Leasing konsumencki

Leasing konsumencki jest to umowa leasingu charakteryzująca się tym, że jedną ze stron jest osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej (leasingobiorca), lub przedmiot leasingu nie jest wykorzystywany w działalności gospodarczej (Z. Biskupski 2014, s. 31).

Przedmiot leasingu konsumenckiego

Za przedmiot leasingu konsumenckiego można uznać rzeczy nowe, rzeczy nabyte przez finansującego celem oddania do leasingu lub rzeczy, które wcześniej były własnością finansującego. Mogą to być rzeczy ruchome, jak np. samochód, nieruchomości, a także wartości niematerialne i prawne (W. Stachowiak 2011, s. 5).

Leasing konsumencki w kodeksie cywilnym

Wedle kodeksu cywilnego, umowa leasingu polega na nabyciu danej rzeczy od określonego zbywcy i przekazaniu jej korzystającemu, w zakresie działalności przedsiębiorstwa. Korzystający jest zobowiązany do zapłaty, uzgodnionego w ramach umowy, wynagrodzenia pieniężnego. Przepisy kodeksu cywilnego jasno określają zatem finansującego umowę, jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, nie regulują jednak pojęcia osoby korzystającego. Oznacza to, że może nim być zarówno osoba prowadząca działalność gospodarczą, jak i osoba fizyczna, zawierająca umowę prywatnie. Powyższe informacje oznaczają więc, że umowa leasingu konsumenckiego może zostać zawarta na zasadach umowy leasingu operacyjnego lub finansowego (M. Breda i in. 2017, s. 143-144).

Leasing konsumencki na zasadach umowy leasingu operacyjnego

W przypadku leasingu konsumenckiego zawieranego na zasadach umowy leasingu operacyjnego wymagane jest, aby umowa zawarta została na czas oznaczony - nie istnieją wymogi co do czasu jej trwania. Ponadto suma opłat leasingowym netto, w tym przypadku musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środków trwałych, wartości niematerialnych lub prawnych. Wedle tego, okres zawarcia umowy leasingu konsumenckiego może być krótszy niż 40% normatywnego czasu amortyzacji. Jeśli więc po zakończeniu umowy finansujący przenosi prawa własności na rzecz korzystającego (M. Breda i in. 2017, s. 144):

• przychód ze sprzedaży przedmiotu leasingu równa się cenie określonej w umowie sprzedaży lub jeżeli jej wartość jest niższa niż hipotetyczna wartość netto tego przedmiotu, to przychód określany jest na podstawie wartości rynkowej według zasad zawartych w art. 14 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
• koszt uzyskania przychodów ze sprzedaży równy jest rzeczywistej wartości netto.

Leasing konsumencki na zasadach umowy leasingu finansowego

W przypadku umowy na zasadach leasingu finansowego, umowa zawierana jest na czas oznaczony, a suma opłat z niej wynikających, po odliczeniu podatku od towarów i usług, musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środków trwałych, wartości niematerialnych lub prawnych. Powinno się także zrezygnować z dokonywania odpisów amortyzacyjnych, gdyż korzystający, ze względu na nieprowadzenie działalności gospodarczej nie rozlicza amortyzacji przedmiotu leasingu. Nie jest on również zobowiązany do rozliczenia kosztów uzyskania przychodów. Rozliczenie finansującego dotyczy natomiast przychodów w części odsetkowej raty leasingowej (M. Breda i in. 2017, s. 154-155).

Rodzaje umów leasingu konsumenckiego

Leasingobiorca podczas trwania umowy nie nabywa własności przedmiotu leasingu, jednak istnieje możliwość ustalenia po czyjej stronie pozostanie własność w momencie wygaśnięcia umowy. Możliwe są następujące rozwiązania (W. Stachowiak 2011, s. 8):

• przeniesienie prawa własności na konsumenta automatycznie w chwili zapłaty ostatniej raty leasingowej,
• zobowiązanie konsumenta do nabycia przedmiotu leasingu po zapłaceniu ostatniej raty,
• dobrowolna możliwość nabycia przedmiotu leasingu przez konsumenta (za zawartą w umowie cenę),
• brak możliwości nabycia przedmiotu leasingu przez konsumenta.

Strony umowy leasingu konsumenckiego

W umowie leasingu konsumenckiego występują dwie strony: leasingodawca i leasingobiorca. Leasingodawca to podmiot udostępniający przedmiot leasingu, na przykład bank, firma leasingowa lub inna instytucja finansowa. Leasingobiorca to natomiast osoba fizyczna, która korzysta z przedmiotu leasingu i jest odpowiedzialna za regularne płatności związane z umową.

