Warunki pracy: Różnice pomiędzy wersjami
m (Czyszczenie tekstu) |
m (cleanup bibliografii i rotten links) |
||
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Warunki pracy''' ogół czynników występujących w organizacji, które związane są z charakterem pracy i otoczeniem, w którym jest ona wykonywana. Swoim zakresem obejmują one m.in.: lokalizację firmy, treść pracy, materialne środowisko pracy, [[czas pracy]], urządzenia socjalne. Inny pogląd na tą kwestię przedstawia S. Borkowska. Według niej warunki pracy obejmują: | '''Warunki pracy''' ogół czynników występujących w organizacji, które związane są z charakterem pracy i otoczeniem, w którym jest ona wykonywana. Swoim zakresem obejmują one m.in.: lokalizację firmy, treść pracy, materialne środowisko pracy, [[czas pracy]], urządzenia socjalne. Inny pogląd na tą kwestię przedstawia S. Borkowska. Według niej warunki pracy obejmują: | ||
* higienę pracy (środki czystości, urządzenia sanitarne itp.), | * higienę pracy (środki czystości, urządzenia sanitarne itp.), | ||
Linia 27: | Linia 12: | ||
* działalność socjalno-bytowa przedsiębiorstwa, | * działalność socjalno-bytowa przedsiębiorstwa, | ||
* stosunki pracy | * stosunki pracy | ||
==TL;DR== | ==TL;DR== | ||
Linia 38: | Linia 22: | ||
* [[wzbogacanie pracy|wzbogacanie treści pracy]] (job enrichment), | * [[wzbogacanie pracy|wzbogacanie treści pracy]] (job enrichment), | ||
* stosowanie [[zespoły zadaniowe|autonomicznych zespołów]] (grup) pracowniczych. | * stosowanie [[zespoły zadaniowe|autonomicznych zespołów]] (grup) pracowniczych. | ||
<google>n</google> | |||
==Środowisko pracy== | ==Środowisko pracy== | ||
Linia 112: | Linia 98: | ||
* W porównaniu do średniej europejskiej pracownicy w Polsce rzadziej są nieobecni w pracy z powodu problemów zdrowotnych. | * W porównaniu do średniej europejskiej pracownicy w Polsce rzadziej są nieobecni w pracy z powodu problemów zdrowotnych. | ||
* Zadowolenie z warunków w pracy w Polsce wzrasta (w 2000 r. 75% badanych było zadowolonych z warunków pracy, w 2005r. 80% i prawie 85% w 2010r.) | * Zadowolenie z warunków w pracy w Polsce wzrasta (w 2000 r. 75% badanych było zadowolonych z warunków pracy, w 2005r. 80% i prawie 85% w 2010r.) | ||
{{infobox5|list1={{i5link|a=[[Bezpieczeństwo i higiena pracy]]}} — {{i5link|a=[[Praca w domu]]}} — {{i5link|a=[[Absencja]]}} — {{i5link|a=[[Jakość usług hotelarskich]]}} — {{i5link|a=[[Wypadek]]}} — {{i5link|a=[[Aktywizacja zawodowa]]}} — {{i5link|a=[[Wymagania gości hotelowych]]}} — {{i5link|a=[[Pakiety medyczne]]}} — {{i5link|a=[[Humanizacja pracy]]}} }} | |||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
Linia 118: | Linia 106: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<noautolinks> | <noautolinks> | ||
* Antoniak M.(2011),[https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPC1-0002-0012 | * Antoniak M. (2011), ''[https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BPC1-0002-0012 Warunki pracy w Polsce na tle krajów UE - Wyniki Europejskiego Badania Warunków Pracy]'', Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy | ||
* Knapik A., Paradowski M. (2013)[https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-5a640fb1-d83d-440e-883e-ff54d4d61964 | * Knapik A., Paradowski M. (2013), ''[https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-5a640fb1-d83d-440e-883e-ff54d4d61964 BHP w warunkach pracy umysłowej]'', Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, nr 1(9) | ||
* | * Listwan T. (red.) (2004), ''Zarządzanie kadrami'', C.H. Beck, Warszawa | ||
* Pocztowski A. (1998), ''Zarządzanie zasobami ludzkimi. Zarys problematyki i metod | * Pocztowski A. (1998), ''Zarządzanie zasobami ludzkimi. Zarys problematyki i metod'', Oficyna Wydawnicza ANTYKWA, Kraków | ||
* Rączkowski B. (2014),''BHP w praktyce'', | * Rączkowski B. (2014), ''BHP w praktyce'', Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk | ||
* Szałkowski A. (red) (2002),''Rozwój pracowników. Przesłanki, cele, instrumenty'', Poltext, Warszawa | * Szałkowski A. (red.) (2002), ''Rozwój pracowników. Przesłanki, cele, instrumenty'', Poltext, Warszawa | ||
