Logistyka zaopatrzenia

Logistyka zaopatrzenia odpowiada za dostarczenie materiałów, surowców, półproduktów lub towarów od dostawców do magazynu zaopatrzeniowego przedsiębiorstwa lub bezpośrednio do miejsc przetworzenia. Głównym celem podsystemu zaopatrzenia jest efektywne i ekonomiczne zaspokajanie potrzeb materiałowych przedsiębiorstwa. System zaopatrzenia łączy logistykę dystrybucji dostawców z logistyka produkcji.

Wśród podstawowych zadań zaopatrzenia obok zapewnienia dostępności odpowiednich dóbr potrzebnych w procesie wytwarzania wyróżnia się także utrzymywanie tej dostępności w długim okresie, jak również poszukiwanie nowych dostawców, których oferty w większym stopniu spełnią wymagania odbiorcy. Zadania takie są charakterystyczne dla działalności marketingowej i wykorzystywane pierwotnie przede wszystkim na rynku zbytu znajdują zastosowanie również w obszarze zaopatrzenia.

TL;DR

Logistyka zaopatrzenia polega na dostarczaniu materiałów od dostawców do magazynu przedsiębiorstwa. Główne cele to efektywne i ekonomiczne zaspokajanie potrzeb materiałowych oraz współpraca z dostawcami i innymi jednostkami organizacyjnymi. Istnieją trzy zasady zewnętrznego zaopatrzenia: indywidualne zaopatrzenie, zaopatrzenie z utrzymaniem zasobów i dostawa zsynchronizowana z produkcją lub zużyciem. W logistyce zaopatrzenia stosuje się różne instrumenty i polityki, takie jak polityka produktu, kontraktów, komunikacji i zakupów. Decyzje w zakresie zaopatrzenia są kształtowane przez czynniki takie jak charakterystyka towarów, działalność dostawców, konkurencja, ograniczenia obrotu i międzynarodowy przepływ towarów.

Funkcje logistyki zaopatrzenia

Do podstawowych zadań logistyki zaopatrzenia należą:

• sterowanie dostawami
• optymalizacja kosztów zaopatrzenia
• współpraca z dostawcami
• współpraca z innymi jednostkami organizacyjnymi w przedsiębiorstwie
• odbiór i magazynowanie towarów i materiałów
• synchronizacja procesu dostaw
• zaspokajanie potrzeb materiałowych

Do głównych metod zarządzania zapasami należą:

• metoda ABC
• metoda XYZ

Kluczowym działaniem przy organizacji logistyki zaopatrzenia jest zwrócenie uwagi na następujące zagadnienia:

• zasady zewnętrznego zaopatrzenia
• koordynację zadań zaopatrzeniowych
• organizację służb zaopatrzeniowych

Zasady logistyki zaopatrzenia

W logistyce zaopatrzenia występują trzy zasady zewnętrznego zaopatrzenia materiałowego:

• indywidualne zaopatrzenie - przedsiębiorstwo nie magazynuje materiałów, ponosi niewielkie koszty magazynowania, niskie zaangażowanie kapitału, wadą tej zasady są możliwe opóźnienia w dostawach co skutkuje przestojami w procesie produkcyjnym,
• zaopatrzenie z utrzymaniem zasobów - utrzymywanie materiałów w zapasie, aby w razie potrzeby pokryć zapotrzebowanie, wiąże się to z większymi kosztami magazynowania, znaczniejsze zaangażowaniem kapitału oraz problemem optymalizacji wielkości dostawy,
• dostawa zsynchronizowana z produkcją lub zużyciem - połączenie dwóch wyżej wymienionych zasad, polega na dostarczaniu przez dostawcę (wymagany niezawodny dostawca, który ściśle współpracuje z przedsiębiorstwem) materiałów w ilościach oraz terminach, które wynikają z przebiegu produkcji; zapasy są utrzymywane na poziomie bezpieczeństwa co skutkuje niskim zaangażowaniem kapitału oraz minimalnymi kosztami magazynowania

Instrumenty i polityki stosowane w logistyce zaopatrzenia

Główne problemy, których dotyczą wspomniane decyzje i działania w obszarze zaopatrzenia można wskazać na podstawie zaprezentowanych przez H. Pfohla [2001, s. 178-184] instrumentów polityki zaopatrzenia:

