Cena jednostkowa

Cena jednostkowa to cena pojedynczego towaru lub usługi, "którego ilość lub liczba jest wyrażona w jednostkach miar" (Ustawa o informowaniu… 2014, s. 1).

Sprzedawca ma obowiązek upublicznienia zarówno ceny jak i ceny jednostkowej oferowanego produktu w miejscu, które nie budzi wątpliwości, iż dane ceny odnoszą się do danych produktów (Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie uwidaczniania… 2015, s. 1).

Ceny jednostkowe tych samych towarów i usług mogą różnić się w czasie, dlatego należy je aktualizować.

TL;DR

Cena jednostkowa to cena jednostki towaru lub usługi, którą sprzedawca musi upublicznić. Ceny jednostkowe można umieszczać na wywieszkach, w cennikach, katalogach, na opakowaniach itp. Jednostki miar do wyrażania ceny jednostkowej to litr, metr sześcienny, kilogram, ton, metr kwadratowy i sztuka. Istnieją wyjątki od uwidaczniania cen jednostkowych. Przy usługach należy podać rodzaj i zakres usługi, a ceny jednostkowe mogą być wyrażone stawką godzinową, procentową, za kilometr itp. Nieuwidocznienie cen jednostkowych może skutkować karą. Cena jednostkowa jest ważnym czynnikiem przy podejmowaniu decyzji zakupowych i wpływa na próg rentowności.

Miejsca umieszczania cen i cen jednostkowych

Informacje o cenie i cenie jednostkowej należy umieszczać przede wszystkim:

1. "na wywieszce",
2. "w cenniku",
3. "w katalogu",
4. "na obwolucie",
5. "w postaci nadruku lub napisu na towarze lub opakowaniu" (Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie uwidaczniania… 2015, s. 1,2).

Jednostki miar używane do wyrażania ceny jednostkowej

Cenę jednostkową określa się za:

1. "litr lub metr sześcienny" - jeśli przy sprzedaży o cenie decyduje objętość towaru,
2. "kilogram lub tonę" - jeśli przy sprzedaży o cenie decyduje masa towaru,
3. "metr" - jeśli przy sprzedaży o cenie decyduje długość towaru,
4. "metr kwadratowy" - jeśli przy sprzedaży o cenie decyduje powierzchnia towaru,
5. "sztukę" - jeśli przy sprzedaży o cenie decyduje ilość sztuk sprzedawanego towaru (Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie uwidaczniania… 2015, s. 2).

Wyjątki w uwidacznianiu cen jednostkowych

Jeśli cena sprzedawanego towaru jest taka sama jak cena jednostkowa nie jest koniecznym uwidacznianie jej. Tak samo wygląda sytuacja ze sprzedażą towarów w "kompletach", towarów nie będących żywnością, które można sprzedawać tylko parami oraz "produktów leczniczych" (Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie uwidaczniania… 2015, s. 2).

Ceny jednostkowe w usługach

Przy usługach niezbędnym jest wskazanie "rodzaju i zakresu usługi". W wielu przypadkach istnieje możliwość przedstawienia ceny jednostkowej zamiast określania ceny za całą usługę. Stosuje się do tego "stawki godzinowe, stawki procentowe, ceny za kilometr i inne stawki przeliczeniowe". Wyceniając usługę nie bierze się pod uwagę kosztów przejazdów do i z miejsca docelowej usługi. Koszty te wycenia się osobno. Jeśli wyliczona cena usługi nie zawiera "wartości materiałów i towarów" potrzebnych do wykonania danej usługi, należy poinformować potencjalnego nabywcę o tym fakcie (Rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie uwidaczniania… 2015, s. 3).

Przykłady użycia cen jednostkowych

W sklepie X klient chcący kupić wafelki w czekoladzie ma wybór między opakowaniem zawierającym 400g. produktu, którego cena to 4,99zł, a cena jednostkowa to 12,48zł/kg, a opakowaniem zawierającym 550g. produktu wycenionym na 6,49zł, którego cena jednostkowa wynosi 11,80zł/kg.

Poprzez uwidocznienie cen jednostkowych klient może swobodnie porównywać ceny i kalkulować, która opcja zakupu będzie dla niego lepsza. W przykładzie opisanym wyżej, jasno zostało określone, iż patrząc przez pryzmat ceny za kilogram wafli, bardziej opłacalny jest zakup produktu o wadze 550g., jednak kupujący może woleć zrezygnować z dodatkowych 150g. wafli, na rzecz zmniejszenia swoich wydatków. Nabywca sam musi podjąć najlepszą dla siebie decyzję, jednak obowiązkiem sklepu jest ułatwienie mu tego zadania poprzez widoczne ceny i ceny jednostkowe.

Przykład 2

W sklepie z pamiątkami sprzedawane są m.in. identyczne figurki smoka wawelskiego. W tym wypadku sklep prezentuje cenę za sztukę produktu.

