Szum

Szum w kontekście informacji i komunikacji jest to każdy czynnik, który zakłóca przekazywaniu komunikatu lub go zniekształca. Źródłami szumu mogą być sygnały akustyczne z otoczenia (w przypadku komunikacji werbalnej) albo zakłócenia elektromagnetyczne zniekształcające przekaz informacji w sieciach komputerowych.

Szum w marketingu i ergonomii

W marketingu występuje także pojęcie szumu medialnego lub szum reklamowy związanego z generowaniem szeregu często sprzecznych komunikatów reklamowych lub promocyjnych w mediach społecznego przekazu, mającego na celu wywołanie zainteresowania danym produktem lub marką.

W psychologii pracy i ergonomii zjawisko szumu wywoływanego przez urządzenia (np. wentylatory komputerów) lub instalacje (np. klimatyzacja) mogą powodować nadmierne znużenie i prowadzić do spadku wydajności pracy. Można wyróżnić następujące rodzaje szumu:

• szumy wewnętrzne, będące cechą samego procesu, jak: rozgrzanie maszyny w czasie pracy, zużycie łożysk i powierzchni trących, zmiany własności smarów w czasie, zmienności materiałów wyjściowych itd.
• szumy zewnętrzne, wywoływane czynnikami zewnętrznymi wobec procesu, jak: zmiany w otoczeniu (temperatura, wilgotność itp.), różnice między wykonawcami, różnice między źródłami materiałów, fluktuacje zasilania energetycznego itd.

Techniki redukcji szumu

Filtracja . Jedną z najpopularniejszych technik redukcji szumu jest filtracja. Polega ona na zastosowaniu różnych technik filtracji szumu w celu wyodrębnienia sygnału pożądanego. Istnieje wiele rodzajów filtrów, takich jak filtry dolnoprzepustowe, górno-przepustowe, pasmowo-przepustowe czy pasmowo-zaporowe, które można dostosować do konkretnych potrzeb i rodzaju szumu. Filtracja jest szeroko stosowana w różnych dziedzinach, takich jak przemysł, telekomunikacja, elektronika czy medycyna.

Ekranowanie . Inną skuteczną metodą redukcji szumu jest ekranowanie. Polega ono na zastosowaniu odpowiednich materiałów i technik, które mają na celu zabezpieczenie przestrzeni przed szumem elektromagnetycznym. Szum elektromagnetyczny może być generowany przez różne urządzenia elektroniczne i może wpływać na jakość sygnału oraz wywoływać zakłócenia. Ekranowanie polega na zastosowaniu materiałów o właściwościach odbijających lub pochłaniających fale elektromagnetyczne, które skutecznie redukują szum i zapewniają lepszą jakość sygnału.

Uziemienie . Uziemienie odgrywa kluczową rolę w eliminacji zakłóceń elektromagnetycznych. Polega ono na połączeniu urządzeń elektrycznych i elektronicznych z ziemią, co umożliwia odprowadzenie nadmiaru energii elektrycznej i zapobiega powstawaniu zakłóceń elektromagnetycznych. Uziemienie jest szczególnie istotne w przypadku urządzeń o wysokiej mocy, które mogą generować znaczne ilości szumów i zakłóceń. Poprawne uziemienie pozwala na utrzymanie prawidłowej jakości sygnału i minimalizację szumów.

Techniki adaptacyjne . Techniki adaptacyjne są wykorzystywane do dostosowywania się do zmieniającego się szumu. Adaptacyjne filtry są stosowane w celu redukcji szumów, które zmieniają się w czasie. Są one w stanie dostosować swoje parametry do aktualnego szumu, co pozwala na skuteczniejszą redukcję zakłóceń. Techniki adaptacyjne są szczególnie przydatne w przypadku sygnałów o zmiennym charakterze, takich jak sygnały mówione czy muzyka.

Wykorzystanie algorytmów . Algorytmy są szeroko wykorzystywane do redukcji szumu. Istnieje wiele różnych algorytmów, takich jak algorytmy adaptacyjne, medianowe czy wienerowskie, które można zastosować w zależności od rodzaju szumu i pożądanych efektów. Algorytmy adaptacyjne wykorzystują informacje o szumie i sygnale pożądanym do dostosowywania swoich parametrów w celu redukcji zakłóceń. Algorytmy medianowe są skuteczne w przypadku impulsowego szumu, natomiast algorytmy wienerowskie są wykorzystywane do redukcji szumu o charakterze losowym.

Skutki szumu na zdrowie i dobrostan

Stres . Szum może mieć negatywny wpływ na zdrowie i dobrostan człowieka. Jeden z głównych skutków szumu jest wywoływanie stresu. Wysoki poziom szumu może prowadzić do podniesienia poziomu kortyzolu - hormonu stresu, co może mieć negatywne konsekwencje dla organizmu. Szumy, które są uważane za nieprzyjemne i irytujące, takie jak hałas drogowy czy hałas w miejscu pracy, mogą wywoływać chroniczny stres, co z kolei może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.

Problemy ze snem . Szum również może wpływać na jakość snu. Wpływ szumu na sen jest szczególnie widoczny w przypadku osób, które są wrażliwe na dźwięki lub mieszkają w obszarach o dużym natężeniu hałasu. Szumy nocne, takie jak hałas drogowy czy hałas sąsiedzki, mogą zakłócać sen i prowadzić do problemów ze snem, takich jak trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy czy powierzchowny sen. Długotrwałe niewłaściwe funkcjonowanie snu może wpływać na ogólny stan zdrowia i samopoczucie.

