System MRP II

System MRP II
Polecane artykuły
Komputerowo zintegrowane wytwarzanie System informatyczny Systemy Closed Loop MRP System APS SCOR Informatyczne wspomaganie systemu zarządzania jakością Metoda Taguchi Informatyczne systemy zarządzania produkcją System SCM

System MRP II (ang. Manufacturing Resource Planning, pl. Rozwinięty system planowania zasobów wytwórczych przedsiębiorstwa) został opracowany w 1989 r. przez Amerykańskie Stowarzyszenie Sterowania Produkcją i Zapasami (APICS). Jest kontynuacją systemu MRP. Pozwala na planowanie zasobów produkcyjnych, obejmuje sterowanie zasobami i produktami przedsiębiorstwa oraz zarządzanie działalnością firmy także w aspekcie finansowym, uzupełnione o moduły planowania sprzedaży, zarządzania kadrami, stanowiskami roboczymi, gotówką itp. Umożliwiają planowanie działalności przedsiębiorstwa produkcyjnego i dystrybucyjnego (handlowego) [Klonowski, 2004, s. 66-87].

TL;DR

System MRP II to rozbudowana wersja systemu MRP, umożliwiająca kompleksowe zarządzanie przedsiębiorstwem w aspekcie produkcyjnym i finansowym. Istnieją trzy formy systemu MRP II: minimalna, ostateczna i zaawansowana. System ten umożliwia planowanie działalności, harmonogramowanie produkcji, zarządzanie zapotrzebowaniem materiałowym, kontrolę produkcji i sterowanie kosztami. MRP II jest stosowany w różnych typach przedsiębiorstw. System ten ma wiele zalet, ale również pewne wady, takie jak wysokie koszty i trudności w pełnej integracji.

Ewolucja systemu MRP II

System MRP II, należący do zintegrowanych systemów informatycznych zarządzania, w procesie doskonalenia posiadał trzy formy:

MRP IIm – wersja minimalna, w której przewidziano następujące moduły:

• DEM (ang. Demand Management) – moduły funkcjonalne, obsługujące prognozowanie popytu.
• SOP (ang. Sales and Operations Planning) – moduł planowania sprzedaży. Planowanie występuje w grupach wyrobów konstrukcyjnych lub technologicznie podobnych. Elementy o cechach uniwersalnych (części, zespoły) są produkowane według prognoz na magazyn, a wyroby finalne są wykańczane, kompletowane i pakowane na zamówienie.
• RRP (ang. Resource Requirements Planning) i RCCP (ang. Rough-cut Capacity Plan) - moduł planowania niezbędnych zapasów i zdolności produkcyjnych.
• PMT (ang. Performance Measurement) – moduł funkcjonowania systemu. Ma za zadanie pomiar zgodności modelu organizacji wyrażonej przez system informatyczny z organizacją jako systemem rzeczywistym. Reakcją podsystemu na stwierdzone różnice jest generowanie procedur oraz wskazywanie kierownictwu podjęcie stosownych działań, które z jednej strony wprowadzają zmiany do systemu informatycznego (np. przez doprowadzenie do korekty zawartości podstawowych kartotek – m.in. stany zapasów), a z drugiej mogą doprowadzić np. do zmian modeli produktów, procesów ich wytwarzania lub zmiany środowisk realizacji tych procesów.

MRP IIo – wersja ostateczna, wzbogacona o planowanie warsztatowe i sterowanie realizacją.

Podsystemy wersji ostatecznej modelu MRP II dotyczyły:

• planowania sprzedaży i produkcji,
• zarządzania popytem,
• planowania i zestawiania potrzeb materiałowych,
• sterowania i monitorowania produkcją, stanowiskami roboczymi i zleceniami,
• planowania zdolności produkcyjnych,
• zakupów materiałowych i kooperacji biura,
• zarządzania zasobami rozproszonymi,
• narzędzi pomocniczych i warsztatowych,
• interfejsu modułu finansowego,
• pomiar wyników [Klonowski, 2004, str. 74].

Rys. 1. Powiązanie systemu MRP II z systemem zarządzania w przedsiębiorstwie produkcyjnym. Źródło: (Adamczewski P. 2001, s. 36)

Według Adamczewskiego systemy MRP II posiadają trzy formy:

• minimalną, która obejmuje: planowanie sprzedaży i potrzebnych zasobów, zarządzanie popytem, planowanie potrzebnych

zasobów, wstępne planowanie zdolności produkcyjnych, połączenia (mterface) do modułów finansowych,

• rozwiniętą - tutaj dochodzą dodatkowo: moduły harmonogramowania spływu

produkcji, zarządzanie stanowiskiem roboczym, planowanie zasobów dystrybucyjnych, zarządzanie pomocami warsztatowymi, moduły pomiaru i symulacji,

• zaawansowaną - dochodzą dodatkowo: zarządzanie zmianami konstrukcyjnymi

i technologicznymi, integracja z systemami CAD/CAM, zarządzanie remontami, jakością, serwisem, dystrybucją, rachunkowość zarządcza, kontroling, generowanie raportów, zarządzanie strumieniami środków płatniczych, multimedia, przeglądarki baz danych [Adamczewski, 2001, str. 35-41].

Powiązanie systemu MRP II z systemem zarządzania w przedsiębiorstwie produkcyjnym przedstawia rysunek 1.

