Kooperacja

Pojęcie kooperacji wywodzi się z języka łacińskiego - określenie ‘’cooperatio’’ (co- "razem", operari- "pracować") i przybiera różne formy interpretacji. Najstarsza definicja wskazuje, iż kooperacja stanowi współpracę określonej grupy osób na podstawie zawartej wcześniej umowy (B. Stępień 2011, s. 15).

Najważniejsze kwestie dotyczące pojęcia kooperacji (B. Stępień 2011, s. 16):

• Ogół czynności zorganizowanej zbiorowości, zmierzających do osiągnięcia wspólnych planów, korzyści,
• Działania mające na celu niesienie pomocy jednostce, organizacji,
• Umiejętność pracy w zespole,
• Znaczenie ekonomiczne - czynności wykonywane przez członków danego przedsiębiorstwa, będące pod czujnym okiem przedsiębiorcy, dążące do maksymalizacji korzyści ekonomicznych,
• Znaczenie ekologiczne - sprzyjające egzystowanie organizmów na określonej przestrzeni,
• Znaczenie socjologiczne - rozdzielenie zadań, funkcji, by osiągnąć obopólne korzyści.

Kooperacja jest zaprzeczeniem współzawodnictwa (rywalizacji, konkurencyjności); jej głównym atutem jest koordynacja wszystkich działań podejmowanych przez poszczególne jednostki, aby osiągnąć jak najbardziej korzystne, zadowalające efekty. Jednostki to nazywane są często kooperantami.

Kooperacja jest formą współpracy przedsiębiorstw, jednak nie należy mylić jej z innymi rodzajami współdziałania, np. z koncentracją. Determinanty nawiązywania takiego rodzaju porozumienia to na przykład położenie geograficzne, czy też następstwa faz procesów technologicznych bądź gospodarczych. Cechą charakterystyczną takiego działania jest realizacja celów cząstkowych zmierzających do celu głównego, jakim jest generowanie zysku. Wśród przedsiębiorstw decydujących się na kooperację z innymi podmiotami wyróżniamy takie, które usiłują utrzymać swoją autonomię w jak najwyższym stopniu i minimalizują swój udział we współpracy z obcymi jednostkami, oraz takie, które całą swoją działalność opierają na wspólnym działaniu (są to na przykład przedsiębiorstwa sieciowe bądź wirtualne)(J. Walas-Trębacz 2004, s. 145-146).

Kooperacja jest działaniem efektywnym, ponieważ umożliwia partnerom (kooperantom) osiąganie zamierzonych celów, które byłyby niemożliwe bądź trudne do zrealizowania przez każde [[[przedsiębiorstwo]]] działające we własnym zakresie. Jednak współdziałanie obarczone jest ryzykiem wystąpienia problemów, barier, do których zaliczają się między innymi (S. Kaczyński 2012, s. 167):

• rozbieżne oczekiwania przedsiębiorców;
• brak ustalenia konkretnego celu determinującego sukces wspólnego działania,
• nierównomierny podział pracy pomiędzy współpracownikami,
• sceptyczne nastawienie co do korzyści płynących ze współpracy,
• trudności z wymianą informacji między partnerami.

TL;DR

Kooperacja to forma współpracy, polegająca na działaniach grupy osób lub przedsiębiorstw w celu osiągnięcia wspólnych celów. Może mieć znaczenie ekonomiczne, ekologiczne lub socjologiczne. Kooperacja w marketingu polega na współpracy jednostek w celu zwiększenia skuteczności działań. Kluczowe aspekty kooperacji to poczucie wspólnych interesów, dążenie do realizacji celów i wzajemna troska o dobro współpracowników. Kooperacja może być trwała i opierać się na umowie. W kooperacji gospodarczej podmioty współpracujące realizują przyjęte wcześniej plany i rozwijają swoje obszary działania. Międzynarodowa kooperacja gospodarcza dotyczy współpracy firm z różnych krajów. Alians strategiczny to innowacyjna forma współpracy, w której niezależne podmioty podejmują decyzje dotyczące wspólnych przedsięwzięć.

Kluczowe aspekty kooperacji

Aby mówić o kooperacji niezbędnym jest (L. Gilejko, R. Towalski 2002, s. 125-137):

• poczucie wspólnych interesów"
• nieustanne dążenie do zrealizowania zamierzonych celów i odnajdywanie w tym wspólnych,
• wzajemna troska o dobro każdego współpracownika,
• przypisywanie ogólnych celów przedsiębiorstwa, przedsięwzięciom konkretnych korzyści pracowników,
• ciągłe nawiązywanie i podtrzymywanie dialogu między kooperantami,
• wzajemna tolerancja i akceptacja,
• współzależność organizacji,
• świadomość ograniczonej niezależności, swobody,
• odpowiednia relacja pomiędzy właścicielem, menedżerem a pracownikami,
• umiejętne prowadzenie negocjacji, gotowość ustępstw,
• zdolność do kompromisów i podejmowania optymalnych decyzji;
• pertraktacje odnośnie systemu wynagrodzeń.

