Inflacja otwarta

Inflacja - pojęcie to zostało zapożyczone z terminologii medycznej, gdzie oznaczało nadęcie, wzdymanie, w ekonomii pojawiło się z końcem XIX wieku. Wraz z postępującym rozwojem społeczno-gospodarczym definicja inflacji ulegała stopniowej ewolucji. Obecnie inflacja oznacza zjawisko ekonomiczne polegające na ciągłym wzroście ogólnego poziomu cen w gospodarce, a tym samym utraty siły nabywczej pieniądza (można za niego kupić coraz mniej dóbr i usług). Inflacja ma charakter ciągły.

Aby przypisać danemu wzrostowi cen charakter inflacyjny, muszą być spełnione 3 kryteria:

• podniesienie się w gospodarce ogólnego poziomu cen
• ciągły charakter wzrostu ogólnego poziomu cen
• pojawienie się negatywnych skutków w społecznym procesie gospodarowania

Inflacja stała się światowym problemem po II wojnie światowej. Pojawiła się z chwilą, kiedy na całą skalę wprowadzono do obiegu pieniądz papierowy. Stopa inflacji osiągała inną wartość w różnych krajach. Obecnie inflacja jest zjawiskiem powszechnie występującym na świecie, niemal we wszystkich krajach bez względu na obowiązujący system. Inflacja może przybierać różne formy w zależności od sytuacji gospodarczej. Przyczyny inflacji są różne. Można podzielić je na ekonomiczne i pozaekonomiczne. W zależności od uwzględnianych kryteriów klasyfikacji, można wyróżnić kilkadziesiąt typów inflacji. Wśród ekonomistów nieustannie toczą są spory w kwestii ich dokładnego określenia.

Inflacja otwarta

Jednym z kryteriów wyodrębnienia inflacji są jej przejawy i skutki, w ramach którego można wymienić wiele typów inflacji. Najważniejszy jest podział na inflację otwartą oraz inflację tłumioną. Podział ten w dużej mierze zdeterminowany jest przez sprawowaną kontrolę administracyjną występujących cen. Inflacja otwarta przejawia się w nieskrępowanym żadnymi ograniczeniami wzroście cen do poziomu równoważącego na bieżąco strumienie popytu i podaży. Ten rodzaj Inflacji często nazywany jest inflacją cenową. Inflacja otwarta występuje w krajach o gospodarce rynkowej, przejawia się wzrostem poziomu cen, który nie jest hamowany przez państwo.

Aby inflację otwartą przekształcić w inflację tłumioną, należ dokonać urzędowego zamrożenia cen.

W ramach inflacji otwartej można spotkać podział na inflację jawną oraz inflację ukrytą.

Inflacja jawna

Inflacja jawna utożsamiana jest z inflacją cenową (otwartą) w jej klasycznym wydaniu. Jest łatwo zauważalna poprzez wzrost cen w miarę upływu czasu. Występuje, gdy w danym kraju nie ma administracyjnych ograniczeń wzrostu cen tzn. gdy rynek swobodnie kształtuje ceny i jeśli te ceny rosną to są powszechnie podawane do publicznej wiadomości.

Inflacja ukryta

Pojęcie inflacji ukrytej związane jest głównie z krajami, których gospodarki oparte są na systemie centralnego planowania. Podwyżki, które zaszły nie są wykazywane w oficjalnych statystykach. Ponadto, pogarszanie się jakości wytwarzanych produktów bez równoczesnego obniżania ich cen nie jest publikowane.

Związki inflacji otwartej z otwartością gospodarki na handel zagraniczny

Kursy walutowe mają istotny wpływ na inflację otwartą. Gdy wartość waluty krajowej spada w porównaniu do walut zagranicznych, ceny importowanych dóbr i usług zwykle wzrastają. To z kolei prowadzi do wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce. Zjawisko to wynika z faktu, że spadek wartości waluty krajowej sprawia, że importowane towary stają się droższe, co zmusza konsumentów do płacenia wyższych cen.

Importowane towary i usługi mają również wpływ na inflację otwartą. Jeśli kraj importuje towary i usługi, które są droższe niż wewnętrzna produkcja, to zwiększa to ogólny poziom cen w gospodarce. Zjawisko to jest szczególnie istotne, gdy importowane są dobra o dużym udziale w koszyku konsumpcyjnym. Wzrost cen importowanych towarów i usług przyczynia się do wzrostu inflacji otwartej.

Wpływ wzrostu kosztów produkcji na inflację otwartą

Wzrost cen surowców ma istotny wpływ na inflację otwartą. Jeśli ceny surowców, takich jak ropa naftowa czy metale, wzrastają na rynkach światowych, to prowadzi to do wzrostu kosztów produkcji w gospodarce. Wyższe koszty produkcji skutkują z kolei wzrostem cen wewnętrznych towarów i usług. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w przypadku krajów zależnych od importu surowców.

Wzrost płac ma również istotny wpływ na inflację otwartą. Gdy płace rosną szybciej niż produktywność pracy, prowadzi to do wzrostu kosztów produkcji. Wyższe koszty produkcji przekładają się na wyższe ceny wewnętrzne. Jeśli kraje importują pracę (np. w sektorze usług), to wzrost płac w innych krajach może mieć bezpośredni wpływ na inflację otwartą.

