Wycena środków trwałych: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Zarządzania
m (Infobox update) |
(LinkTitles.) |
||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
Wycena środków trwałych - określenie wartości [[środek trwały|środka trwałego]]. Wycena wszystkich kategorii jest dokonywana na dzień nabycia, wytworzenia oraz na [[moment bilansowy|dzień bilansowy]]. | [[Wycena]] środków trwałych - określenie wartości [[środek trwały|środka trwałego]]. Wycena wszystkich kategorii jest dokonywana na dzień nabycia, wytworzenia oraz na [[moment bilansowy|dzień bilansowy]]. | ||
[[środek trwały|Środki trwałe]] - rzeczowe i zrównane z nimi zasoby jednostki, których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok. Muszą być one kompletne i zdatne do użytku oraz przeznaczone do wykorzystania w prowadzonej działalności<ref>Gierusz B. (2016) Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, wyd. ODDK, Gdańsk, s. 235</ref>. Obejmują one w szczególności: | [[środek trwały|Środki trwałe]] - rzeczowe i zrównane z nimi [[zasoby]] jednostki, których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok. Muszą być one kompletne i zdatne do użytku oraz przeznaczone do wykorzystania w prowadzonej działalności<ref>Gierusz B. (2016) Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, wyd. ODDK, Gdańsk, s. 235</ref>. Obejmują one w szczególności: | ||
* [[nieruchomość|nieruchomości]] (w tym grunty, [[prawo użytkowania wieczystego]] gruntów, budowle i budynki, jak również stanowiące odrębną własność lokale, [[spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego|spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego]] i mieszkaniowego), | * [[nieruchomość|nieruchomości]] (w tym grunty, [[prawo użytkowania wieczystego]] gruntów, budowle i budynki, jak również stanowiące odrębną [[własność]] lokale, [[spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego|spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego]] i mieszkaniowego), | ||
* maszyny, urządzenia produkcyjne, | * maszyny, urządzenia produkcyjne, | ||
* środki transportu, | * środki transportu, | ||
* ulepszenia w obcych środkach trwałych, | * ulepszenia w obcych środkach trwałych, | ||
* inwentarz żywy. | * [[inwentarz]] żywy. | ||
Podmiot gospodarczy właściwie wyposażony w środki trwałe i odpowiednia eksploatacja ich warunkują kontynuację działalności i rozwój.<ref>Aleszczyk J. (2016) Rachunkowość finansowa od podstaw Poznań, s. 147</ref> | [[Podmiot gospodarczy]] właściwie wyposażony w środki trwałe i odpowiednia [[eksploatacja]] ich warunkują kontynuację działalności i [[rozwój]].<ref>Aleszczyk J. (2016) [[Rachunkowość]] finansowa od podstaw Poznań, s. 147</ref> | ||
==Miejsce w systemie rachunkowości== | ==Miejsce w systemie rachunkowości== | ||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
* zaliczki na środki trwałe w budowie. | * zaliczki na środki trwałe w budowie. | ||
W bilansie środki trwałe prezentowane są w następującym układzie<ref>Gos W. (red.) (2016) Rachunkowość finansowa, SKwP s. 117</ref>: | W bilansie środki trwałe prezentowane są w następującym układzie<ref>Gos W. (red.) (2016) [[Rachunkowość finansowa]], SKwP s. 117</ref>: | ||
* grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntów), | * grunty (w tym [[prawo]] użytkowania wieczystego gruntów), | ||
* budynki, lokale i obiekty inżynierii wodnej i lądowej, | * budynki, lokale i obiekty inżynierii wodnej i lądowej, | ||
* urządzenia techniczne i maszyny, | * urządzenia techniczne i maszyny, | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
==Podział środków trwałych według Klasyfikacji Środków Trwałych== | ==Podział środków trwałych według Klasyfikacji Środków Trwałych== | ||