Trudności w koncentracji . Szumy mogą również wpływać na zdolność koncentracji i wydajność pracy. W miejscach pracy, gdzie występuje dużo hałasu, trudno jest skoncentrować się na wykonywanych zadaniach. Hałas może powodować rozproszenie uwagi, utrudniać myślenie i podejmowanie decyzji, co prowadzi do obniżenia efektywności pracy. Długotrwała ekspozycja na hałas może prowadzić do zmęczenia, frustracji i obniżenia jakości wykonywanej pracy.

Zaburzenia słuchu . Długotrwała ekspozycja na wysoki poziom szumu może prowadzić do różnych zaburzeń słuchu. Szczególnie narażone na tego rodzaju problemy są osoby pracujące w miejscach o dużym natężeniu hałasu, takie jak pracownicy budowlani, lotniskowi czy muzycy. Wysoki poziom hałasu może uszkadzać komórki słuchowe w uchu, prowadząc do trwałych zmian w słuchu, takich jak trudności w słyszeniu dźwięków o wysokich częstotliwościach czy szumy w uszach.

Działania zapobiegawcze . W celu minimalizacji skutków szumu na zdrowie można podjąć różne działania zapobiegawcze. Jednym z nich jest stosowanie ochrony słuchu w miejscach pracy, gdzie występuje dużo hałasu. Pracownicy powinni być wyposażeni w odpowiednie zatyczki do uszu lub słuchawki ochronne, które zmniejszają natężenie dźwięków. Projektowanie przestrzeni pracy z uwzględnieniem redukcji szumu również może przyczynić się do poprawy warunków pracy. Dodatkowo, edukacja i świadomość na temat problemów związanych z hałasem mogą pomóc w minimalizacji skutków szumu na zdrowie.

Zarządzanie szumem w organizacji

Identyfikacja źródeł szumu . W zarządzaniu szumem w organizacji ważne jest dokładne zidentyfikowanie różnych źródeł szumu, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Źródła wewnętrzne mogą obejmować hałas generowany przez maszyny, urządzenia czy procesy produkcyjne. Źródła zewnętrzne mogą obejmować hałas drogowy, sąsiedzki czy związany z otoczeniem organizacji. Identyfikacja tych źródeł jest pierwszym krokiem do skutecznego zarządzania szumem.

Ocena wpływu szumu . Ważne jest przeprowadzenie oceny wpływu szumu na działalność organizacji. Ocena ta polega na zbadaniu, jak szum wpływa na różne aspekty działalności, takie jak jakość pracy, zdrowie pracowników, a także satysfakcję klientów. Na podstawie oceny można zidentyfikować obszary, które wymagają działań zarządzania szumem i podjąć odpowiednie kroki w celu minimalizacji wpływu szumu na organizację.

Szkolenia dotyczące komunikacji . W zarządzaniu szumem istotne jest również przeprowadzanie szkoleń dotyczących komunikacji. Efektywna komunikacja jest kluczowym elementem zarządzania szumem, ponieważ umożliwia przekazywanie informacji w sposób jasny i precyzyjny. Szkolenia dotyczące komunikacji mogą pomóc pracownikom w rozwijaniu umiejętności skutecznego słuchania, wyrażania swoich myśli i zrozumienia innych. Poprawa komunikacji może zmniejszyć szum informacyjny i poprawić efektywność pracy.

Optymalizacja procesów komunikacyjnych . W celu minimalizacji szumów i poprawy skuteczności komunikacji w organizacji ważne jest również optymalizowanie procesów komunikacyjnych. Procesy komunikacyjne powinny być projektowane w taki sposób, aby minimalizować szum informacyjny i zapewniać płynne przepływanie informacji. Można to osiągnąć poprzez zwiększenie przejrzystości informacji, eliminację zbędnych etapów lub zastosowanie nowoczesnych narzędzi komunikacyjnych.

Monitorowanie i analiza skuteczności działań zarządzania szumem . Ważne jest monitorowanie i analiza skuteczności podejmowanych działań zarządzania szumem. Monitorowanie pozwala na śledzenie postępów w redukcji szumu i identyfikowanie ewentualnych problemów. Analiza skuteczności działań pozwala na ocenę, czy podjęte kroki przynoszą oczekiwane rezultaty i czy istnieje potrzeba wprowadzenia dodatkowych działań lub zmian. Na podstawie monitoringu i analizy można wprowadzać odpowiednie modyfikacje w zarządzaniu szumem, aby osiągnąć pożądane rezultaty.

Szum — artykuły polecane

Komunikacja werbalna i niewerbalna — Komunikacja społeczna — Komunikacja marketingowa — Homogenizacja kultury — Bodziec — Marketing szeptany — Skutki stresu — Komunikacja — Percepcja

Bibliografia

• Cieślakowski S., Rudzki P. (2016), Zagadnienia ergonomii miejsc pracy w przemyśle maszynowym, Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, nr 17
• Król K. (2018), Marketing treści w promocji gospodarstw agroturystycznych, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie, nr 29
• Lock D. (red.) (2002), Podręcznik zarządzania jakością, Wydawnictwo Naukowe Wydawnictwo PWN, Warszawa
• Wolska A., Najmiec A. (2009), Wymagania BHP na stanowiskach komputerowych-potrzeba zmian. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, (10)