Skutki inflacji otwartej

Spadek siły nabywczej konsumentów

Inflacja otwarta ma negatywny wpływ na siłę nabywczą konsumentów. Wzrost ogólnego poziomu cen powoduje, że pieniądze tracą na wartości, a co za tym idzie, konsumentom trudniej jest zaspokoić swoje potrzeby. Spadek siły nabywczej prowadzi do zmniejszenia popytu na dobra i usługi, co może mieć negatywny wpływ na gospodarkę jako całość.

Spowolnienie wzrostu gospodarczego

Inflacja otwarta może doprowadzić do spowolnienia wzrostu gospodarczego. Wzrost cen surowców i innych czynników produkcji zwiększa koszty dla przedsiębiorstw, co prowadzi do zmniejszenia ich rentowności. To z kolei może skutkować ograniczeniem inwestycji, zmniejszeniem produkcji i ograniczeniem zatrudnienia. Spowolnienie wzrostu gospodarczego jest niekorzystne dla wszystkich uczestników gospodarki.

Niepewność i niestabilność w gospodarce

Inflacja otwarta często prowadzi do wzrostu niepewności i niestabilności w gospodarce. Gwałtowne zmiany poziomu cen mogą powodować niepewność wśród przedsiębiorców, inwestorów i konsumentów. Niepewność ta może skutkować obniżeniem poziomu inwestycji i konsumpcji, co z kolei może prowadzić do dalszego spowolnienia wzrostu gospodarczego.

Potencjalne negatywne konsekwencje dla eksportu

Inflacja otwarta może mieć negatywny wpływ na eksport. Wzrost ogólnego poziomu cen w kraju może powodować utratę konkurencyjności zagranicznej produkcji. Zwiększenie kosztów produkcji może prowadzić do wzrostu cen eksportowanych towarów i usług, co utrudnia ich sprzedaż na rynkach zagranicznych.

Wpływ na poziom inwestycji w gospodarce

Inflacja otwarta może mieć również wpływ na poziom inwestycji w gospodarce. Wzrost ogólnego poziomu cen zwiększa koszty dla przedsiębiorstw, co może ograniczać ich zdolność do inwestowania w nowe projekty. Ponadto, niepewność wynikająca z inflacji otwartej może powodować ostrożność inwestorów i skłaniać ich do powstrzymania się od inwestycji.

Wpływ na dochody i oszczędności obywateli

Inflacja otwarta ma negatywny wpływ na dochody i oszczędności obywateli. Wzrost ogólnego poziomu cen prowadzi do zmniejszenia realnej wartości dochodów. Obywatele muszą płacić więcej za te same dobra i usługi, co zmniejsza ich zdolność do oszczędzania i inwestowania.

Wzrost zadłużenia publicznego

Inflacja otwarta może prowadzić do wzrostu zadłużenia publicznego. Gwałtowny wzrost poziomu cen może prowadzić do wzrostu kosztów obsługi długu publicznego. To z kolei może wymagać zaciągnięcia większych pożyczek, co długoterminowo może prowadzić do wzrostu zadłużenia publicznego.

Wzrost nierówności społecznych

Inflacja otwarta może przyczyniać się do wzrostu nierówności społecznych. Wzrost ogólnego poziomu cen często dotyka najbardziej osoby o niskich dochodach, które są bardziej wrażliwe na wzrost kosztów podstawowych artykułów spożywczych i usług. To powoduje, że bogatsi stają się jeszcze bogatsi, podczas gdy biedni stają się jeszcze biedniejsi.

Wpływ na relacje międzynarodowe

Inflacja otwarta może mieć również wpływ na relacje międzynarodowe. Wzrost ogólnego poziomu cen w kraju może skutkować spadkiem wartości waluty. To z kolei może prowadzić do zmniejszenia konkurencyjności eksportu i zwiększenia importu, co może prowadzić do nierównowagi w bilansie handlowym i negatywnie wpływać na relacje handlowe z innymi krajami.

Wpływ na inflację oczekiwaną

Inflacja otwarta może wpływać na inflację oczekiwaną. Gdy konsumenci i przedsiębiorstwa spodziewają się dalszego wzrostu poziomu cen, mogą podejmować działania, które mogą przyspieszyć wzrost inflacji. Na przykład, konsumenci mogą zacząć gromadzić dobra, a przedsiębiorstwa mogą podnosić ceny, aby zabezpieczyć się przed przyszłym wzrostem kosztów.

Wzrost inflacji kosztów

Inflacja otwarta może prowadzić do wzrostu inflacji kosztów. Wzrost ogólnego poziomu cen surowców i czynników produkcji zwiększa koszty dla przedsiębiorstw, co może prowadzić do podwyżek cen w całym łańcuchu dostaw. Wzrost inflacji kosztów może mieć negatywny wpływ na przedsiębiorstwa, konsumentów i ogólnie na gospodarkę.

Inflacja otwarta — artykuły polecane

Inflacja ukryta — Hiperinflacja — Inflacja tłumiona — Inflacja wewnętrzna — Państwo opiekuńcze — Stopa inflacji — Inflacja galopująca — Inflacja jawna — Megainflacja

Bibliografia

• Dach Z., Szopa B. (2004), Podstawy makroekonomii, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków
• Kujda M. (1995), Makroekonomia, Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Rzeszów
• Ślusarczyk B., Ślusarczyk S. (2011), Podstawy mikro - i makroekonomii, Politechnika Lubelska, Lublin

Autor: Monika Sobczyk, Paulina Cieśla