Środki trwałe w momencie przyjęcia ich do użytkowania podlegają klasyfikacji statystycznej, która dzieli środki trwałe na 10 grup<ref>Szczypa P. (red.)(2017) Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki wyd. CeDeWu, Warszawa, s. 71</ref>: | Środki trwałe w momencie przyjęcia ich do użytkowania podlegają klasyfikacji statystycznej, która dzieli środki trwałe na 10 grup<ref>Szczypa P. (red.)(2017) Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki wyd. CeDeWu, Warszawa, s. 71</ref>: | ||
* grupa 0 - grunty | * [[grupa]] 0 - grunty | ||
* grupa 1 - budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkaniowego | * grupa 1 - budynki i lokale oraz [[spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego]] oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkaniowego | ||
* grupa 2 - obiekty inżynierii wodnej i lądowej | * grupa 2 - obiekty inżynierii wodnej i lądowej | ||
* grupa 3 - kotły i maszyny energetyczne | * grupa 3 - kotły i maszyny energetyczne | ||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
* grupa 6 - urządzenia techniczne | * grupa 6 - urządzenia techniczne | ||
* grupa 7 - środki transportu | * grupa 7 - środki transportu | ||
* grupa 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane | * grupa 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i [[wyposażenie]], gdzie indziej niesklasyfikowane | ||
* grupa 9 - inwentarz żywy | * grupa 9 - inwentarz żywy | ||
| Linia 57: | Linia 57: | ||
==Wycena== | ==Wycena== | ||
Za wartość początkowa środka trwałego przyjmuje się: | Za [[wartość]] początkowa środka trwałego przyjmuje się: | ||
* ceny nabycia, w przypadku odpłatnego nabycia. Cena nabycia jest to cena zakupu - bez podlegających odliczeniu [[podatek VAT|podatku VAT]] i [[podatek akcyzowy|akcyzowego]], a przy [[import|imporcie]] powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (cło i akcyza), powiększona o [[koszt]]y bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem do użytkowania (np. transportu, ubezpieczenia, załadunku, wprowadzenia do obrotu), a obniżona o rabaty, opusty i inne zmniejszenia. Cena nabycia powinna być skorygowana o różnice kursowe jeśli środek trwały był importowany. | * ceny nabycia, w przypadku odpłatnego nabycia. [[Cena]] nabycia jest to cena zakupu - bez podlegających odliczeniu [[podatek VAT|podatku VAT]] i [[podatek akcyzowy|akcyzowego]], a przy [[import|imporcie]] powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (cło i [[akcyza]]), powiększona o [[koszt]]y bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem do użytkowania (np. transportu, ubezpieczenia, załadunku, wprowadzenia do obrotu), a obniżona o rabaty, opusty i inne zmniejszenia. Cena nabycia powinna być skorygowana o [[różnice kursowe]] jeśli środek trwały był importowany. | ||
* [[koszt wytworzenia produktu|kosztu wytworzenia]], w przypadku wytworzenia we własnym zakresie. Koszt wytworzenia obejmuje koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem danego obiektu (materiały bezpośrednie, [[wynagrodzenie|wynagrodzenia]] bezpośrednie itp.) oraz uzasadnioną część [[koszty pośrednie|kosztów pośrednich]] [[produkcja|produkcji]] (zmienne pośrednie koszty produkcji oraz poziom stałych kosztów pośrednich produkcji istniejący przy normalnym wykorzystaniu [[zdolność produkcyjna|zdolności produkcyjnych]]). W przypadku długotrwałego procesu wytwarzania koszty te można zwiększyć o koszty obsługi [[zobowiązania|zobowiązań]] zaciągniętych w celu finansowania wytwarzania tego środka oraz związane z nimi różnice kursowe (zarówno dodatnie, jak i ujemne) poniesione do czasu oddania środka do użytkowania, | * [[koszt wytworzenia produktu|kosztu wytworzenia]], w przypadku wytworzenia we własnym zakresie. Koszt wytworzenia obejmuje [[koszty]] bezpośrednio związane z wytworzeniem danego obiektu ([[materiały]] bezpośrednie, [[wynagrodzenie|wynagrodzenia]] bezpośrednie itp.) oraz uzasadnioną część [[koszty pośrednie|kosztów pośrednich]] [[produkcja|produkcji]] (zmienne pośrednie [[koszty produkcji]] oraz poziom stałych kosztów pośrednich produkcji istniejący przy normalnym wykorzystaniu [[zdolność produkcyjna|zdolności produkcyjnych]]). W przypadku długotrwałego procesu wytwarzania koszty te można zwiększyć o koszty obsługi [[zobowiązania|zobowiązań]] zaciągniętych w celu finansowania wytwarzania tego środka oraz związane z nimi różnice kursowe (zarówno dodatnie, jak i ujemne) poniesione do czasu oddania środka do użytkowania, | ||
