Koszt a wydatek: Różnice pomiędzy wersjami
(LinkTitles.) |
m (Dodanie TL;DR) |
||
Linia 21: | Linia 21: | ||
'''Wydatek''' jest to rozchód środków pieniężnych w formie [[pieniądz|gotówkowej]] (z kasy) lub [[pieniądz bezgotówkowy|bezgotówkowej]] (z [[konto bankowe|rachunku bankowego]]), posiadający [[zdolność]] do likwidowania zobowiązań jednostki gospodarczej wobec innych podmiotów gospodarczych ([[osoba fizyczna|osób fizycznych]] lub [[osoba prawna|prawnych]]). Wydatek występując w sferze obiegu pieniędzy wiąże się więc w sposób bezpośredni z przebiegiem procesów finansowych. Pojęcie wydatków wiąże się również z rozmaitymi [[transakcja]]mi gospodarczymi takimi jak zakupy [[zasób|zasobów]] rzeczowych czy też [[praca]]. | '''Wydatek''' jest to rozchód środków pieniężnych w formie [[pieniądz|gotówkowej]] (z kasy) lub [[pieniądz bezgotówkowy|bezgotówkowej]] (z [[konto bankowe|rachunku bankowego]]), posiadający [[zdolność]] do likwidowania zobowiązań jednostki gospodarczej wobec innych podmiotów gospodarczych ([[osoba fizyczna|osób fizycznych]] lub [[osoba prawna|prawnych]]). Wydatek występując w sferze obiegu pieniędzy wiąże się więc w sposób bezpośredni z przebiegiem procesów finansowych. Pojęcie wydatków wiąże się również z rozmaitymi [[transakcja]]mi gospodarczymi takimi jak zakupy [[zasób|zasobów]] rzeczowych czy też [[praca]]. | ||
Tak więc reasumując, wydatek jest jedną z najważniejszych kategorii ekonomicznych i finansowych, odnoszącą się tylko do części operacji pieniężnych. W sensie ekonomicznym wydatek oznacza nabycie cząstki dochodu narodowego ([[Produkt krajowy brutto|PKB]]). W takim znaczeniu wydatek jest pojęciem wyższym niż pojęcie rozchodu. Wydatkami nie są transfery i [[pożyczka|pożyczki]]. Dopiero w ich wyniku kształtowane są [[fundusze]] nabywcze podmiotów i wydatki dokonywane przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, [[rząd]]. Wydatki przedsiębiorstw i rządu mają charakter wydatków bieżących (zakup surowców, materiałów itp.) oraz wydatków inwestycyjnych. Wydatki gospodarstw domowych to [[wydatki konsumpcyjne]] na zakup [[towar|towarów]] i usług związane z zaspokojeniem potrzeb bieżących, a także wydatki na zakup dóbr trwałego użytku (mieszkanie, samochód itp.). W sensie rachunkowym wydatek to kwota pieniędzy rozdysponowana w związku z różnymi [[transakcja]]mi gospodarczymi. | Tak więc reasumując, wydatek jest jedną z najważniejszych kategorii ekonomicznych i finansowych, odnoszącą się tylko do części operacji pieniężnych. W sensie ekonomicznym wydatek oznacza nabycie cząstki dochodu narodowego ([[Produkt krajowy brutto|PKB]]). W takim znaczeniu wydatek jest pojęciem wyższym niż pojęcie rozchodu. Wydatkami nie są transfery i [[pożyczka|pożyczki]]. Dopiero w ich wyniku kształtowane są [[fundusze]] nabywcze podmiotów i wydatki dokonywane przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, [[rząd]]. Wydatki przedsiębiorstw i rządu mają charakter wydatków bieżących (zakup surowców, materiałów itp.) oraz wydatków inwestycyjnych. Wydatki gospodarstw domowych to [[wydatki konsumpcyjne]] na zakup [[towar|towarów]] i usług związane z zaspokojeniem potrzeb bieżących, a także wydatki na zakup dóbr trwałego użytku (mieszkanie, samochód itp.). W sensie rachunkowym wydatek to kwota pieniędzy rozdysponowana w związku z różnymi [[transakcja]]mi gospodarczymi. | ||