</noautolinks> | </noautolinks> | ||
Aktualna wersja na dzień 17:05, 25 gru 2023
Warunki pracy ogół czynników występujących w organizacji, które związane są z charakterem pracy i otoczeniem, w którym jest ona wykonywana. Swoim zakresem obejmują one m.in.: lokalizację firmy, treść pracy, materialne środowisko pracy, czas pracy, urządzenia socjalne. Inny pogląd na tą kwestię przedstawia S. Borkowska. Według niej warunki pracy obejmują:
- higienę pracy (środki czystości, urządzenia sanitarne itp.),
- eliminowanie warunków szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia i życia:
- kształtowanie środowiska pracy,
- zapobieganie wypadkom przy pracy, w tym środki ochrony, szkolenia itp.,
- działalność bytową lub socjalno-bytową(dopłaty do obiadów, posiłki regeneracyjne itd.) [1]
Powyższe typologie warunków pracy pozwalają wyróżnić podstawowe elementy składające się na to pojęcie:
- treść pracy,
- materialne środowisko pracy,
- czas pracy,
- działalność socjalno-bytowa przedsiębiorstwa,
- stosunki pracy
TL;DR
Artykuł omawia różne aspekty warunków pracy, takie jak treść pracy, środowisko pracy, czas pracy, działalność socjalno-bytowa i stosunki pracy. Przedstawia również skutki uboczne pracy umysłowej oraz zasady BHP w takich warunkach. Opisuje także nadzór nad warunkami pracy w Polsce i porównuje warunki pracy w Polsce z innymi krajami UE.
Treść pracy
Oznacza ogół czynności i funkcji spełnianych przez określonego pracownika lub grupę pracowników na powierzonych im stanowiskach pracy. Kategoria ta dostarcza informacji o stopniu złożoności i uciążliwości danej pracy, zakresie odpowiedzialności związanej z jej wykonywaniem, stopniu samodzielności pracowników. Dostrzegając liczne problemy związane z wykonywaną pracą(m.in. wzrost absencji, pogorszenie się atmosfery w firmie, spadek wydajności), liczne grono badaczy i doradców postuluje stosowanie innowacyjnych form kształtowania treści pracy. Do najczęściej zalecanych zalicza się:
- rotację stanowiska pracy (job rotation),
- rozszerzanie zakresu zadań (job enlargement),
- wzbogacanie treści pracy (job enrichment),
- stosowanie autonomicznych zespołów (grup) pracowniczych.
Środowisko pracy
Kolejnym obszarem analizy warunków pracy jest środowisko pracy, które obejmuje ogół czynników materialnych i społecznych, z którymi pracownik styka się podczas wykonywania pracy, i które to czynniki mogą stanowić zagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia. Do czynników materialnych w środowisku pracy zalicza się elementy zasobów rzeczowych organizacji, m.in.: teren fabryczny, maszyny, narzędzia, urządzenia, budynki, pomieszczenia oraz czynniki o charakterze fizycznym i chemicznym np.: warunki meteorologiczne (mikroklimat) i oświetlenie, drgania akustyczne (hałas) oraz mechaniczne (wibracje, wstrząsy), substancje chemiczne, metale przemysłowe, gazy, smary, oleje. Zobacz także: warunki pracy - fizyczno-chemiczne.
Czas pracy
Druga grupa czynników związanych z warunkami pracy "to tzw. społeczne warunki pracy, czyli stosunki międzyludzkie, warunki socjalno-bytowe oraz partycypacja pracowników w życiu organizacji. Jednym z istotniejszych czynników decydującym o postrzeganiu warunków pracy jest czas pracy, jego długość i organizacja czasu pracy, która polega na ustaleniu chronologicznych i chronometrycznych wymiarów czasu, w którym pracownik stawia do dyspozycji przedsiębiorstwa swój potencjał pracy. Zagadnienia związane z czasem pracy reguluje Kodeks pracy. Co do zasady tygodniowa norma czasu pracy w Polsce wynosi 40 godzin a maksymalna liczba godzin nadliczbowych w ciągu roku nie może przekroczyć 150 godzin. Najczęściej spotykane nowe formy organizacji czasu pracy to:
- podejmowanie pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy (part-time working),
- system polegający na dzieleniu się pracą (work - sharing),
- dzielenie stanowiska pracy (job-sharing),
- kontraktowanie pracy,
- ruchomy czas pracy (flexitime),
- roczne umowy w zakresie długości czasu pracy (annual hours working).