* [[wartość godziwa|wartości godziwej]], w przypadku darowizny, spadku lub w inny nieodpłatny sposób, jak również w przypadku ujawnienie środka trwałego przy braku dokumentacji jego pochodzenia. Wartość godziwa jest to kwota za jaką dany składnik mógłby zostać wymieniony. | * [[wartość godziwa|wartości godziwej]], w przypadku darowizny, spadku lub w inny nieodpłatny sposób, jak również w przypadku ujawnienie środka trwałego przy braku dokumentacji jego pochodzenia. [[Wartość godziwa]] jest to kwota za jaką dany składnik mógłby zostać wymieniony. | ||
==Dowody księgowe== | ==Dowody księgowe== | ||
Wyróżniamy dowody księgowe, które są podstawą ewidencji środków trwałych<ref>Chluska J. (red)(2016) Rachunkowość finansowa wyd. WWZPCz Częstochowa, str. 10</ref>: | Wyróżniamy dowody księgowe, które są podstawą ewidencji środków trwałych<ref>Chluska J. (red)(2016) Rachunkowość finansowa wyd. WWZPCz Częstochowa, str. 10</ref>: | ||
* Faktura - jest dokumentem potwierdzającym sprzedaż lub nabycie środka trwałego | * [[Faktura]] - jest dokumentem potwierdzającym [[sprzedaż]] lub nabycie środka trwałego | ||
* OT - przyjęcie środka trwałego do użytkowania - dowód ten się wystawia dopiero w momencie, gdy środek trwały jest w pełni zdatny do użytku, po montażu, rozruchu | * OT - przyjęcie środka trwałego do użytkowania - dowód ten się wystawia dopiero w momencie, gdy środek trwały jest w pełni zdatny do użytku, po montażu, rozruchu | ||
* PT - przekazanie środka trwałego | * PT - przekazanie środka trwałego | ||
* LT - likwidacja środka trwałego - postawienie środka trwałego w stan likwidacji | * LT - [[likwidacja]] środka trwałego - postawienie środka trwałego w stan likwidacji | ||
==Zmiany wartości środków trwałych== | ==Zmiany wartości środków trwałych== | ||
===Zwiększenie=== | ===Zwiększenie=== | ||
Na skutek: | Na skutek: | ||
* przeszacowania - podlegają mu zarówno wartość początkowa, jak i dotychczasowe umorzenie. Skutki tego przeszacowania są odnoszone na [[kapitał]] z [[aktualizacja wyceny środków trwałych|aktualizacji wyceny]]. W Polsce następuje ono w drodze [[rozporządzenie|rozporządzenia]] Ministra Finansów. W wyniku przeszacowania wartość początkowa, dotychczasowe umorzenie, a tym samym i wartość netto ulegają zwiększeniu, | * przeszacowania - podlegają mu zarówno wartość początkowa, jak i dotychczasowe [[umorzenie]]. Skutki tego przeszacowania są odnoszone na [[kapitał]] z [[aktualizacja wyceny środków trwałych|aktualizacji wyceny]]. W Polsce następuje ono w drodze [[rozporządzenie|rozporządzenia]] Ministra Finansów. W wyniku przeszacowania wartość początkowa, dotychczasowe umorzenie, a tym samym i wartość netto ulegają zwiększeniu, | ||
* ulepszenia - następuje zwiększenie wartości początkowej środków trwałych na skutek przebudowy, rozbudowy, modernizacji, rekonstrukcji (wg prawa podatkowego dodatkowo adaptacji), adaptacji, jeśli wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia jest wyższa od wartości użytkowej w momencie przyjęcia do używania, co przejawia się między innymi: wydłużeniem okresu używania, zwiększeniem zdolności wytwórczej, obniżeniem kosztów eksploatacyjnych, zwiększeniem komfortu czy powierzchni budynku, itp. Pojęcia tego nie należy utożsamiać z remontem, gdyż w jego wyniku następuje jedynie przywrócenie poprzedniej wartości. | * ulepszenia - następuje zwiększenie