==TL;DR== | |||
Koszt to wartość zużytych zasobów w celu uzyskania efektu użytecznego, natomiast wydatek to rozchód środków pieniężnych. Koszty dzielą się na stałe i zmienne. Koszt całkowity to suma kosztów stałych i zmiennych. Koszt ekonomiczny obejmuje wszystkie koszty, włączając zysk normalny. Istnieje także koszt społeczny, który może być wyższy niż koszt ewidencyjny. Koszty operacyjne to koszty związane z działalnością jednostki, a koszty finansowe to koszty związane z transakcjami finansowymi. Koszty powodują uszczuplenie korzyści ekonomicznych i zmniejszenie wartości aktywów lub zwiększenie zobowiązań. Relacje między wydatkiem a kosztem są istotne w sporządzaniu sprawozdań finansowych. | |||
==Szersze spojrzenie na koszty== | ==Szersze spojrzenie na koszty== |
Wersja z 08:40, 23 wrz 2023
Koszt a wydatek |
---|
Polecane artykuły |
Koszt jest to wyrażone wartościowo niezbędne zużycie zasobów jednostki gospodarczej w celu uzyskania określonego efektu użytecznego. Poruszając się w obrębie terminów charakterystycznych dla rachunkowości możemy za koszt uznać zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w inny sposób niż wycofanie tych środków przez udziałowców bądź właścicieli. Koszt stanowi więc pieniężny wyraz czynników wytwórczych zużywanych w procesie gospodarczym, a więc majątku trwałego, rzeczowego majątku obrotowego, pracy, zastosowanego kapitału pieniężnego. W teorii ekonomii i finansów pojęcie kosztu jest utożsamiane z kosztem alternatywnym, zwanym kosztem utraconych możliwości (opportunity cost), związanym z utratą korzyści, jakie dany czynnik produkcji mógłby przynieść, gdyby był wykorzystany w innej działalności gospodarczej.
Wydatek jest to rozchód środków pieniężnych w formie gotówkowej (z kasy) lub bezgotówkowej (z rachunku bankowego), posiadający zdolność do likwidowania zobowiązań jednostki gospodarczej wobec innych podmiotów gospodarczych (osób fizycznych lub prawnych). Wydatek występując w sferze obiegu pieniędzy wiąże się więc w sposób bezpośredni z przebiegiem procesów finansowych. Pojęcie wydatków wiąże się również z rozmaitymi transakcjami gospodarczymi takimi jak zakupy zasobów rzeczowych czy też praca. Tak więc reasumując, wydatek jest jedną z najważniejszych kategorii ekonomicznych i finansowych, odnoszącą się tylko do części operacji pieniężnych. W sensie ekonomicznym wydatek oznacza nabycie cząstki dochodu narodowego (PKB). W takim znaczeniu wydatek jest pojęciem wyższym niż pojęcie rozchodu. Wydatkami nie są transfery i pożyczki. Dopiero w ich wyniku kształtowane są fundusze nabywcze podmiotów i wydatki dokonywane przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, rząd. Wydatki przedsiębiorstw i rządu mają charakter wydatków bieżących (zakup surowców, materiałów itp.) oraz wydatków inwestycyjnych. Wydatki gospodarstw domowych to wydatki konsumpcyjne na zakup towarów i usług związane z zaspokojeniem potrzeb bieżących, a także wydatki na zakup dóbr trwałego użytku (mieszkanie, samochód itp.). W sensie rachunkowym wydatek to kwota pieniędzy rozdysponowana w związku z różnymi transakcjami gospodarczymi.
