Portfel

Portfel - jest to zestawienie ekwiwalentów inwestora, którymi mogą być np. ilość pieniędzy złożonych na rachunku bankowym, liczba jednostek papieru wartościowego lub nieruchomości. Wartość portfela w czasie ulega zmianie, może on przyjmować wartości dodatnie i ujemne. Wartości ujemne w chwili początkowej interpretujemy jako pożyczkę lub krótką sprzedaż.

TL;DR

Portfel to zestawienie ekwiwalentów inwestora, które mogą być np. pieniądze na rachunku bankowym, papiery wartościowe lub nieruchomości. Zarządzanie portfelem obejmuje określenie założeń, analizę uwarunkowań, tworzenie portfela i monitoring. Dywersyfikacja portfela polega na inwestowaniu w różne typy papierów wartościowych, rynki i cele. Zarządzanie portfelem akcji może być pasywne (odwzorowanie indeksu) lub aktywne (celowanie w wyższy zwrot).

Rodzaje

• portfel wolny od ryzyka - jest to portfel o nie losowej stopie zwrotu.
• portfel dynamiczny - jest to portfel zawierający instrument bazowy opcji oraz instrument wolny od ryzyka, jego wartość zależy w sposób ciągły od czasu i instrumentu bazowego.
• portfel replikujący opcję - jest to portfel którego wartość w chwili wygaśnięcia opcji jest taka sama jak wartość opcji, niezależnie od kursu.

Proces zarządzania portfelem

W. Dębski podaje cztery etapy procesu zarządzania portfelem: 1. Określenie założeń polityki inwestycyjnej Na tym etapie inwestor określa swoje cele inwestycyjne, rodzaj oraz stopień ryzyka. Wybór założeń pomaga inwestorowi stworzyć (lub wybrać) prawidłową strategię, według wcześniej wybranych parametrów, a także lepiej zrozumieć swoje potrzeby. 2. Analiza bieżących i przyszłych uwarunkowań Portfel musi być ciągle aktualizowany, według zmiany uwarunkowań. Inwestor musi wziąć pod uwagę wszystkie uwarunkowania, dotyczące:

• stanu finansowego (dochód i wydatki),
• stanu ekonomicznego państw/a (inflacja, poziom i tempo wzrostu gospodarczego, podaż pieniądza, stopa bezrobocia),
• stanu politycznego (stabilność władzy, nastawienie władzy na realizacje określonej polityki gospodarczej, politykę podatkową),
• stanu socjalnego inwestora (wolne środki, dzieci, problemy zdrowotne).

3. Stworzenie portfela inwestycyjnego Na tym etapie odbywa się wybór rodzaju papierów wartościowych, sposobu alokacji oraz obszaru działalności (wybór kraju lub grupy krajów), według określonych wcześniej założeń i uwarunkowań. 4. Monitoring Do tego etapu można zaliczyć: monitoring rynku i jego otoczenia, monitoring rynku globalnego, ocena rentowności portfela, dokonywanie niezbędnych zmian.

Dywersyfikacja portfela

Dywersyfikacja portfela jest jedna z najbardziej efektywnych metod ograniczania ryzyka portfela. Metoda polega na wyborze różnych rodzajów inwestycji [różne rynki (akcje, surowce), różne sfery działalności spółek (jeśli chodzi o akcje), inwestycje międzypaństwowe, inwestycje alternatywne (np. nieruchomość, wino)], zamiast inwestowania np. w akcje tylko jednej spółki. Według teorii ekonomisty Harry'ego Markowitza inwestor musi znaleźć tak zwany portfel efektywny: "Portfel jest uznawany za efektywny, jeżeli żadna inna inwestycja lub portfel aktywów nie przyniesie wyższego oczekiwanego zwrotu przy tym samym (lub niższym) ryzyku albo niższego ryzyka przy tym samym (lub wyższym) oczekiwanym zwrocie." Można wyróżnić trzy typy dywersyfikacji portfela: 1. Dywersyfikacja aktywów Inwestowanie w różne typy papierów wartościowych, zamiast wyboru jednego typu, oraz rozważanie możliwości inwestycji alternatywnych. Do inwestycji alternatywnych możemy zaliczyć obligacje śmieciowe i zamienne, nieruchomości, antyki. 2. Dywersyfikacja rynków Uwzględnienie w portfelu inwestycji zagranicznych. Inwestorzy z Polski mogą wykorzystywać bliższe w sensie geograficznym, ale tez bardziej rozwinięte rynki w UE (rynek brytyjski i niemiecki). 3. Dywersyfikacja celów Rozpatrzenie wszystkich typów rozwiązań (np. nie tylko rozwiązań długoterminowych).