wartości początkowej środków trwałych na skutek przebudowy, rozbudowy, modernizacji, rekonstrukcji (wg prawa podatkowego dodatkowo adaptacji), adaptacji, jeśli [[wartość użytkowa]] tego środka po zakończeniu ulepszenia jest wyższa od wartości użytkowej w momencie przyjęcia do używania, co przejawia się między innymi: wydłużeniem okresu używania, zwiększeniem [[zdolności]] wytwórczej, obniżeniem kosztów eksploatacyjnych, zwiększeniem komfortu czy powierzchni budynku, itp. Pojęcia tego nie należy utożsamiać z remontem, gdyż w jego wyniku następuje jedynie przywrócenie poprzedniej wartości. | ||
===Zmniejszenie=== | ===Zmniejszenie=== | ||
Na skutek: | Na skutek: | ||
* dokonywania odpisów amortyzacyjnych. [[Amortyzacja]] jest to proces utraty wartości majątku trwałego - na skutek zużycia fizycznego i ekonomicznego - i stopniowego przenoszenia tej wartości na wytworzone przy jego wykorzystaniu produkty. Odpisom tym nie podlegają grunty niesłużące wydobyciu kopalin metodą odkrywkową oraz inne składniki określone przez prawo podatkowe np. eksponaty muzealne, | * dokonywania odpisów amortyzacyjnych. [[Amortyzacja]] jest to [[proces]] utraty wartości majątku trwałego - na skutek zużycia fizycznego i ekonomicznego - i stopniowego przenoszenia tej wartości na wytworzone przy jego wykorzystaniu produkty. Odpisom tym nie podlegają grunty niesłużące wydobyciu kopalin metodą odkrywkową oraz inne składniki określone przez [[prawo podatkowe]] np. eksponaty muzealne, | ||
* wystąpienia trwałej utraty wartości, która występuje wówczas, gdy nastąpiło duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik nie przyniesie w przyszłości w całości lub części przewidywanych korzyści ekonomicznych. Może ona wystąpić np. w wyniku przeznaczenia obiektu do [[postępowanie likwidacyjne|likwidacji]], czy wystąpienia niekorzystnych zmian związanych z wykorzystywaniem danego środka. Ponadto jeżeli nastąpi ustanie przyczyn, dla których dokonano odpisu, ulega on w całości lub części (w zależności w jakim stopniu przyczyny te ustały) odwróceniu. Trwałą utratę wartości środka trwałego zalicza się do [[Pozostałe przychody i koszty operacyjne|pozostałych kosztów operacyjnych]]. Dotyczy to tych środków, których wycena została urzędowo zaktualizowana. W przypadkach losowych takich jak pożar kradzież itp. zalicza się je do strat nadzwyczajnych. | * wystąpienia trwałej utraty wartości, która występuje wówczas, gdy nastąpiło duże [[prawdopodobieństwo]], że kontrolowany przez jednostkę składnik nie przyniesie w przyszłości w całości lub części przewidywanych korzyści ekonomicznych. Może ona wystąpić np. w wyniku przeznaczenia obiektu do [[postępowanie likwidacyjne|likwidacji]], czy wystąpienia niekorzystnych zmian związanych z wykorzystywaniem danego środka. Ponadto jeżeli nastąpi ustanie przyczyn, dla których dokonano odpisu, ulega on w całości lub części (w zależności w jakim stopniu przyczyny te ustały) odwróceniu. Trwałą utratę wartości środka trwałego zalicza się do [[Pozostałe przychody i koszty operacyjne|pozostałych kosztów operacyjnych]]. Dotyczy to tych środków, których wycena została urzędowo zaktualizowana. W przypadkach losowych takich jak pożar kradzież itp. zalicza się je do strat nadzwyczajnych. | ||
W przypadku, gdy środek trwały stanowi współwłasność podmiotu wycenia się go w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podmiotu we własności. | W przypadku, gdy środek trwały stanowi [[współwłasność]] podmiotu wycenia się go w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje [[udział]] podmiotu we własności. | ||
Tak więc: | Tak więc: | ||
wartość środka trwałego = cena nabycia (koszt wytworzenia, wartość godziwa) + wartość przeszacowania + wartość ulepszenia - dotychczasowa amortyzacja - trwała utrata wartości | wartość środka trwałego = cena nabycia (koszt wytworzenia, wartość godziwa) + wartość przeszacowania + wartość ulepszenia - dotychczasowa amortyzacja - trwała utrata wartości | ||