Zastosowanie

Celem opracowania tego modułu było zwiększenie możliwości przedsiębiorstwa w zakresie sprawnego i szybkiego reagowania na zmieniające się potrzeby klientów przy równoczesnej redukcji poziomu składowanych zapasów. W module tym uwzględnione są aktualne zdolności produkcyjne, poziom zatrudnienia oraz posiadane wyposażenie techniczne. Projektowane operacje zostają zintegrowane z planowaniem finansowym. Prognozuje się bowiem w tym przypadku przepływy finansowe niezbędne do prowadzenia działalności na określoną wcześniej skalę w oparciu o prognozy sprzedaży i przyjęte zamówienia. System taki jest znacznie bardziej złożony w porównaniu do MRP i wymaga znacznie obszerniejszego zaplecza informacyjnego. Do podstawowych funkcji MRP II należą:

• planowanie działalności,
• harmonogramowanie produkcji,
• planowanie zapotrzebowania materiałowego,
• planowanie zapotrzebowania potencjału,
• bieżące sterowanie produkcją.

Zastosowanie MRP II jako udoskonalenia poprzedniego systemu (MRP) polegało przede wszystkim na zainstalowaniu nowych elementów umożliwiających:

• permanentną kontrolę przebiegu procesu produkcyjnego i związaną z tym prezentacja na bieżąco stanu jego zaawansowania w * zakresie wytwarzania zamówionych wyrobów,
• natychmiastową reakcję na zmiany charakterystyki i ilości produkowanych dóbr,
• wyznaczanie pożądanej wielkości zapasów,
• określanie stopnia obciążenia wykorzystywanych urządzeń produkcyjnych,
• kształtowanie kosztów wytwarzania.

Poprzez stosowanie symulacji (przede wszystkim w warunkach wspomagania komputerowego) prezentowany moduł umożliwia również dokładną analizę możliwych sytuacji. Jako zaletę MRP II należy także wskazać zintegrowanie planowania w ujęciu ilościowym z planowaniem w ujęciu wartościowym, co umożliwia wyrażenie wielkości planowanych w jednostkach pieniężnych.

Typy przedsiębiorstw obsługiwanych przez MRP II

• przedsiębiorstwa tworzące produkt na zamówienie, z typowych modułów i części (Engineer-to-Order Products) np. turbiny energetyczne
• przedsiębiorstwa zajmujące się wyrobem produktów w różnych wersjach wykonań na zamówienie, bazujących na modułach przygotowanych według indywidualnych potrzeb klienta z wykorzystaniem typowych części (Make-to-Order Products), np. samochody ciężarowe
• przedsiębiorstwa wytwarzające produkty o wielu wersjach wykonań, montowane na zamówienie, z typowych modułów i części (Assembly-to-Order Products) np. samochody osobowe
• przedsiębiorstwa tworzące typowe produkty dla anonimowego klienta, to znaczy wytwarzane na tzw. magazyn (Make-to-Stock Products)

Mówi się, że MRP II jest ramą dla fabryki przyszłości. Rama ta skupia i koordynuje współdziałanie wszystkich zasobów i czynników produkcji kreując z nich całość i zapobiegając tym samym rozbiciu i załamaniu się struktury produkcyjnej przedsiębiorstwa. Obecnie najlepszym podejściem do zorganizowania celowego, sprawnego i efektywnego systemu ekonomicznego przedsiębiorstwa jest wprowadzenie jednocześnie planowania strategicznego kreowania zasobów przedsiębiorstwa, planowania operatywnego (realizacji popytu klientów przedsiębiorstwa) oraz planowania warsztatowego (wykonawczego), który wyrównuje obciążenia i zapewnia terminowe realizowanie zadań produkcyjnych [H. Wyrębek 2010, s. 72].

Główne wady MRP II

Pomimo tego, że pierwotnym celem MRP II było stworzenie systemu w pełni zintegrowanego, to jednak absolutna integracja może być niekiedy niepraktyczna w użytkowaniu. Z tego powodu wiele organizacji wykorzystuje część tego systemu pod różnymi określeniami, np.: planowanie dystrybucji zasobów, planowanie wydajności, planowanie zapotrzebowania na surowce. Wszystkie te podsystemy opierają się na technice komputerowej, a instalacja wybranego podsystemu może być skomplikowana. Dodatkową wadą są wysokie koszty stworzenia systemu komputerowego, a także aplikacji wspomagających planowanie oraz kierowanie produkcją [R. Pyrek 2007, s. 60].

Bibliografia

• Adamczewski P.,(Poznań 2001), Informatyczne wspomaganie łańcucha logistycznego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
• Logistyka dystrybucji, (Warszawa 2001) pod red. K. Rutkowskiego, Difin
• Klonowski Z. J., (Wrocław 2004), Systemy informatyczne zarządzania przedsiębiorstwem, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Klonowski Z. J., (Wrocław 1995), Implementacja systemów informatycznych w przedsiębiorstwie, Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Politechniki Wrocławskiej
• Maciejec L., (1999), Abecadło systemów MRP II/ERP część I, "Computerworld", nr 14
• Pyrek R., (2007), Przegląd metod zarządzania produkcją klasy MRP/ERP, "Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie", nr 1(10), s. 60
• Tinham B., (January 2000), What place MRP II in the new world?, Manufacturing Computer Solutions, Orpington, vol. 6
• Willcox B., Why does MRP fail?, www.escm.co.za
• Woźniak K., (Kraków 2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie,
• Wyrębek H., (2011),MRP II w procesie zarządzania przedsiębiorstwem, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach", nr 89, s. 72

Autor: Tomasz Małkus, Sylwia Wąsala, Patrycja Krzyżanowska