Style kierowania wg Lewina, Lippitta i White

Info: Prawidłowy tytuł powinien brzmieć: Style kierowania wg Lewina, Lippitta i White'a. Niestety apostrof w URL źle działa.

W podstawowej typologii wyróżnia się dwa style kierowania: autokratyczny (dyrektywny) i demokratyczny (integratywny).

Styl autokratyczny charakteryzuje centralizacja władzy w rękach kierownika, przewaga decyzji jednoosobowych i poleceń służbowych, brak swobody podwładnych, duży dystans w kontaktach z podwładnymi. Styl demokratyczny charakteryzuje więź kierownika z grupą i dążenie do uzyskania aprobaty osób podporządkowanych, wysłuchiwanie, zachęcanie do wyrażania opinii i poglądów a także pewna swoboda w działaniu podwładnych.

Lewin, Lippitt i White zaproponowali trzy modele stylów kierowania: autokratyczny, demokratyczny, liberalny (laissez faire).

R. Likert natomiast podzielił modele systemów organizacji (zarządzania) ze względu na wydajność, koszty, fluktuację i zadowolenie pracowników na: system eksploatacyjno-autorytarny, życzliwie autorytarny, konsultacyjny i partycypacyjny (kooperacyjny).

Cechy charakterystyczne demokratycznego stylu kierowania:

1. Kierownik deleguje znaczący zakres władzy, ale zatrzymuje ostateczną odpowiedzialność za wykonanie zadań oraz środki kontroli i interwencji, które mają zapewnić realizację celów zespołu.
2. Podwładni mają duży zakres swobody w podziale zadań i określenia sposobu ich wykonania, wykonują je samodzielnie.
3. Dominuje komunikacja dwukierunkowa pomiędzy szczeblem kierowniczym i wykonawczym - kierownik zasięga opinii pracowników przed podjęciem decyzji, a jego kontakty z podwładnymi mają charakter otwarty.
4. Sprzyja zaangażowaniu pracowników poprzez stworzenie możliwości udziału w podejmowaniu decyzji - przełożony demokrata zachęca grupę do podejmowania decyzji dotyczących celów i zadań.
5. Nie ma tu miejsca na rozkazodawstwo.
6. Kierowanie to zaufanie i wiara w podwładnych, tu mają miejsce dyskusje, informacje są ścisłe, proces komunikowania jest sprawny, a pracownicy czynnie uczestniczą w życiu firmy, mając bezpośredni wpływ na jej rozwój.
7. Współpraca, pomoc, zachęta, życzliwość - to cechy jakie dominują w relacjach z innymi ludźmi.
8. Kierownik stara się o dobry klimat i współpracę w zespole.
9. Kierownik interesuje się sprawami osobistymi swojego personelu.
10. Stwarza się warunki, w których ujawnia się inicjatywa i pomysłowość personelu.

Wadą jednak stylu demokratycznego jest czasochłonność procesu podejmowania decyzji.

Styl autokratyczny Autokratyczny styl kierowania (dyrektywny) - to styl kierowania w którym kierownik sam odpowiada za podział prac, oddziałując przez wydawanie polecenia i nakładanie kar. Dla stylu tego charakterystyczne są:

• Przewagą decyzji jednoosobowych,
• Duży dystans do podwładnych.

Autokratów dzielimy na:

• Surowych,
• Życzliwych,
• Nieudolnych.

Autokrata surowy to osoba sprawiedliwa lecz stanowcza i nie delegująca uprawnień. Autokrata życzliwy jest osobą starającą się ustalać jak najlepsze warunki pracy, lecz podejmującą wszystkie decyzje indywidualnie. Autokrata nieudolny to osoba nieobliczalna, łatwo zmieniający nastrój.

Wspomniany wcześniej teoretyk organizacji R. Likert określa dwa typy autokratycznych stylów kierowania:

• Styl autokratyczny w którego centrum znajduje się kierownik despota ignorujący sprawy pracowników, motywujący zespół strachem i sankcjami,
• Styl autokratyczny życzliwy w którym kierownik wydając polecenia sprawia wrażenie zainteresowanego życzeniami podwładnych.

Ponadto F. E. Fiedler uważa, iż autokratyczny styl kierowania daje najlepsze efekty w przypadku następujących sytuacji kierowniczych:

• Kontakty kierownika z grupą są dobra a zadanie postawione przed zespołem jest stosunkowo proste,
• Kontakty kierownika z grupą są złe a zadanie postawione przed zespołem jest złożone, ponadto zakres władzy kierownika jest mocno ograniczony.

Zobacz także nowszą koncepcję: Style kierowania wg Blake'a i Mouton.

TL;DR

Artykuł omawia dwa style kierowania - autokratyczny i demokratyczny. Styl demokratyczny charakteryzuje się delegowaniem władzy, komunikacją dwukierunkową i zaangażowaniem pracowników. Styl autokratyczny polega na decyzjach jednoosobowych i odległości od podwładnych. Artykuł opisuje również różne typy autokratów i sytuacje, w których autokratyczny styl kierowania jest skuteczny.

Style kierowania wg Lewina, Lippitta i White — artykuły polecane

Styl autokratyczny — Styl demokratyczny — Autokracja — Motywacja wewnętrzna — Metody integracji pracowników — Zarządzanie przez delegowanie — Role menedżerów personalnego i liniowego — Styl kierowania — Zespół

Bibliografia

• Bielski M. (2004), Podstawy teorii organizacji i zarządzania, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa
• Lewin K., Lippitt R., White R. (1939), Patterns of aggressive behavior in experimentally created social climates, The Journal of social psychology, 10(2)
• Lewin K., Lippitt R., White R. (1961), Autocracy and democracy. An Ex
• Machaczka J. (2001), Podstawy zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków
• Scheidlinger S. (1994), The Lewin, Lippitt and White study of leadership and social climates revisited, International journal of group psychotherapy, 44(1)

Autor: Anna Feret