Karta bankomatowa

Karta bankomatowa to instrument płatniczy pozwalający na dokonywanie wypłat gotówki z bankomatów.

Historia karty bankomatowej

Karta bankomatowa rozwijała się przez wiele lat, żebyśmy mogli diś otrzymywać łatwo różne kwoty pieniężne nawet będąc w tyn samym momencie na innym kontynencie od osoby, która wysyła nam[środki pieniężne na kartę. Żeby osiągnąć takie sukcesy w działaniu w globalnych sferach, w wykorzystaniu na całym świecie przez dużo ludzi, karta płatnicza miała mnóstwo prób. Przez to, że nie było aktu, który by regulował stosunki prawne powiązane z obrotem kart, był nieporządek prawny. W tym nieporządku był brak przepisów, które wyznaczają minimalny standard obrotu kart, słabość odpowiedzialności za niekompetentne transakcje kartą płatniczą. By uporządkować taki skomplikowany system potrzebowano dużo siły na to, zarówno ze strony wydawców tak i ze strony konsumenta. Tym samym te stosunki były normalizowane w regulaminie, jaki wynikał z ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. 2002 Nr 169 poz. 1385) i który był wydawany przez wydawców kart płatniczych.

• Karta bankomatowa - to jest najbardziej używany instrument płatniczy. Istnieją przypuszczenia, że karty płatnicze wraz z innymi opcjami obrotu bezgotówkowego doprowadzą do wyeliminowania gotówki.

Na początku karta płatnicza była zużywana jedynie w celu dokonywania transakcji w placówkach handlowo-usługowych. Nastąpiła era Internetu i wraz z kartami zaciął się rozwój nowych technologii. Dzięki nim stało się możliwe korzystanie z karty w bankomacie lub przez łącza telefoniczne. Stopniowo karta płatnicza rozpoczęła działać też w przestrzeni internetowej.

(Remigiusz Kaszubski i Łukasz Obzejta, Warszawa 2012, Karty płatnicze w Polsce, s. 24)

Rozwój kart płatniczych wspierał się na zasadach funkcjonalności, a mechanizmy płatności i rozrachunków rozwijały się przez:

• zwiększenie obszaru akcentowania karty, poprzez wzajemne aprobowanie kart wydawanych przez różne banki i organizacje w ich punktach handlowo-usługowych.
• rozszerzenie funkcji proponowanych przez karty bankowe,
• usprawnienie procesu rozrachunku kart bankowych,
• podwyższenie poziomu bezpieczeństwa przepływu kart bankowych,
• poszerzenie możliwości wykorzystania kart bankowych (np. płatności w Internecie, płatności z wykorzystaniem telefonu)

(Remigiusz Kaszubski i Łukasz Obzejta, Warszawa 2012, Karty płatnicze w Polsce, s. 21)

Jak działa Karta płatnicza

Dzięki rozwojowi nowych technologii, karta bankowa może spełniać dużo różnych funkcji oprócz bazowej płatniczej. Zapisanie pieniądza elektronicznego jest bardzo ciekawym procesem.

• Cykl zapisania wygląda tak: na samej karcie jest umieszczony nośnik pamięci, w szczególności mikroprocesor (wypierający pasek magnetyczny). Mikroprocesor to jest coś na kształt pamięci komputera. Ten pasek mieści w sobie wiele ważnych rzeczy dla posiadacza karty. Takimi rzeczami są dane, które umożliwiają identyfikację osoby, programy lojalnościowe, kredyty, stan konta. Również tym paskiem magnetycznym można dokonywać transakcje typu pay-pass, czyli zbliżeniowo. Główną taśmą na tej karcie jest taśma magnetyczna (jest zamieszczona z tyłu karty płatniczej o kolorze czarnym), dzięki niej dokonywamy płatności przeciągając ją przez czytnik, każda karta musi mieć taką taśmę, ponieważ nie każda placówka może posiadać terminal z funkcją zbliżeniową.