- praca w domu (work at home),
- system Kopovaza.
Zobacz także: warunki pracy - społeczne.
Działalność socjalno-bytowa
Z punktu widzenia pojedynczego pracownika kolejnym ważnym zagadnieniem jest działalność socjalno-bytowa zakładu pracy. Prowadzenie takiej działalności uświadamia osobom zatrudnionym, że dany pracodawca troszczy się nie tylko o osiągnięcie zysku, ale też uwzględnia i realizuje potrzeby pracowników, którzy widząc większą dbałość firmy o zaspokojenie ich potrzeb, bardziej starają się o efektywność swojej pracy. Ewentualność utraty pewnych przywilejów i jednocześnie zaspokojenia swoich potrzeb socjalno-bytowych wpływa z reguły mobilizująco na postawy, zachowania oraz wyniki w pracy. Przedmiotowy zakres usług, świadczeń i pomocy z działalności socjalnej może być szeroki i obejmować:
- udzielanie pomocy materialnej lub finansowej na leczenie bądź rehabilitację
- zapomogi i pomoc dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej oraz dotkniętych wypadkami losowymi
- finansowanie i dofinansowanie pobytu na koloniach, obozach i wczasach
- imprezy okolicznościowe, upominki i poczęstunki z okazji różnych świąt branżowych, zawodowych typu Dzień Dziecka, Dzień Kobiet, Dzień Emeryta, Nowy Rok itp.
Stosunki pracy
Kształtowanie odpowiednich warunków pracy w istniejącej rzeczywistości gospodarczej jest zagadnieniem bardzo ważnym. Przepisy kodeksu pracy dają pracownikowi prawo powstrzymania się od wykonywania pracy, jak również zapewnienia mu przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania pracy, w tym np. dostarczania środków ochrony indywidualnej, zapewnienia badań lekarskich, szkolenia w dziedzinie BHP. W celu poprawy bezpieczeństwa oraz standardów pracy coraz więcej przedsiębiorstw organizuje w ramach godzin pracy spotkania, na których poruszane są te kwestie. Mają one na celu usprawnienie pojawiających się problemów w pracy, poprawę jakości produkowanych wyrobów czy usług oraz poprawę bezpieczeństwa pracy. Spotkania takie pozwalają w znacznym stopniu ograniczyć w przyszłości wypadki przy pracy.
Skutki uboczne w warunkach pracy umysłowej[2]
Wykonywanie pracy umysłowej przed monitorem komputera, rzutnika bądź ekranu telewizyjnego stanowi ryzyko dla zdrowia wynikające z obciążenia układów i narządów człowieka. Pod wpływem wysiłku statycznego przyjmowana pozycja ciała zostaje wymuszona, doprowadzając organizm człowieka do nieprawidłowego funkcjonowania. Do najczęstszych konsekwencji zdrowotnych pracy umysłowej przed monitorem komputera należy zakwalifikować:
- pogarszający się wzrok,
- obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego,
- pogłębiające się wady postawy,
- upośledzenie przewodnictwa nerwowego oraz zaburzenie ukrwienia nerwów
- wystąpienie bądź nasilenie chorób skórnych,
BHP w warunkach pracy umysłowej[3]
Pracownik powinien być przeszkolony z instrukcji korzystania z urządzeń biurowych. Brak świadomości doprowadzi organizm człowieka do złych nawyków oraz pogłębiającej się rutyny, która z biegiem czasu będzie negatywnym skutkiem zwyrodnień oraz trwałych urazów organizmu. Najczęstsze zalecenia:
- prawidłowe dostosowanie ekranu monitora pod względem odległości oraz wysokości,
- funkcjonalna klawiatura zapewniająca wydajność oraz wygodę pracy,
- dopasowana do wielkości dłoni mysz komputera,
- prawidłowe ułożenie kończyn górnych w stosunku do blatu, zachowanie tak zwanego kąta prostego między ramieniem a przedramieniem,
- duża przestrzeń blatu, która zapewni swobodę w posługiwaniu się urządzeniami (mysz, klawiatura komputera),
- odpowiednio dopasowana wysokość biurka względem wysokości danego pracownika,
- dobre wyposażenie stanowiska pracy składa się również z profesjonalnie dostosowanego krzesła, stołu/biurka jak również podnóżka. Są to trzy nie zbędne elementy, które współgrają i przeciwdziałają urazom na które jest narażony pracownik umysłowy poprzez siedzącą pracę przed monitorem komputera.