TL;DR
Koszt to wartość zużytych zasobów w celu uzyskania efektu użytecznego, natomiast wydatek to rozchód środków pieniężnych. Koszty dzielą się na stałe i zmienne. Koszt całkowity to suma kosztów stałych i zmiennych. Koszt ekonomiczny obejmuje wszystkie koszty, włączając zysk normalny. Istnieje także koszt społeczny, który może być wyższy niż koszt ewidencyjny. Koszty operacyjne to koszty związane z działalnością jednostki, a koszty finansowe to koszty związane z transakcjami finansowymi. Koszty powodują uszczuplenie korzyści ekonomicznych i zmniejszenie wartości aktywów lub zwiększenie zobowiązań. Relacje między wydatkiem a kosztem są istotne w sporządzaniu sprawozdań finansowych.
Szersze spojrzenie na koszty
W świetle założeń koncepcyjnych KMDR, koszt to zmniejszenia korzyści ekonomicznych w trakcie okresu obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów albo powstanie zobowiązań, powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli (Międzynarodowe Standardy Rachunkowości 2001, s. 72)
Podział kosztów
Koszty dzielą się na:
- koszty stałe - ich wielkość nie zmienia się wraz ze zmianą wielkości produkcji
- koszty zmienne - podlegają zmianą wraz ze zmianą rozmiarów produkcji
Do kosztów zmiennych możemy zaliczyć: płace pracowników zatrudnionych przy produkcji, koszty zużytych surowców, koszty energii itp. Na koszty stałe natomiast składają się np. płace administracji, amortyzacja, koszty wynajmu lokali.
Suma kosztów stałych i kosztów zmiennych stanowi koszt całkowity, który podzielony przez ilość wyprodukowanych wyrobów, informuje o wysokości kosztu jednostkowego (przeciętnego). Podmioty gospodarcze, podejmując decyzje o wielkości produkcji, muszą uwzględniać kształtowanie się kosztów krańcowych, które informują o ile zmieniają się koszty całkowite w przypadku zmniejszenia lub zwiększenia produkcji o jednostkę.
Natomiast przez pojęcie kosztu ekonomicznego, należy rozumieć wszystkie "koszty explicite" (inaczej księgowe, obejmujące wszystkie faktyczne wydatki związane z prowadzeniem działalności) oraz "implicite" (koszty alternatywnego zastosowania czynników produkcji), łącznie z częścią zysku, zwaną zyskiem normalnym, niezbędną do zatrzymania zasobów w danej działalności. Zysk normalny wiąże się z wykorzystaniem przez przedsiębiorcę w działalności gospodarczej talentu przedsiębiorczości. Za wykorzystywanie swoich zdolności i umiejętności przedsiębiorca musi otrzymać wynagrodzenie, aby nie zaangażował będących w jego posiadaniu zasobów w alternatywną działalność lub też nie zatrudnił się jako pracownik najemny. Z kolei jego przedsiębiorstwo musi osiągają pewne minimum zysku. Tak rozumiany zysk normalny jest, w ujęciu ekonomicznym, traktowany jako koszt.
Istotne jest także rozróżnienie kosztu społecznego, występującego w rachunkowości podmiotów gospodarczych, oraz kosztu ewidencyjnego. Społeczny koszt wytworzenia obejmuje wszystkie czynniki, które są niezbędne do wytworzenia towaru i usługi. Koszt ten może być wyższy niż koszt ewidencyjny w przedsiębiorstwie. Sytuacja taka występuje wtedy, kiedy część kosztów powstających w produkcji jest przerzucana na otoczenie, powodując negatywne efekty zewnętrzne, tj. degradacja środowiska naturalnego czy pogorszenie się stanu zdrowia mieszkańców w obszarze działalności przedsiębiorstwa.
Koszty możemy także podzielić na:
- Koszty operacyjne:
- Koszty operacyjne działalności zasadniczej,
- Pozostałe koszty operacyjne,
- Koszty finansowe.