Środki trwałe w budowie - są to środki trwałe w okresie budowy, montażu lub ulepszenia. Wycenia się je w wysokości ogółu kosztów będących w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, a zmniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Do kosztów tych zalicza się niepodlegający odliczeniu podatek VAT i akcyzowy oraz koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszone o [[przychody]] z tytułu różnic kursowych, naliczone do czasu oddania środka do użytkowania. Warto zauważyć, że od wartości środków trwałych w budowie nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. | Środki trwałe w budowie - są to środki trwałe w okresie budowy, montażu lub ulepszenia. Wycenia się je w wysokości ogółu kosztów będących w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, a zmniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Do kosztów tych zalicza się niepodlegający odliczeniu [[podatek]] VAT i akcyzowy oraz koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszone o [[przychody]] z tytułu różnic kursowych, naliczone do czasu oddania środka do użytkowania. Warto zauważyć, że od wartości środków trwałych w budowie nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. | ||
Środki trwałe występujące jako inwestycje - obejmują one głównie nieruchomości nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci przyrostu ich wartości. Wycenia się je na dzień wprowadzenia do ewidencji wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, a na dzień bilansowy wg zasad stosowanych do środków trwałych lub wyceniając je wg wartości godziwej, którą jest najczęściej cena rynkowa. | Środki trwałe występujące jako [[inwestycje]] - obejmują one głównie nieruchomości nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci przyrostu ich wartości. Wycenia się je na dzień wprowadzenia do ewidencji wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, a na dzień bilansowy wg zasad stosowanych do środków trwałych lub wyceniając je wg wartości godziwej, którą jest najczęściej [[cena rynkowa]]. | ||
Środki trwałe o wartości początkowej mniejszej niż 3500 zł można od razu ująć w kosztach, bez ujmowania ich w ewidencji środków trwałych, są one akceptowane jako koszt okresu dla celów podatkowych. | Środki trwałe o wartości początkowej mniejszej niż 3500 zł można od razu ująć w kosztach, bez ujmowania ich w ewidencji środków trwałych, są one akceptowane jako koszt okresu dla celów podatkowych. | ||
Ponadto należy dodać, że jeżeli nie można stwierdzić, że działalność jednostki będzie kontynuowana, aktywa jednostki, a więc i środki trwałe wycenia się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne i z tytułu trwałej utraty wartości. Cena sprzedaży netto jest to: cena sprzedaży - podatek VAT - podatek akcyzowy - rabaty, opusty itp. - koszty związane z przystosowaniem do sprzedaży i sprzedażą + dotacja przedmiotowa. | Ponadto należy dodać, że jeżeli nie można stwierdzić, że działalność jednostki będzie kontynuowana, aktywa jednostki, a więc i środki trwałe wycenia się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne i z tytułu trwałej utraty wartości. Cena sprzedaży netto jest to: cena sprzedaży - [[podatek VAT]] - [[podatek akcyzowy]] - rabaty, opusty itp. - koszty związane z przystosowaniem do sprzedaży i sprzedażą + [[dotacja]] przedmiotowa. | ||
{{msg:law}} | {{msg:law}} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
* J. Chluska (red.)Rachunkowość finansowa wyd. WWZPCz Częstochowa 2016, str. 10-16 | * J. Chluska (red.)Rachunkowość finansowa wyd. WWZPCz Częstochowa 2016, str. 10-16 | ||
* J. Aleszczyk Rachunkowość finansowa od podstaw wyd. Zysk i S-ka Poznań 2016, str. 147- 149 | * J. Aleszczyk Rachunkowość finansowa od podstaw wyd. [[Zysk]] i S-ka Poznań 2016, str. 147- 149 | ||