Nadzór na warunkami pracy w Polsce[4]
Nad warunkami pracy w Polsce państwowy nadzór sprawują między innymi:
- Państwowa Inspekcja Pracy
- Państwowa Inspekcja Sanitarna
- Urząd dozoru technicznego
- oraz inne państwowe organy nadzoru (Urzędy górnicze, urzędy morskie, prokuratura, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, Starosta, Wojewoda)
Społeczny nadzór:
- Społeczna Inspekcja Pracy
- Związki zawodowe
Warunki pracy w Polsce na tle krajów UE[5]
Od 1990 Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy w Dublinie (EUROFUND)przeprowadza badania warunków pracy w krajach Unii Europejskiej.
W 2010 r. badania obejmowały następujące zagadnienia:
- organizacja pracy
- czynniki fizyczne i psychospołeczne
- czas i natężenie pracy
- umiejętności, perspektywy rozwoju, szkolenia
- relacje społeczne, dyskryminacja, przemoc
- równowaga pomiędzy praca a życiem osobistym
Wyniki:
- Stwierdzono,że w niektórych krajach bałkańskich (tj. Grecja, Bułgaria, Słowenia) oraz w Łotwie, w Szwecji, Estonii, Hiszpanii i w Polsce pracownicy czują się bardziej zagrożeni warunkami pracy w porównaniu z zatrudnionymi w Krajach Europy Zachodniej i Centralnej.
- Polacy czują się bardziej zagrożeni na hałas i drgania mechaniczne niż pracownicy w innych Krajach Europejskich.
- Polska zalicza się do krajów w której pracownicy pracują najdłużej.Średnio 1/3 Polaków spędza w pracy więcej niż 40 godzin tygodniowo (Średnia europejska to około 1/4 zatrudnionych)
- Zatrudnieni w Polsce odczuwają niski poziom wsparcia ze strony kadry zarządzającej i współpracowników.
- W porównaniu do średniej europejskiej pracownicy w Polsce rzadziej są nieobecni w pracy z powodu problemów zdrowotnych.
- Zadowolenie z warunków w pracy w Polsce wzrasta (w 2000 r. 75% badanych było zadowolonych z warunków pracy, w 2005r. 80% i prawie 85% w 2010r.)
Warunki pracy — artykuły polecane |
Bezpieczeństwo i higiena pracy — Praca w domu — Absencja — Jakość usług hotelarskich — Wypadek — Aktywizacja zawodowa — Wymagania gości hotelowych — Pakiety medyczne — Humanizacja pracy |
Przypisy
- ↑ S. Borkowska 1997, s. 102)
- ↑ Kanpik A, Paradowski M. (2013) "BHP w warunkach pracy umysłowej", Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, nr 1(9), s. 140-141
- ↑ Knapik A., Paradowski M. (2013) "BHP w warunkach pracy umysłowej", Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, nr 1(9), s. 142-143
- ↑ Rączkowski B.(2014),BHP w Praktyce, ODDK, Gdańsk.
- ↑ Warunki pracy w Polsce na tle krajów UE - Wyniki Europejskiego Badania Warunków Pracy] Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Bibliografia
- Antoniak M. (2011), Warunki pracy w Polsce na tle krajów UE - Wyniki Europejskiego Badania Warunków Pracy, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
- Knapik A., Paradowski M. (2013), BHP w warunkach pracy umysłowej, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, nr 1(9)
- Listwan T. (red.) (2004), Zarządzanie kadrami, C.H. Beck, Warszawa
- Pocztowski A. (1998), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Zarys problematyki i metod, Oficyna Wydawnicza ANTYKWA, Kraków
- Rączkowski B. (2014), BHP w praktyce, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk
- Szałkowski A. (red.) (2002), Rozwój pracowników. Przesłanki, cele, instrumenty, Poltext, Warszawa
Autor: Barbara Bylica, Adrian Bugaj