Przykład 3

Podanie cen jednostkowych jest oczywistym zabiegiem np. sprzedając szynkę na wagę. Nie wiadomo o jakiej masie kawałek szynki nabywca chciałby kupić, więc przy każdym rodzaju szynki musi być podana cena za kilogram produktu, aby ułatwić klientowi wybór.

Przykład 4

Zamawiając usługę malowania ścian pomieszczenia mieszkalnego nabywca często ma możliwość wyboru czy płacić od metra kwadratowego wykonanej pracy, ustalając przy tym kwotę do zapłaty za całość wykonanych robót, czy też płacić usługodawcy według określonej stawki godzinowej. Nabywca może przekalkulować mniej więcej ilość godzin niezbędnych do pomalowania wszystkich ścian, a także zmierzyć ilość metrów kwadratowych ścian w mieszkaniu, rozważając przy tym, która opcja byłaby dla niego najlepsza. Występują jednak także inne powody, przez które nabywca decyduje się na określony wariant. Może on dojść do wniosku, że lepszym rozwiązaniem jest zapłata za każdy metr kwadratowy, ponieważ płacąc za każdą godzinę pracy, można się spodziewać, że pracownicy będą zbyt wolno malować ściany, aby więcej zarobić.

Kary

Strona sprzedająca towary, bądź usługi, niewywiązująca się z obowiązku uwidaczniania cen, który określa "Ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług" podlega karze do 20 000zł. Jeżeli sytuacja niestosowania się do art. 4-tego wyżej wskazanej ustawy zdarzyła się minimum trzy razy w ciągu 12 miesięcy, przeliczając od dnia pierwszego wykrycia niespełniania obowiązku przez przedsiębiorcę, przedsiębiorca podlega karze do 40 000zł. Kary w tych wypadkach nakłada na przedsiębiorców "wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej". Ustalając dokładną sumę pieniężną, jaką musi zapłacić winny niestosowania się do ustawy przedsiębiorca, bierze się pod uwagę "stopień naruszenia obowiązków", rozmiar jego działalności, a także przeszłość w działalności (Ustawa o informowaniu… 2014, s. 2).

Cena jednostkowa w podejmowaniu decyzji

Decyzja to świadome rozstrzygnięcie, która z możliwych dla nabywcy opcji wyboru, jest dla niego najlepsza. Klient może posługiwać się różnymi kategoriami podczas wyboru. Jedną z nich jest cena jednostkowa. Zwykle nabywcy porównują ceny i wybierają te najkorzystniejsze, ale mają w tym także na uwadze opinie o producencie danego wyrobu. Przy wyborze towarów o takich samych parametrach wagowych, powierzchniowych, objętościowych czy długościowych, nabywca rozważając wysokość cen jednostkowych poszczególnych towarów musi zastanowić się czy woli oszczędzać czy wydawać pieniądze, jak dużo wydawać, na co i czy akurat w danym momencie jest to konieczne (G. Maciejewski 2010, s. 13, 18).

Cena jednostkowa, a próg rentowności

"Analiza progu rentowności (…) pozwala określić wpływ zmian wielkości sprzedaży i produkcji, ceny oraz kosztów na zyski firmy". Na podstawie ceny jednostkowej towaru i kosztów stałych, przedsiębiorcy ustalają wielkość sprzedaży konieczną do osiągnięcia progu rentowności, czyli sytuacji, w której koszty ogółem są pokryte przez przychód ze sprzedaży. Dla przedsiębiorców jest to minimum jakie chcą osiągnąć, aby nie być stratnym, ale ich celem jest jak największa sprzedaż w celu osiągnięcia większego zysku (A. Rutkowski 2015, s. 137-140).

Cena jednostkowa — artykuły polecane

Utarg — Dyskryminacja cenowa — Ekonomiczna wielkość partii — Konkurencja doskonała — Udział w rynku — Dobro prywatne — Zasady kalkulacji cen — Rabat — Metoda FIFO

Bibliografia

• Bondos I. (2016), Cena jako marketingowy instrument oddziaływania na konsumentów, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
• Bugajski P., Satora S. (2009), Zmienność jednostkowego zużycia wody przez mieszkańców Olkusza, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 05
• Frukacz M., Popieluch M., Preweda E. (2011), Korekta cen nieruchomości ze względu na upływ czasu w przypadku dużych baz danych, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 4
• Kulawik J., Wieliczko B. (2012), Wybrane finansowe aspekty konkurencyjnosci rolnictwa, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4(333)
• Maciejewski G. (2010), Ryzyko w decyzjach nabywczych konsumenta, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice
• Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 9 grudnia 2015 r. w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług Dz.U. 2015 poz. 2121
• Rutkowski A. (2016), Zarządzanie finansami, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług Dz.U. 2014 poz. 915
• Waniowski P. (2014), Marketingowe zarządzanie ceną w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław

Autor: Izabela Ptaszek

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.