Metody samokontroli

Metody samokontroli to działania zwiększające efektywność pracy pojedynczego pracownika, jak i całej grupy, czego skutkiem jest zmniejszenie kosztów kontroli menadżera.

TL;DR

Samokontrola jest skutecznym narzędziem zarządzania, które zwiększa efektywność pracy i zmniejsza koszty kontroli menadżera. Przykładem zastosowania samokontroli jest lean management w japońskich przedsiębiorstwach. Motywacja wewnętrzna, asertywność i systematyczność są kluczowe dla samokontroli. Samokontrola ma również istotne znaczenie w podejściu systemowym zarządzania procesowego. Wdrożenie samokontroli przyczynia się do poprawy efektywności pracy, kontroli jakości i motywacji pracowników.

Samokontrola w japońskich przedsiębiorstwach

Po II wojnie światowej japońskie przedsiębiorstwo Toyota Motor Company wprowadziło koncepcję zarządzania znaną szerzej jako lean management lub System produkcyjny Toyoty. Było to spowodowane m.in. coraz mocniejszą konkurencją na rynku oraz wzrostem kosztów. Za mocne strony tej filozofii zarządzania uważa się wzrost produktywności i elastyczności, a także usprawnienie komunikacji w przedsiębiorstwie. Ponadto wzrasta też znaczenie pracy grupowej. Jak przyznaje K. Zimniewicz, wydajność całej grupy znacznie przewyższa wydajność poszczególnych pracowników. Grupa wykonując zadania musi wykazać się odpowiedzialnością oraz samodzielnością decyzyjną. Dużą rolę odgrywa tutaj samokontrola. Według wyników badań, czym większa autonomia grupy, tym mocniejsza motywacja pracowników, co znacząco wpływa na końcowy efekt zadania. Co więcej, decentralizacja procesu decyzyjnego na niższe szczeble hierarchii przedsiębiorstwa miała także pozytywny skutek w postaci wzrostu samokontroli oraz autonomii pracowników. Wyeliminowanie średnich szczebli pozwoliło istotnie zmniejszyć koszty w japońskich przedsiębiorstwach (2003, s. 71).

Motywacja wewnętrzna

Motywacja wewnętrzna to motywacja pobudzająca jednostkę do skutecznego działania ze względu na realizację własnych potrzeb. Celem tego działania nie jest otrzymanie zewnętrznych nagród. To dążenie do tego celu i wszelkie aktywności związane z podejmowaniem pracy są celem samym w sobie. Jak podkreśla Tadeusz Huciński "w aspekcie psychopedagogicznej i psychospołecznej współpracy z partnerem, grupą i zespołem, proces motywacji wewnętrznej należy rozpatrywać na poziomie potrzeb, celów i zadań". Do najważniejszych metod motywacji wewnętrznej zaliczamy m. in.: systematyczną samokontrolę, planowanie działania, zwiększoną samodzielność decyzyjną, analizę celów uwzględniających pozytywne i negatywne aspekty, wizualizację oraz pierwszy krok (2015, s. 52-68).

Asertywność a samokontrola

Asertywność to termin w psychologii znaczący umiejętność wyrażania własnego zdania, przekonań czy emocji, ale z poszanowaniem opinii innych ludzi. Będąc człowiekiem asertywnym mamy kontrolę nad samym sobą a nie rozmówcą. Asertywność to także postawa, która jest "względnie stała" w zachowaniu człowieka. Jak podaje A. Ubertowski łączy ona elementy emocjonalne, racjonalne i behawioralne, co w długim czasie oznacza stabilny konstrukt osobowościowy upoważniający do prognozowania treści przyszłych postępowań (2014, s. 109). Z perspektywy menadżera, asertywność u pracownika determinuje działania zgodne z celem przedsiębiorstwa. Skutkuje to zmniejszonym udziałem przełożonego w pracy swego podwładnego, przez co koszt kontroli menadżera zostaje istotnie zmniejszony.

Systematyczność i kontrola

Samokontrola i samodyscyplina są przydatne każdej jednostce, by mogła osiągnąć wymierzone przez siebie cele. Te dwie umiejętności wzajemnie się uzupełniają, gdyż samodyscyplina polega na systematyczności powiązanej z kontrolą jednostki nad sobą. W przedsiębiorstwie wdrożenie samodyscypliny to nic innego jak wielokrotne wykonywanie właściwych procesów. W efekcie pracownicy bez pomocy menadżerów starają się udoskonalić swoje miejsce pracy. Takie zabiegi dążą do zmniejszenia kosztów, poprawę komunikacji wewnętrznej w przedsiębiorstwie oraz wyrobienia właśnie samokontroli u pracowników (C. Wiśniewski, 2010, s. 39,41).

Samokontrola w podejściu systemowym

W małych i średnich przedsiębiorstwach wprowadzenie zarządzania procesowego może mieć istotny wpływ na ich działalność. Taki system zapewnia ciągły nadzór nad obowiązującymi procesami, a także monitoruje ich wzajemne relacje oraz kombinacje. Analizując pozytywne aspekty wdrożenia podejścia systemowego, można śmiało stwierdzić, że poprawia on funkcjonowanie przedsiębiorstwa w obrębie zarządzania. Usprawniając przejrzystość i zasady obowiązujące w firmie, u pracowników istotnie wzrasta poziom samokontroli. Stanowiska pracy z jasno wytłumaczonymi procesami i procedurami redukują drogę komunikacji na linii kierownik - pracownik zwiększając tym samym efektywność pracy. Co więcej, samokontrola to jeden z najważniejszych czynników kontroli jakości, a także znaczący czynnik motywacyjny. Z badań wynika, iż wzrost samokontroli u pracowników wpływa na ich dokładność pracy oraz kontrolę nad wykonywanymi przez siebie zadaniami (J. Górna, M. Krzymiński, 2009, s. 78).

Metody samokontroli — artykuły polecane

Empowerment — Morale — System motywacyjny w kontekście zarządzania jakością — Role menedżerów personalnego i liniowego — Metody integracji pracowników — Istota zarządzania przez jakość — Kaizen — Jakość życia a TQM — Zarządzanie przez delegowanie

Bibliografia

• Górna J., Krzymiński M. (2009), Wpływ zintegrowanego systemu zarządzania jakością na zarządzanie procesowe w ocenie kadry zarządzającej i pracowników produkcyjnych palarni kawy Strauss Cafe Poland Sp. z o.o., Journal of Agribusiness and Rural Development, nr 4(14)
• Hauck P. (1976), Jak skutecznie działać, Książka i Wiedza, Warszawa
• Huciński T. (2015), IMOPEKSIS - psychopedagogiczna metoda zarządzania sobą, grupą i sytuacją stresową, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin
• Ubertowski A. (2015), Psychologia biznesu, Oficynka, Gdańsk
• Wiśniewski C. (2010), Wpływ wdrożenia zasad Lean Manufacturing na efektywność i jakość produkcji Problemy eksploatacji, nr 2

Autor: Marta Zachariasz