* P. Szczypa (red.)Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki wyd. CeDeWu, Warszawa, 2017 s. 71 | * P. Szczypa (red.)Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki wyd. CeDeWu, Warszawa, 2017 s. 71 | ||
* B. Gierusz Podręcznik samodzielnej nauki księgowania wyd. ODDK Gdańsk 2016 str. 235-241, 511 | * B. Gierusz Podręcznik samodzielnej nauki księgowania wyd. ODDK Gdańsk 2016 str. 235-241, 511 | ||
| Linia 101: | Linia 101: | ||
* M. Gmytrasiewicz A. Karmańska Rachunkowość finansowa wyd. Difin Warszawa 2004 str. 93-114, 332-339 | * M. Gmytrasiewicz A. Karmańska Rachunkowość finansowa wyd. Difin Warszawa 2004 str. 93-114, 332-339 | ||
* A.Jaruga M. Turzyński Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w prawie bilansowym i podatkowym wyd. Difin Warszawa 2004 str. 11-62, 100-114 | * A.Jaruga M. Turzyński Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w prawie bilansowym i podatkowym wyd. Difin Warszawa 2004 str. 11-62, 100-114 | ||
* Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1992, nr 21 poz. 86) | * [[Ustawa]] o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1992, nr 21 poz. 86) | ||
* Ustawa o rachunkowości (Dz.U. z 1994 nr 121, poz. 591) | * [[Ustawa o rachunkowości]] (Dz.U. z 1994 nr 121, poz. 591) | ||
* Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie klasyfikacji środków trwałych (Dz.U. z 2010r. nr 242, poz 1622) | * [[Rozporządzenie]] Rady Ministrów w sprawie klasyfikacji środków trwałych (Dz.U. z 2010r. nr 242, poz 1622) | ||
* Cebrowska T., Dotkuś W. (2012),[http://www.dbc.wroc.pl/Content/17603/Tatarska_Wycena_Poczatkowa_Srodkow_Trwalych_Aspekty_2012.pdf Środki trwałe - ujmowanie, wycena, prezentacja] wyd. UE, Wrocław | * Cebrowska T., Dotkuś W. (2012),[http://www.dbc.wroc.pl/Content/17603/Tatarska_Wycena_Poczatkowa_Srodkow_Trwalych_Aspekty_2012.pdf Środki trwałe - ujmowanie, wycena, prezentacja] wyd. UE, Wrocław | ||
* Tkocz-Wolny K. (2016). [https://www.infona.pl//resource/bwmeta1.element.cejsh-fd44df4b-afe7-4e9d-8d8e-48db355e7405 Wycena bilansowa środków trwałych i jej wpływ na wynik finansowy.] Studia Ekonomiczne, (253), 129-139. | * Tkocz-Wolny K. (2016). [https://www.infona.pl//resource/bwmeta1.element.cejsh-fd44df4b-afe7-4e9d-8d8e-48db355e7405 Wycena bilansowa środków trwałych i jej wpływ na wynik finansowy.] Studia Ekonomiczne, (253), 129-139. | ||
Wersja z 16:34, 22 maj 2020
| Wycena środków trwałych |
|---|
| Polecane artykuły |
Wycena środków trwałych - określenie wartości środka trwałego. Wycena wszystkich kategorii jest dokonywana na dzień nabycia, wytworzenia oraz na dzień bilansowy.
Środki trwałe - rzeczowe i zrównane z nimi zasoby jednostki, których przewidywany okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok. Muszą być one kompletne i zdatne do użytku oraz przeznaczone do wykorzystania w prowadzonej działalności[1]. Obejmują one w szczególności:
- nieruchomości (w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntów, budowle i budynki, jak również stanowiące odrębną własność lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego i mieszkaniowego),
- maszyny, urządzenia produkcyjne,
- środki transportu,
- ulepszenia w obcych środkach trwałych,
- inwentarz żywy.
Podmiot gospodarczy właściwie wyposażony w środki trwałe i odpowiednia eksploatacja ich warunkują kontynuację działalności i rozwój.[2]
Miejsce w systemie rachunkowości
W aktywach jednostki środki trwałe występują w 3 pozycjach, jako:
- środki trwałe,
- środki trwałe w budowie,
- zaliczki na środki trwałe w budowie.
W bilansie środki trwałe prezentowane są w następującym układzie[3]:
- grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntów),
- budynki, lokale i obiekty inżynierii wodnej i lądowej,
- urządzenia techniczne i maszyny,
- środki transportu,
- inne środki trwałe.