Zarządzanie portfelem akcji

Pasywne (indeksowe) zarządzanie

Dana strategia polega na skonstruowaniu portfela dokładnie odwzorowującego portfel określonego benchmarku, którym jest portfel wybranego indeksu giełdowego (niska lub średnia stopa zwrotu). Zmiana stopy zwrotu takiego portfela jest odbiciem zmiany wartości wzorca. Najważniejszym problemem pasywnej strategii zarządzania jest wybór indeksu giełdowego, których jest bardzo dużo (np. GPW ma siedem głównych indeksów). Trzy sposoby konstrukcji portfelu pasywnego: 1. Full replication (pełne odwzorowanie): nabycie papierów wartościowych do swego portfelu w takich samych proporcjach, w jakich one wchodzą do portfela indeksu. Minusy:

• duże koszty transakcyjne, powiązane z nabywaniem akcji dużej liczby różnych spółek
• w portfelu mogą się okazać akcje o niskim potencjale wzrostu kursu lub wypłacalności dywidendy

2. Sampling (portfel próbny): dobór do portfela akcji spółek wybranych, których kursy są wysoko skorelowane z wartością przyjętego indeksu giełdowego. Inwestor nie musi nabywać akcji wszystkich akcji, wchodzących do wybranego benchmarku, ale i zmiana stopy zwrotu portfela nie musi być dokładnie taka sama jak zmiana wartości indeksu giełdowego. 3. Optimization method (metoda optymalizacyjna): odpowiednia metoda programowania, oparta na danych historycznych (np. metoda kwadratów). Program wyznacza strukturę portfelu, minimalizując błąd niedopasowania portfelu inwestora do portfela indeksu giełdowego.

Aktywne zarządzanie

Celem danej strategii jest tworzenia takiego portfelu, którego stopa zwrotu przewyższy stopę zwrotu z portfela wzorcowego (uzyskanie ponadprzeciętnego zysku). Taki portfel nie będzie się składać z najsilniejszych i najważniejszych spółek wybranego rynku (np. spółek wchodzących w skład indeksu FTSE 100, który się składa ze 100 spółek o największej kapitalizacji rynkowej na LSE). Z takim sposobem zarządzania wiążą się wyższe koszty transakcyjne oraz ryzyko niż przy zarządzaniu pasywnym. Dobór akcji do portfela aktywnego powinien być poprzedzony ich analizą fundamentalną. Dwie najczęściej spotykane strategie zarządzania portfelem aktywnym: 1. Strategia rotacji sektorowej Wybiera się takie spółki, których kursy w okresie bessy spadają w mniejszym stopniu niż kursy spółek tworzących wzorzec, oraz w zakresie hossy rosną w większym stopniu, niż kursy spółek wybranego indeksu giełdowego. Do takiego portfela często wybiera się akcji spółki niedowartościowanych (ocenia się za pomocą wskaźników cena/zysk i cena/wartość księgowa) lub spółek z branży gospodarczej, która zaczyna rozwój. 2. Strategia osiągania maksymalnego zysku i ceny Wybiera się takie spółki, które osiągają zysk na stałym poziomie albo ich zysk wzrasta (stały poziom lub wzrost zysku najczęściej powoduje wzrost akcji spółki); które prowadzą politykę dywidendową.

Portfel — artykuły polecane

Hedge Fund — Analiza techniczna — Analiza fundamentalna — Efektywność rynku giełdowego — Teoria portfela — Spekulacja — Kurs akcji — Indeks giełdowy — Cena emisyjna — Różnicowanie jakości

Bibliografia

• Corielli F. (2002), Factor Based Index Tracking, Zeszyty Naukowe IMQ-Bocconi University, nr 26
• Czekaj J. (red). (2008), Rynki Instrumenty i Instytucje Finansowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Dębski W. (2014), Rynek finansowy i jego mechanizmy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Gątarek D. (red.) (1993), Wycena i zabezpieczenie pochodnych instrumentów finansowych, Wydawnictwo LIBER, Warszawa
• Gorska A. (2009), Inwestowanie w towary jako forma dywersyfikacji portfela, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, nr 7
• Hadaś-Dyduch M. (2013), Inwestycje alternatywne na polskim rynku kapitałowym, Czasopismo Innowacje w finansach i ubezpieczeniach - metody matematyczne i informatyczne, nr 146
• Jakubowski J. (red.) (2003), Matematyka finansowa, instrumenty pochodne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Markowitz H. (1959), Portfolio Selection - Efficient Diversification of Investments, Wydawnictwo John Wiley & Sons, New York
• Pilska S. (2005), Wprowadzenie do matematyki finansowej, Wydawnictwa Naukowo Techniczne, Warszawa
• Zadora H. (2012), Finanse w niestabilnym otoczeniu - dylematy i wyzwania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice

Autor: Paweł Dykas, Illia Semenov, Joanna Salamon