Rodzaje kart płatniczych

• karta debetowa
• karta kredytowa
• karta obciążeniowa
• karta wirtualna
• Karta debetowa - rodzaj karty, który jest powiązany z kontem posiadacza karty płatniczej. Z takiej karty można korzystać się w różnych placówkach i wypłacać gotówkę z bankomatu, ale przy tym nie można wypłacać więcej środków niż jest na koncie tej karty. Również istnieje możliwość ustalania maksymalnej kwoty, którą można zapłacić lub zdjąć z bankomatu.
• Karta kredytowa - rodzaj karty, w której kredyt to tylko w postaci plastikowej karty płatniczej, taka karta nie wiąże się z żadnym rachunkiem bankowym. Taki kredyt na karcie działa w taki sposób: płatności, które realizują się kartą kredytową zmniejszają kredyt, a nie pieniądze, jakie są na koncie. Warto pamiętać, że kredyt na karcie musi być pogaszony w odpowiednim terminie, ponieważ w przypadku nie zapłaty kredytu mogą naliczać się odsetki za to.
• Karta obciążeniowa - rodzaj karty, który zawiera w sobie cechy karty debetowej i kredytowej, ale różni się ona wysokością kwoty płatności kartą zależy od systematycznych wpłat pieniędzy na konto w banku. Pieniędzy z konta obciążają się pod koniec miesiąca, a nie po każdym razie jak się płaci kartą.
• Karta wirtualna - rodzaj karty, która jest przeznaczona do opłaty w Internecie. Bank wydaje tylko numer karty, datę ważności i numer CVV2\CVC2, samej formy plastycznej karty nie wydaje się. Taką kartą można realizować na różne kwoty zakupy w Internecie.

(Narodowy Bank Polski, Karty płatnicze i co warto o nich wiedzieć, s. 1)

Rodzaje kart bankomatowych

Karty debetowe

Karty debetowe są jednym z rodzajów kart bankomatowych. Pozwalają one na dokonywanie płatności bezpośrednio z konta bankowego właściciela. Jedną z głównych zalet kart debetowych jest to, że nie generują długów. Użytkownik może korzystać z dostępnych środków na koncie, bez konieczności zadłużania się. Karty debetowe są szeroko akceptowane zarówno w kraju, jak i za granicą. Jednak istnieją pewne ograniczenia, takie jak brak możliwości dokonywania płatności, jeśli na koncie nie ma wystarczającej ilości środków. Różnicą między kartami debetowymi a innymi rodzajami kart bankomatowych jest to, że karty debetowe są bezpośrednio powiązane z kontem użytkownika, podczas gdy inne karty mogą być powiązane z liniami kredytowymi lub innymi formami finansowania.

Karty kredytowe

Karty kredytowe to inny popularny rodzaj kart bankomatowych. Działają one na zasadzie udzielania krótkoterminowych pożyczek użytkownikom, którzy posiadają karty kredytowe. Kartę kredytową można użyć do dokonania płatności, a następnie spłacić zadłużenie w określonym terminie. Jedną z głównych zalet kart kredytowych jest elastyczność płatności, ponieważ użytkownik ma możliwość spłaty zadłużenia w ratach lub w całości. Dodatkowo, karty kredytowe często oferują różnego rodzaju dodatkowe korzyści, takie jak programy lojalnościowe, ubezpieczenia podróżne czy przywileje w sklepach i restauracjach. Jednak korzystanie z kart kredytowych wiąże się również z ryzykiem zadłużenia i ponoszenia odsetek, jeśli zadłużenie nie zostanie spłacone w terminie.

Karty przedpłacone

Karty przedpłacone są jeszcze jednym rodzajem kart bankomatowych. Są one ładowane z góry określoną ilością środków, które można następnie wykorzystać do dokonywania płatności. Karty przedpłacone są szczególnie przydatne dla osób, które nie mają konta bankowego, ponieważ umożliwiają im korzystanie z usług bankowych, takich jak płatności kartą. Karty przedpłacone można ładować za pośrednictwem banków, sklepów lub przez internet. Są one również często wykorzystywane jako alternatywa dla gotówki podczas podróży zagranicznych. W przypadku utraty takiej karty, użytkownik nie musi obawiać się utraty swoich oszczędności, ponieważ karta jest już wcześniej naładowana określoną kwotą.