Najważniejsze zasady kooperacji

Do najistotniejszych reguł, będących wyznacznikiem kooperacji należy (B. Stępień 2011, s. 21-22):

• Trwałość powiązań - podejmowane umowy o współpracy winny mieć charakter długotrwały, stały - zaleca się, by nie był to okres krótszy niż jeden rok,
• Suwerenność podmiotów (kooperantów) - jednostka nie powinna posiadać akcji bądź udziałów w innym przedsiębiorstwie współpracującym, dopuszcza się znikomy udział kapitałowy współpracownika w podmiocie kooperacyjnym,
• Ramowość umowy kooperacyjnej - strony powinny określić wstępny czas trwania umowy, w której zobowiązują się na współpracę

Kooperacja w marketingu

W marketingu pojęcie kooperacji jest utożsamiane z przymierzem pomiędzy jednostkami (allignment). Zakłada się, iż człowiek jako pojedyncza jednostka ma ograniczone możliwości rozwoju, w związku z tym konieczna jest współpraca z innymi, aby podejmować działania bardziej skuteczne i bardziej trafne. Wyróżnić można dwa przeciwstawne podejścia kooperacji w marketingu (B. Stępień 2011, s. 17-18):

• I) Podejście zasobowe - kooperacja powinna okazać się pomocna w umiejętnym dysponowaniu zasobami, których stan jest niezadowalający, w wyniku czego nastąpi zredukowanie problemów związanych z wyczerpującymi się środkami,
• II) Podejście organizacyjne - kooperacja jest zalecana tylko wówczas, gdy po jej wprowadzeniu, koszty controllingu i zarządzania w firmie będą wykazywały tendencje regresywne - wówczas możliwa będzie realizacja celów indywidualnych podporządkowanych celowi nadrzędnemu.

Za pośrednictwem zawartego przymierza możliwe jest zmniejszenie kosztów, zasobów technologicznych jak również niepewności i zagrożeń- powstające alianse gwarantują uzyskanie tzw. marży z relacji, co oznacza (B. Stępień 2011, s. 17-20):

• nawiązanie relacji przez poszczególne jednostki z odbiorcami, partnerami,
• wzrost kreatywności działania,
• swobodny dostęp w zdobywaniu dalszej wiedzy, umiejętności, a przede wszystkim praktyki,
• osiąganie sukcesów w wyniku podejmowanych działań,
• scalanie zasobów partnerów kooperacji, co prowadzi do wzrostu odporności i utrzymania przewagi na rynku,
• podejmowanie wspólnych działań zmierzających do osiągnięcia dominacji nad konkurentem.

Kooperacja gospodarcza

Kooperacja gospodarcza oznacza ścisłe zależności gospodarcze podległych sobie nawzajem podmiotów, które polegają na realizowaniu przyjętych wcześniej planów przez kooperanta czynnego dla dobra kooperanta biernego oraz rozwijaniu obszaru działania. Istotną rolę odgrywa zawarta na samym początku umowa, która reguluje warunki współpracy oraz określa sposób dysponowania posiadanymi dobrami. Kooperantem mogą być tylko podmioty gospodarcze. Ten rodzaj kooperacji oparty jest na następujących działaniach (B. Stępień 2011, s. 20-21):

• zaopatrzenie w potrzebne surowce, materiały, towary,
• wytwarzanie/ montaż detali, podzespołów,
• wykonywanie zadań związanych z logistyką: transport, dystrybucja, zaopatrzenie, marketing,
• troska o bezpieczeństwo i utrzymanie ciągłości pracy,
• podejmowanie działań kontrolnych,
• świadczenie usług szkoleniowych, księgowych.

Międzynarodowa kooperacja gospodarcza wskazuje na współpracę podmiotów mających różne siedziby lub które posiadają kapitał z różnych krajów. Jest to obraz typowy dla współczesnej gospodarki światowej, który pokazuje ciągły wzrost zależności gospodarczych przedsiębiorstwa z rynkiem zagranicznym. Trzeba mieć również na uwadze rozwijający się proces internacjonalizacji przedsiębiorstwa (Globalizacja... 2002, s. 215-216).

Alians strategiczny

Jedną z innowacyjnych metod współpracy przedsiębiorstw, wynikającą z międzynarodowej integracji procesów zarządzania jest tak zwany alians strategiczny. Specyfika tej formy kooperacji polega na tym, że (J. Walas-Trębacz 2004, s. 150):

• podmioty będące członkami aliansu są niezależne od pozostałych,
• w celu podejmowania decyzji dotyczących wspólnych przedsięwzięć wydzielane są specjalne centra decyzyjne,
• współpraca nieodłącznie związana jest z konfliktami interesów, którym towarzyszą ciągłe [[[negocjacje]]],
• status prawny podmiotów wchodzących w skład aliansu nie jest jasno określony,
• pojawiają się trudności w zarządzaniu aliansami wynikające z ich skomplikowanej struktury,
• zazwyczaj czas trwania porozumienia jest określony.

Kooperacja — artykuły polecane

Współpraca — Ekologiczna teoria przedsiębiorstwa — Alians strategiczny — Internacjonalizacja — Strategia kooperacji — Finanse przedsiębiorstwa — Teoria agencji — Ekonomia społeczna — System gospodarczy

Bibliografia

• Gilejko L., Towalski R. (2002). Partnerzy społeczni. Konflikty, kompromisy, kooperacja, POLTEX, Warszawa
• Globalizacja, integracja, przedsiębiorczość (2002) pod red. Janusza Kalińskiego, Krzysztofa Kaszuby, Wyższa Szkoła Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów
• Kaczyński S. (2012). Konkurowanie czy kooperacja-drogą rozwoju przedsiębiorstw w XXI wieku., "Zarządzanie i Finanse" 1(3), s. 167
• Stępień B. (2011), Międzynarodowa kooperacja gospodarcza z polskiej perspektywy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Walas-Trębacz J. (2004), Kooperacja zewnętrzna w zarządzaniu przedsiębiorstwem Zeszyty Naukowe MWSE Tarnowie, nr 5

Autor: Mateusz Chowaniec, Kamila Żurek