Koszty operacyjne działalności zasadniczej są to koszty związane z działalnością zasadniczą jednostki np.: działalność produkcyjna, handlowa czy usługowa.
Pozostałe koszty operacyjne są to koszty związane ze sprzedażą i likwidacją środków trwałych jak również wartości niematerialnych i prawnych; przekazane przez firmy darowizny; zapłacone przez firmy kary, grzywny i odszkodowania; koszty związane z działalnością socjalną.
Koszty finansowe są to koszty tj.: wartość sprzedanych papierów wartościowych w cenie zakupu; dyskonto potrącone przez nabycie przy sprzedaży czeków, kredytów, weksli obcych; odsetki kredytów, prowizje od zaciągniętych kredytów, pożyczek; odsetki za zwłokę przy spłacie zobowiązań.
Cechy charakterystyczne kosztów
- Wiarygodne określenie ich wartości - w jednostkach pieniężnych,
- dotyczą danego (bieżącego) okresu sprawozdawczego, więc nie stanowią kosztów przyszłych, czy też przyszłych okresów,
- powodują uszczuplenie korzyści ekonomicznych jednostki gospodarczej w wyniku:
- zmniejszenia wartości aktywów (np. zużycie surowców do produkcji, wypłata wynagrodzenia),
- bądź zwiększenia zobowiązań i rezerw, których uregulowanie doprowadzi do przekazania lub wykorzystania bieżących lub przyszłych aktywów (np. otrzymana faktura za zużycie energii elektrycznej)
- zmniejszenia wartości kapitału własnego lub powiększenie jego niedoboru.
Relacje między wydatkiem a kosztem
Prawidłowe określenie zależności między kosztami a wydatkami ma decydujące znaczenie dla poprawnego sporządzenia sprawozdania finansowego - rachunku przepływów pieniężnych i rachunku zysków i strat. W prowadzonej przez daną jednostkę działalności gospodarczej wydatek i koszt mogą występować równocześnie np.: zakup paliwa - w momencie zapłaty mamy do czynienia z wydatkiem, natomiast zużycie tego paliwa to koszt. Może występować koszt, z którym w ogóle nie wiąże się wydatek np. zużycie zasobów otrzymanych nieodpłatnie. Kolejnym przykładem jest pożyczka bankowa: spłata odsetek od pożyczki (wydatek) stanowi równocześnie koszt działalności finansowej. Może występować również rozbieżność czasowa między kosztem a wydatkiem np.: amortyzacja samochodu (koszt) a kwota zapłacona za samochód (wydatek). Wydatek, np. zapłata za zakup materiałów, może nastąpić przed kosztem w postaci np. zużycia tych materiałów w przyszłości.
Wydatek |
Koszt | ||
---|---|---|---|
Wydatek |
Wydatek = koszt |
Koszt |
Rys. 1. Relacje między wydatkiem a kosztem
Źródło: Opracowanie B. Micherdy.
Uwaga: proporcje wielkości poszczególnych elementów nie mają tu znaczenia.
Bibliografia
- Dziuba-Burczyk A., Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów(2003), KTE, Kraków, s. 102-103
- GUS, Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy Koszty pracy w gospodarce narodowej w 2012r. (2013), Warszawa
- Janik W., Paździor A., Zarządzanie finansowe w przedsiębiorstwie (2011), Politechnika Lubelska, Lublin
- Micherda B., Podstawy rachunkowości (2002), wydawnictwo AE, Kraków, str. 131-132
- Ostaszewicz A., Ostaszewicz T., Wyczółkowska D., tł. z ang. "International Accounting Standards Bard", Międzynarodowe standardy rachunkowości 2001 (2001), Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa, s. 72
- Owsiak S., Finanse (2015), PWE Warszawa, s. 74-75
- Stronczek A., Surowiec A., Sawicka J., Marcinkowska E., Białas M., Rachunek kosztów, wybrane zagadnienia w teorii i przykładach (2010), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa
Autor: Piotr Ludwiczak, Karolina Krześniak