Karty wielowalutowe

Karty bankomatowe wielowalutowe to kolejna interesująca opcja dla osób podróżujących za granicę. Pozwalają one na dokonywanie płatności w różnych walutach, bez konieczności korzystania z usług kantorów czy innych instytucji finansowych. Karty wielowalutowe oferują wiele korzyści, takich jak korzystne kursy wymiany walut, brak opłat za transakcje zagraniczne czy możliwość łatwego kontrolowania wydatków w różnych walutach. Jednak korzystanie z takiej karty wymaga uwagi, ponieważ koszty związane z przewalutowaniem mogą być wyższe niż w przypadku tradycyjnych kart debetowych. Ponadto, należy pamiętać o bezpieczeństwie podczas korzystania z kart wielowalutowych, szczególnie w miejscach, gdzie ryzyko kradzieży lub oszustwa jest wyższe.

Karty premium

Karty premium są adresowane do klientów, którzy poszukują dodatkowych korzyści i przywilejów. Oferują one różnorodne programy lojalnościowe, ubezpieczenia podróżne, dostęp do ekskluzywnych klubów czy nawet usługi concierge. Karty premium są zwykle dostępne dla klientów o wyższych dochodach lub posiadających wysokie saldo na koncie. Jedną z najbardziej popularnych korzyści oferowanych przez karty premium są programy lojalnościowe, które umożliwiają zbieranie punktów za dokonywane transakcje i wymianę ich na nagrody lub rabaty. Dodatkowo, karty premium często zawierają dodatkowe zabezpieczenia, takie jak ubezpieczenia podróżne, które mogą okazać się bardzo przydatne w razie nieprzewidzianych sytuacji.

Bezpieczeństwo korzystania z karty bankomatowej

Bezpieczne przechowywanie karty

Aby zapewnić bezpieczeństwo korzystania z karty bankomatowej, ważne jest właściwe przechowywanie karty. Należy unikać trzymania jej w łatwo dostępnych miejscach, takich jak portfele czy kieszenie ubrań. Zamiast tego, zaleca się przechowywanie karty w bezpiecznym miejscu, np. w specjalnej kieszeni portfela lub w skrytce w domu. Dodatkowo, ważne jest unikanie pozostawiania karty bez nadzoru w miejscach publicznych, takich jak samochody czy biurka w pracy.

Bezpieczne korzystanie z bankomatów

Korzystanie z bankomatów również wiąże się z pewnymi ryzykami. Aby uniknąć oszustw i kradzieży, ważne jest korzystanie z bankomatów zlokalizowanych w bezpiecznych miejscach, takich jak banki czy centra handlowe. Należy zwracać uwagę na ewentualne podejrzane urządzenia, które mogą być zamocowane na bankomatach i mają na celu skradzenie danych z naszej karty. Ponadto, należy uważać na osoby, które mogą próbować podsłuchiwać wpisywany kod PIN. Ważne jest również zabezpieczanie transakcji poprzez ukrywanie wpisywanego kodu PIN i zamykanie sesji na bankomacie po zakończeniu transakcji.

Oszustwa i kradzieże danych

Osoby chcące ukraść dane z kart bankomatowych stosują różne techniki i metody. Jedną z popularnych form oszustw jest tzw. "skimming", czyli kradzież danych z karty poprzez kopiowanie informacji z paska magnetycznego. Aby uniknąć tego rodzaju oszustw, zaleca się korzystanie z bankomatów zabezpieczonych przed takimi atakami, a także regularne sprawdzanie swojego konta bankowego w celu wykrycia ewentualnych nieprawidłowości. Dodatkowo, ważne jest unikanie podawania danych karty przez telefon czy e-mail, ponieważ oszuści często podszywają się pod banki lub instytucje finansowe w celu wyłudzenia danych.

Bezpieczne transakcje online

W dzisiejszych czasach wiele transakcji jest dokonywanych online za pomocą kart bankomatowych. Aby zapewnić bezpieczeństwo podczas takich płatności, ważne jest sprawdzanie znaków bezpieczeństwa, takich jak kłódka w pasku adresu przeglądarki. Należy również unikać dokonywania transakcji na podejrzanych stronach internetowych, które mogą próbować wyłudzić nasze dane. Dodatkowo, zaleca się korzystanie z bezpiecznych sieci Wi-Fi, aby uniknąć podsłuchiwania naszych danych przez nieuprawnione osoby.