• polityka produktu - dotycząca rodzajów i ilości towarów od dostawców wykorzystywanych w produkcji oraz terminów ich nabywania w okresie objętym planowaniem, wyboru pomiędzy samodzielnym wykonaniem dóbr a ich nabyciem,
• polityka kontraktów - obejmująca zwłaszcza decyzje dotyczące akceptowanych cen zakupu (w tym rabatów ilościowych czy wartościowych), podejmowanych zobowiązań w zakresie opakowania, transportu i przechowywania towarów,
• polityka komunikacji - związana przede wszystkim z decyzjami dotyczącymi zakresów informacji udostępnianych dostawcom o zamierzeniach w zakresie zaopatrzenia, intencjach, oczekiwaniach, w trakcie współpracy także o warunkach działania,
• polityka zakupów - dotycząca zwłaszcza określenia optymalnej ilości dostawców (minimalizującej ryzyko nadmiernego uzależnienia od wąskiej grupy jednostek, a równocześnie zapewniającej odpowiednią siłę przetargową u każdego dostawcy), wyboru dostawców o najkorzystniejszej lokalizacji geograficznej, wykorzystywania magazynów zaopatrzeniowych w pobliżu miejsc zapotrzebowania dla towarów od dostawców zlokalizowanych w znacznej odległości od odbiorcy.

Czynniki kształtujące logistykę zaopatrzenia

Decyzje w zakresie zaopatrzenia nie mogą jednak zostać podjęte bez uwzględnienia warunków występujących na rynku, które kształtowane są przede wszystkim przez takie czynniki jak:

• charakterystyka nabywanych towarów - dotycząca przede wszystkim wymagań w zakresie: transportu (środek transportu, jego wyposażenie), magazynowania (wielkość powierzchni, lokalizacja, warunki składowania), opakowania (wielkość, materiał) oraz oznakowania (jednostek lub partii towaru),
• działalność dostawców - obejmująca zwłaszcza: ilość, stopień spełnienia wymagań ilościowych i jakościowych odbiorcy, możliwość zapewnienia długiego okresu współpracy, nastawienie na zacieśnianie współpracy z odbiorcą i obustronnego doskonalenia,
• działalność konkurentów - przede wszystkim ze względu na ilość, lokalizację, zasięg oddziaływania, źródła zaopatrzenia, potencjał, wykorzystywane rozwiązania logistyczne w obszarze zaopatrzenia,
• ograniczenia obrotu poszukiwanym towarem - związane z koncesjonowaniem, koniecznością monitorowania przez jednostki zewnętrzne przepływu i zużycia (leki, substancje szkodliwe dla zdrowia),
• międzynarodowy przepływ towarów - zwłaszcza z uwagi na różnice wymagań dotyczących transportu i przechowywania towarów, braku standaryzacji dokumentacji przewozu i składowania, opóźnień wynikających z niskiej przepustowości przejść granicznych.

Rozpatrując istotność przedstawionych czynników w ukształtowaniu polityki zaopatrzenia powinny one zostać potraktowane równorzędnie.

Logistyka zaopatrzenia — artykuły polecane

Logistyka produkcji — Zarządzanie sieciami dostaw — Zadania logistyki w dystrybucji — Łańcuch dostaw — Podatność logistyczna — Systemy DRP — Logistyka — Proces logistyczny — Logistyka dystrybucji — Cechy wiedzy

Bibliografia

• Bendkowski J., Radziejowska G. (2011), Logistyka zaopatrzenia w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
• Dyczkowska J. (2012), Logistyka zaopatrzenia i produkcji - wpływ na logistykę dystrybucji, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej
• Michlowicz E. (2012), Zarys logistyki przedsiębiorstwa, Wydawnictwo AGH, Kraków
• Pfohl H. (1998), Zarządzanie logistyką. Funkcje i instrumenty, Biblioteka logistyka, Poznań
• Rutkowski K. (2004), Zarządzanie łańcuchem dostaw - próba sprecyzowania terminu i określenia związków z logistyką, Gospodarka Materiałowa i Logistyka, nr 12
• Stępnicka N. (2013), Zarządzanie logistyczne i gospodarka magazynowa w przedsiębiorstwach - wybrane aspekty teoretyczne, Miscellanea Oeconomicae, nr 2
• Zimon D. (red.) (2015), Logistyka stosowana, CeDeWu, Warszawa

Autor: Tomasz Małkus, Katarzyna Kida