponadto forfaiting stanowi dla eksportera korzystny a zarazem najtańszy najtańszy sposób finansowania jego transakcji, poprawia także płynność eksportera, dzięki wcześniejszemu otrzymaniu należności za towar lub wykonaną usługę. Forfaiting pozwala uniknąć potrzeby zaciągnięcia kredytu w celu sfinansowania odroczonych wierzytelności. Odpowiedzialność eksportera ogranicza się do zachowania autentyczności i poprawności dokumentów handlowych stosownych do umowy forfaitingu oraz poprawnego zabezpieczenia się w kontrakcie handlowym. Eksporter ma możliwość zaoferowania importerowi korzystnych warunków płatności, czyli kredytu kupieckiego (odroczenie płatności).

Kto może korzystać z forfaitingu

• osoby prawne,
• jednostki organizacyjne, nieposiadające osobowości prawnej (potocznie: ułomna osoba prawna, niezupełna osoba prawna, podmiot ustawowy),
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Forfaiting — artykuły polecane

Inkaso eksportowe — Inkaso dokumentowe — Instrumenty rynku pieniężnego — Faktoring — Ijarah — Inkaso — Inkaso finansowe — Rozliczenia bezgotówkowe — Leasing nieruchomości

Bibliografia

• Brdulak H. (1996), Sztuka i technika negocjacji handlowych, Bizant, Warszawa
• Głogowski E., Munch M. (1996), Nowe usługi finansowe, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa
• Jacyszyn J. i in. (2013), Umowy handlowe w pytaniach i odpowiedziach, LexisNexis, Warszawa
• Jaworski W., Zawadzka Z. (red.) (2010), Bankowość: podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa
• Kaczmarek T. (2014), Finanse przedsiębiorstw. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa
• Tuczko J. (2013), Zrozumieć finanse. Inteligencja finansowa w zarządzaniu portfelem prywatnym i biznesem, Difin, Warszawa
• Weronis E. (2013), Rynek usług forfaitingowych w Polsce, Biznes międzynarodowy w gospodarce globalnej, nr 32

Autor: Łukasz Michta, Mateusz Kuźniar, Aleksandra Podkańska