Raportowanie utraty lub kradzieży karty

Jeśli doszło do utraty lub kradzieży karty bankomatowej, ważne jest natychmiastowe zgłoszenie tego incydentu bankowi. W ten sposób można zablokować kartę i uniknąć ewentualnych strat finansowych. W przypadku kradzieży karty, ważne jest również zgłoszenie tego faktu na lokalnym posterunku policji. Aby minimalizować ryzyko kradzieży danych, zaleca się regularne monitorowanie swojego konta bankowego i zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości bankowi.

Rozwój technologiczny w dziedzinie kart bankomatowych

Wprowadzenie mikroprocesorów

Rozwój kart bankomatowych jest nieustanny, a jedną z kluczowych innowacji jest wprowadzenie mikroprocesorów. Mikroprocesory umożliwiają przechowywanie i przetwarzanie danych wewnątrz samej karty, co zwiększa bezpieczeństwo transakcji. Dzięki mikroprocesorom, karty bankomatowe mogą być wyposażone w dodatkowe funkcjonalności, takie jak autoryzacja transakcji za pomocą kodów jednorazowych czy generowanie haseł dynamicznych. Wprowadzenie mikroprocesorów pozwoliło również na rozwój technologii zbliżeniowych i płatności mobilnych.

Technologie zbliżeniowe

Technologie zbliżeniowe, takie jak NFC (Near Field Communication), są wykorzystywane w kartach bankomatowych do dokonywania płatności bez konieczności wpisywania kodu PIN. Dzięki temu, użytkownik może dokonywać płatności poprzez zbliżenie karty do terminala płatniczego. Technologie zbliżeniowe są szybkie i wygodne, a jednocześnie oferują pewne zabezpieczenia, takie jak ograniczony zasięg komunikacji, co minimalizuje ryzyko podsłuchiwania danych. Wprowadzenie technologii zbliżeniowych umożliwiło również korzystanie z kart bankomatowych za pośrednictwem telefonów komórkowych i innych urządzeń mobilnych.

Płatności mobilne

Rozwój płatności mobilnych miał duży wpływ na korzystanie z kart bankomatowych. Aplikacje mobilne i portfele cyfrowe umożliwiają użytkownikom przechowywanie swoich danych kart bankomatowych na swoim smartfonie i dokonywanie płatności za pomocą technologii zbliżeniowych. Płatności mobilne są wygodne i szybkie, a jednocześnie oferują dodatkowe zabezpieczenia, takie jak autoryzacja transakcji za pomocą odcisków palców lub rozpoznawanie twarzy. Dodatkowo, płatności mobilne często oferują różnego rodzaju promocje i rabaty, co przyciąga użytkowników do korzystania z tej formy płatności.

Biometryczne zabezpieczenia

Wprowadzenie biometrycznych zabezpieczeń do kart bankomatowych to kolejny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa transakcji. Skanowanie odcisków palców, rozpoznawanie twarzy czy inne formy biometrii mogą zostać wykorzystane do autoryzacji transakcji i zabezpieczenia kart przed nieuprawnionym dostępem. Biometria oferuje większą pewność, że tylko właściciel karty może dokonywać płatności, co minimalizuje ryzyko kradzieży danych. Jednak istnieją również obawy dotyczące prywatności i ochrony danych osobowych, które muszą być uwzględnione przy wprowadzaniu takich rozwiązań.

Ekologiczne rozwiązania

Innowacje w dziedzinie kart bankomatowych obejmują również ekologiczne rozwiązania. Karty wykonane z materiałów biozgodnych są bardziej przyjazne dla środowiska, ponieważ można je łatwo zutylizować po zakończeniu okresu ważności. Dodatkowo, rozwój kart wirtualnych eliminuje potrzebę fizycznego nośnika, co zmniejsza ilość odpadów generowanych przez tradycyjne karty bankomatowe. Ekologiczne rozwiązania mają na celu zmniejszenie negatywnego wpływu kart bankomatowych na środowisko i promowanie zrównoważonego rozwoju.

Karta bankomatowa — artykuły polecane

Przelew — Instrument płatniczy — Wirtualna karta kredytowa — ELIXIR — Polecenie przelewu — Pieniądz bezgotówkowy — Dewiza — Przelew bankowy — LORO

Bibliografia

• Kaszubski R., Obzejta Ł. (2012), Karty płatnicze w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa
• NBP (2020), Karty płatnicze co warto o nich wiedzieć
• Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych Dz.U. 2011 nr 199 poz. 1175

Autor: Natalia Hurkovska