Podział środków trwałych według Klasyfikacji Środków Trwałych
Środki trwałe w momencie przyjęcia ich do użytkowania podlegają klasyfikacji statystycznej, która dzieli środki trwałe na 10 grup[4]:
- grupa 0 - grunty
- grupa 1 - budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkaniowego
- grupa 2 - obiekty inżynierii wodnej i lądowej
- grupa 3 - kotły i maszyny energetyczne
- grupa 4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania
- grupa 5 - maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne
- grupa 6 - urządzenia techniczne
- grupa 7 - środki transportu
- grupa 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane
- grupa 9 - inwentarz żywy
Wycena
Za wartość początkowa środka trwałego przyjmuje się:
- ceny nabycia, w przypadku odpłatnego nabycia. Cena nabycia jest to cena zakupu - bez podlegających odliczeniu podatku VAT i akcyzowego, a przy imporcie powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (cło i akcyza), powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem do użytkowania (np. transportu, ubezpieczenia, załadunku, wprowadzenia do obrotu), a obniżona o rabaty, opusty i inne zmniejszenia. Cena nabycia powinna być skorygowana o różnice kursowe jeśli środek trwały był importowany.
- kosztu wytworzenia, w przypadku wytworzenia we własnym zakresie. Koszt wytworzenia obejmuje koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem danego obiektu (materiały bezpośrednie, wynagrodzenia bezpośrednie itp.) oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich produkcji (zmienne pośrednie koszty produkcji oraz poziom stałych kosztów pośrednich produkcji istniejący przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych). W przypadku długotrwałego procesu wytwarzania koszty te można zwiększyć o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania wytwarzania tego środka oraz związane z nimi różnice kursowe (zarówno dodatnie, jak i ujemne) poniesione do czasu oddania środka do użytkowania,
- wartości godziwej, w przypadku darowizny, spadku lub w inny nieodpłatny sposób, jak również w przypadku ujawnienie środka trwałego przy braku dokumentacji jego pochodzenia. Wartość godziwa jest to kwota za jaką dany składnik mógłby zostać wymieniony.
Dowody księgowe
Wyróżniamy dowody księgowe, które są podstawą ewidencji środków trwałych[5]:
- Faktura - jest dokumentem potwierdzającym sprzedaż lub nabycie środka trwałego
- OT - przyjęcie środka trwałego do użytkowania - dowód ten się wystawia dopiero w momencie, gdy środek trwały jest w pełni zdatny do użytku, po montażu, rozruchu
- PT - przekazanie środka trwałego
- LT - likwidacja środka trwałego - postawienie środka trwałego w stan likwidacji
Zmiany wartości środków trwałych
Zwiększenie
Na skutek:
- przeszacowania - podlegają mu zarówno wartość początkowa, jak i dotychczasowe umorzenie. Skutki tego przeszacowania są odnoszone na kapitał z aktualizacji wyceny. W Polsce następuje ono w drodze rozporządzenia Ministra Finansów. W wyniku przeszacowania wartość początkowa, dotychczasowe umorzenie, a tym samym i wartość netto ulegają zwiększeniu,
- ulepszenia - następuje zwiększenie wartości początkowej środków trwałych na skutek przebudowy, rozbudowy, modernizacji, rekonstrukcji (wg prawa podatkowego dodatkowo adaptacji), adaptacji, jeśli wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia jest wyższa od wartości użytkowej w momencie przyjęcia do używania, co przejawia się między innymi: wydłużeniem okresu używania, zwiększeniem zdolności wytwórczej, obniżeniem kosztów eksploatacyjnych, zwiększeniem komfortu czy powierzchni budynku, itp. Pojęcia tego nie należy utożsamiać z remontem, gdyż w jego wyniku następuje jedynie przywrócenie poprzedniej wartości.
Zmniejszenie
Na skutek:
- dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Amortyzacja jest to proces utraty wartości majątku trwałego - na skutek zużycia fizycznego i ekonomicznego - i stopniowego przenoszenia tej wartości na wytworzone przy jego wykorzystaniu produkty. Odpisom tym nie podlegają grunty niesłużące wydobyciu kopalin metodą odkrywkową oraz inne składniki określone przez prawo podatkowe np. eksponaty muzealne,
- wystąpienia trwałej utraty wartości, która występuje wówczas, gdy nastąpiło duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik nie przyniesie w przyszłości w całości lub części przewidywanych korzyści ekonomicznych. Może ona wystąpić np. w wyniku przeznaczenia obiektu do likwidacji, czy wystąpienia niekorzystnych zmian związanych z wykorzystywaniem danego środka. Ponadto jeżeli nastąpi ustanie przyczyn, dla których dokonano odpisu, ulega on w całości lub części (w zależności w jakim stopniu przyczyny te ustały) odwróceniu. Trwałą utratę wartości środka trwałego zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. Dotyczy to tych środków, których wycena została urzędowo zaktualizowana. W przypadkach losowych takich jak pożar kradzież itp. zalicza się je do strat nadzwyczajnych.