Warto zaznaczyć, że w przypadku leasingu konsumenckiego, leasingobiorca nie jest zobowiązany do zakupu przedmiotu po zakończeniu umowy. Ma on jedynie możliwość korzystania z przedmiotu przez określony okres czasu.

Przedmiot leasingu konsumenckiego

Przedmiotem leasingu konsumenckiego może być różnego rodzaju mienie ruchome, czyli przedmioty, które można przenieść z jednego miejsca do drugiego. Może to obejmować samochody, motocykle, sprzęt elektroniczny, sprzęt AGD, meble, narzędzia oraz wiele innych.

Ważne jest, aby przedmiot leasingu był precyzyjnie określony w umowie, wraz z jego cechami i parametrami. Leasingobiorca ma obowiązek odpowiedzialnego korzystania z przedmiotu i ponosi odpowiedzialność za wszelkie szkody, które mogą się pojawić w trakcie użytkowania.

Aspekty prawne i zabezpieczenia dla konsumenta

Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące leasingu konsumenckiego

Leasing konsumencki jest regulowany przez przepisy kodeksu cywilnego, które mają na celu ochronę konsumentów. Zgodnie z tymi przepisami, umowa leasingu konsumenckiego musi być zawarta na piśmie i zawierać określone elementy, takie jak: nazwa i adres przedsiębiorcy leasingowego, dane konsumenta, okres trwania umowy, wysokość opłat leasingowych, informacje dotyczące ubezpieczenia przedmiotu leasingu oraz inne istotne warunki umowy.

Kodeks cywilny określa również, że umowa leasingu konsumenckiego musi być jasna i zrozumiała dla konsumenta. Przedsiębiorca leasingowy jest zobowiązany do udzielenia konsumentowi wszelkich informacji dotyczących umowy, w tym kosztów, opłat dodatkowych, warunków rozwiązania umowy, a także prawa konsumenta.

Odstąpienie od umowy leasingowej

Konsument ma prawo do odstąpienia od umowy leasingowej w określonym terminie. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, konsument może odstąpić od umowy w ciągu 14 dni od dnia jej zawarcia, bez podania przyczyny. Odstąpienie od umowy powinno być złożone na piśmie i przesłane do przedsiębiorcy leasingowego.

W przypadku odstąpienia od umowy leasingowej, konsument ma obowiązek zwrócić przedmiot leasingu w stanie niepogorszonym. Przedsiębiorca leasingowy z kolei ma obowiązek zwrócić konsumentowi wszystkie wpłacone przez niego kwoty z tytułu opłat leasingowych.

Prawa konsumenta w przypadku wadliwości przedmiotu leasingu

Jeśli przedmiot leasingu okazuje się wadliwy, konsument ma prawo do reklamacji. Przepisy kodeksu cywilnego określają, że przedsiębiorca leasingowy jest odpowiedzialny za wady przedmiotu leasingu, które istniały już w chwili przekazania go konsumentowi.

W przypadku stwierdzenia wady przedmiotu leasingu, konsument może żądać naprawy, wymiany na nowy przedmiot wolny od wad lub obniżenia ceny. Jeśli wada jest istotna i nie może zostać usunięta w rozsądnym czasie, konsument ma prawo do odstąpienia od umowy i zwrotu wszystkich wpłaconych kwot.

Ubezpieczenie przedmiotu leasingu

Przedsiębiorca leasingowy ma obowiązek ubezpieczenia przedmiotu leasingu na okres trwania umowy. Ubezpieczenie powinno obejmować ryzyko związane z utratą, kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem przedmiotu leasingu. Ubezpieczenie ma na celu ochronę zarówno przedsiębiorcy leasingowego, jak i konsumenta, w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń.

Konsument powinien być informowany o warunkach ubezpieczenia przedmiotu leasingu oraz o obowiązku płacenia składki ubezpieczeniowej. W przypadku wystąpienia szkody, konsument ma prawo zgłosić roszczenie do ubezpieczyciela i otrzymać odpowiednie odszkodowanie.

Leasing konsumencki — artykuły polecane

Umowa powiernicza — Leasing — Umowa komisu — Umowa leasingu — Dzierżawa — Cesja leasingu — Faktura pro-forma — Czynsz — Obrót

Bibliografia

• Biskupski Z. (2014), Leasing w praktyce, Wydawnictwo Wiedza i Praktyka, Warszawa
• Breda M. (red.) (2017), Leasing w ujęciu podatkowym, bilansowym oraz prawnym, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa
• Grochowski M. (2016), Umowa leasingu w orzecznictwie sądów powszechnych, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa
• Russel P. (2012), Consumer lease development in Poland : legal determinants, Journal of Management and Financial Sciences, nr 9
• Stachowiak W. (2011), Przewodnik po leasingu konsumenckim. Poradnik dla konsumentów, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Autor: Paulina Struś