Ograniczenia stosowania mierników finansowych

Stosowanie do oceny sytuacji przedsiębiorstwa jedynie metod opartych na rachunkowości i miarach finansowych w zasadniczy sposób ogranicza możliwości pełnej i wyczerpującej analizy sytuacji firmy. Jest to w szczególności istotne dla analizy i planowania strategicznego, gdyż te dziedziny wymagają w szczególności szerokiego ujęcia zakresu analiz.

Zestawienie ograniczeń

G. K. Świderska wyróżnia następujące ograniczenia wiążące się ze stosowaniem mierników finansowych (2003, s. 256):

• miary finansowe nie są w stanie przekazać informacji o takim charakterze jak: jakość produktu, satysfakcja klienta, czas dostarczenia, elastyczność produkcji, czas wejścia na rynek z nowym produktem, poziom wykształcenia i wiedza pracowników, czyli elementach często decydujących o konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstwa,
• mierniki finansowe używane w procesie kontroli zachęcają menedżerów do przyjęcia postawy myślenia krótkookresowego o prowadzonej działalności, zdeterminowany przez miary finansowe system pomiaru dokonań przedsiębiorstw nie przedstawia pełnego obrazu tego jak przedsiębiorstwo się rozwija,
• tradycyjny rachunek kosztów, który jest najbardziej rozbudowaną częścią systemu pomiaru dokonań, nie podaje przyczyn, dla których koszt powstaje, a podaje tylko wielkość tego kosztu oraz miejsce jego powstawania,
• występuje brak zrozumienia tradycyjnego systemu pomiaru wśród przeważającej części pracowników firmy, gdyż większa część pracowników nie widzi bezpośredniego związku pomiędzy ich pracą, a wynikami przedstawionymi za pomocą miar finansowych,
• system pomiaru wykorzystywany jest do porównań z wcześniej uzyskiwanymi rezultatami lub z przyjętymi standardami, zaś o wiele rzadziej wykorzystuje się go do porównywania z rezultatami uzyskiwanymi przez konkurencję,
• niekorzystne skutki krótkookresowej perspektywy pomiaru finansowego w długim okresie, prowadzić może często do manipulacji miar finansowych i do złych decyzji,
• tradycyjne miary finansowe pokazują rezultaty podjętych w przeszłości działań, o których informacja może być podstawą decyzji będących w sprzeczności z aktualnymi celami strategicznymi przedsiębiorstwa.

Ograniczenia stosowania mierników finansowych w zarządzaniu jakością

Tradycyjne mierniki finansowe, takie jak przychody, zysk czy rentowność, nie dostarczają pełnego obrazu efektywności firmy. Jakość produktu ma kluczowe znaczenie dla długoterminowego sukcesu organizacji, jednak tradycyjne mierniki finansowe nie uwzględniają tego aspektu w wystarczającym stopniu. Brak jednoznacznej informacji o jakości produktu może prowadzić do błędnych decyzji zarządzania i utraty konkurencyjności na rynku.

Tradycyjne mierniki finansowe skupiają się głównie na wynikach finansowych, nie biorąc pod uwagę satysfakcji klienta i jego lojalności. Jednak to właśnie zadowoleni klienci są kluczowymi czynnikami sukcesu firmy. Dlatego istotne jest uwzględnienie wskaźników jakości obsługi klienta, badania satysfakcji klientów czy poziomu lojalności w procesie zarządzania jakością.

Jakość produktu ma bezpośredni wpływ na koszty i rentowność firmy. Produkty niskiej jakości wymagają większych nakładów na reklamacje, naprawy czy zwroty, co prowadzi do wzrostu kosztów operacyjnych i spadku rentowności. Tradycyjne mierniki finansowe nie uwzględniają tego aspektu, dlatego konieczne jest zastosowanie dodatkowych mierników jakości, takich jak wskaźniki reklamacji czy badania satysfakcji klientów, aby dokładnie monitorować wpływ jakości na efektywność finansową.

Tradycyjne mierniki finansowe nie są w stanie w pełni odzwierciedlić jakości produktów i usług. Dlatego istotne jest wykorzystanie dodatkowych mierników jakości, takich jak wskaźniki reklamacji, badania satysfakcji klientów czy wskaźniki jakości produktu. Te mierniki pozwalają na lepsze zrozumienie i monitorowanie jakości w organizacji, co przekłada się na poprawę rentowności i konkurencyjności.