W przypadku, gdy środek trwały stanowi współwłasność podmiotu wycenia się go w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podmiotu we własności.
Tak więc: wartość środka trwałego = cena nabycia (koszt wytworzenia, wartość godziwa) + wartość przeszacowania + wartość ulepszenia - dotychczasowa amortyzacja - trwała utrata wartości
Środki trwałe w budowie - są to środki trwałe w okresie budowy, montażu lub ulepszenia. Wycenia się je w wysokości ogółu kosztów będących w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, a zmniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Do kosztów tych zalicza się niepodlegający odliczeniu podatek VAT i akcyzowy oraz koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszone o przychody z tytułu różnic kursowych, naliczone do czasu oddania środka do użytkowania. Warto zauważyć, że od wartości środków trwałych w budowie nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.
Środki trwałe występujące jako inwestycje - obejmują one głównie nieruchomości nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci przyrostu ich wartości. Wycenia się je na dzień wprowadzenia do ewidencji wg ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, a na dzień bilansowy wg zasad stosowanych do środków trwałych lub wyceniając je wg wartości godziwej, którą jest najczęściej cena rynkowa.
Środki trwałe o wartości początkowej mniejszej niż 3500 zł można od razu ująć w kosztach, bez ujmowania ich w ewidencji środków trwałych, są one akceptowane jako koszt okresu dla celów podatkowych.
Ponadto należy dodać, że jeżeli nie można stwierdzić, że działalność jednostki będzie kontynuowana, aktywa jednostki, a więc i środki trwałe wycenia się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne i z tytułu trwałej utraty wartości. Cena sprzedaży netto jest to: cena sprzedaży - podatek VAT - podatek akcyzowy - rabaty, opusty itp. - koszty związane z przystosowaniem do sprzedaży i sprzedażą + dotacja przedmiotowa.
 |
Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu. |
Bibliografia
- J. Chluska (red.)Rachunkowość finansowa wyd. WWZPCz Częstochowa 2016, str. 10-16
- J. Aleszczyk Rachunkowość finansowa od podstaw wyd. Zysk i S-ka Poznań 2016, str. 147- 149
- P. Szczypa (red.)Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki wyd. CeDeWu, Warszawa, 2017 s. 71
- B. Gierusz Podręcznik samodzielnej nauki księgowania wyd. ODDK Gdańsk 2016 str. 235-241, 511
- Z. Dowgiałło Słownik ekonomiczny przedsiębiorcy wyd. Znicz Szczecin 2000 str. 293-294
- M. Gmytrasiewicz A. Karmańska Rachunkowość finansowa wyd. Difin Warszawa 2004 str. 93-114, 332-339
- A.Jaruga M. Turzyński Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w prawie bilansowym i podatkowym wyd. Difin Warszawa 2004 str. 11-62, 100-114
- Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1992, nr 21 poz. 86)
- Ustawa o rachunkowości (Dz.U. z 1994 nr 121, poz. 591)
- Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie klasyfikacji środków trwałych (Dz.U. z 2010r. nr 242, poz 1622)
- Cebrowska T., Dotkuś W. (2012),Środki trwałe - ujmowanie, wycena, prezentacja wyd. UE, Wrocław
- Tkocz-Wolny K. (2016). Wycena bilansowa środków trwałych i jej wpływ na wynik finansowy. Studia Ekonomiczne, (253), 129-139.
- Infor PL (2016) Środki trwałe: wycena, amortyzacja i likwidacja, "Poradnik gazety prawnej"Vol. 880, nr 6
Przypisy
- ↑ Gierusz B. (2016) Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, wyd. ODDK, Gdańsk, s. 235
- ↑ Aleszczyk J. (2016) Rachunkowość finansowa od podstaw Poznań, s. 147
- ↑ Gos W. (red.) (2016) Rachunkowość finansowa, SKwP s. 117
- ↑ Szczypa P. (red.)(2017) Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki wyd. CeDeWu, Warszawa, s. 71
- ↑ Chluska J. (red)(2016) Rachunkowość finansowa wyd. WWZPCz Częstochowa, str. 10
Autor: Tomasz Pająk, Magdalena Gonsior