Jakość produktu powinna być uwzględniona w planowaniu strategicznym i analizie organizacji. Tradycyjne mierniki finansowe skupiają się głównie na wynikach krótkoterminowych i nie pozwalają na pełne zrozumienie wpływu jakości na długoterminowe cele firmy. Dlatego istotne jest wykorzystanie dodatkowych mierników jakości oraz uwzględnienie jakości w długoterminowej strategii i planach finansowych.

Alternatywne metody pomiaru efektywności finansowej

Mierniki oparte na wartości rynkowej firmy, takie jak cena akcji czy wartość rynkowa, mogą stanowić alternatywę dla tradycyjnych mierników finansowych. Te mierniki odzwierciedlają percepcję rynku na temat wartości firmy i mogą być ważnym wskaźnikiem efektywności.

Wskaźniki niefinansowe, takie jak wskaźniki jakości, lojalności klientów czy zaangażowania pracowników, mogą być użyteczne w pomiarze efektywności finansowej. Te wskaźniki pozwalają na uwzględnienie aspektów jakościowych i relacyjnych, które tradycyjne mierniki finansowe pomijają.

Ważne jest uwzględnienie zarówno mierników finansowych, jak i niematerialnych, w analizie efektywności. Mierniki finansowe dostarczają informacji o wynikach finansowych, natomiast niematerialne mierniki, takie jak reputacja czy innowacje, są kluczowe dla długoterminowego sukcesu firmy.

Nowe technologie i innowacje mają istotny wpływ na wartość firmy i mierniki efektywności. Tradycyjne mierniki finansowe mogą nie uwzględniać tych czynników, dlatego konieczne jest zastosowanie dodatkowych mierników, które uwzględniają wpływ nowych technologii i innowacji na wartość firmy.

Badanie relacji między miarami finansowymi a innymi wskaźnikami, takimi jak wskaźniki środowiskowe czy społeczne, może dostarczyć cennych informacji o efektywności finansowej firmy. Te dodatkowe wskaźniki pozwalają na uwzględnienie szerszego kontekstu działalności firmy i mogą być istotne dla jej długoterminowego sukcesu.

Znaczenie długookresowej perspektywy w zarządzaniu finansami

Podejmowanie decyzji opartych wyłącznie na krótkoterminowych wynikach finansowych może prowadzić do długofalowych konsekwencji. Konieczne jest uwzględnienie długookresowej perspektywy i długoterminowych celów strategicznych, aby zapewnić trwały sukces firmy.

Długoterminowe cele strategiczne mają istotne znaczenie w ustalaniu miar efektywności finansowej. Tradycyjne mierniki finansowe mogą nie odzwierciedlać pełnego zakresu długoterminowych celów firmy, dlatego konieczne jest uwzględnienie dodatkowych mierników, które odzwierciedlają te cele.

Długookresowa perspektywa ma znaczący wpływ na decyzje inwestycyjne i rozwój firmy. Tradycyjne mierniki finansowe mogą nie uwzględniać długoterminowych korzyści i kosztów inwestycji, dlatego konieczne jest zastosowanie dodatkowych mierników, które pozwalają na ocenę wartości długoterminowych inwestycji.

W długoterminowych planach finansowych niezbędne jest uwzględnienie ryzyka i zmienności. Tradycyjne mierniki finansowe mogą nie dostarczać kompleksowej analizy ryzyka, dlatego konieczne jest zastosowanie dodatkowych mierników, które uwzględniają ten aspekt.

Długoterminowa strategia finansowa wymaga skutecznej komunikacji i zaangażowania interesariuszy. Właściwa komunikacja z inwestorami, pracownikami i klientami jest kluczowa dla zrozumienia i akceptacji długoterminowych celów i planów finansowych firmy.

Ograniczenia stosowania mierników finansowych — artykuły polecane

Downsizing — Rachunek kosztów jakości — Benchmarking — Metoda Taguchi — Rachunek kosztów działań — Koszty jakości — Controlling kosztów jakości — Prognozowanie przychodów i kosztów — Rozwój przez restrukturyzację

Bibliografia

• Buczkowska A. (2012), Cele przedsiębiorstwa a pomiar jego dokonań, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 684
• Świderska G. (red.) (2003), Informacja zarządcza w procesie formułowania i realizacji strategii firmy, Difin, Warszawa
• Woźniak K. (2005), System informacji menedżerskiej jako instrument zarządzania strategicznego w firmie, praca doktorska, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków

Autor: Krzysztof Woźniak