Innowacja

Innowacja
Polecane artykuły
Badania i rozwój Rozwój gospodarczy Polityka innowacyjna Restrukturyzacja Absorpcja Szanse Innowacyjna teoria przedsiębiorstwa Narodowe systemy innowacji Agrobiznes

Innowacja (od. łac. innovatio, czyli odnowienie), to ciąg działań, prowadzących do wytworzenia nowych lub ulepszonych produktów, procesów technologicznych lub systemów organizacyjnych. Termin ten do ekonomii wprowadził J. A. Schumpeter, wskazując tym samym pięć przypadków występowania innowacji:

• Stworzenie nowego produktu;
• Zastosowanie nowej technologii, metody produkcji,
• Stworzenie nowego rynku zbytu,
• Pozyskanie nieznanych dotąd surowców,
• Reorganizacje określonej gałęzi gospodarki.

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie innowacji, w tym różne typy, skale, stopnie oryginalności, złożoność, sposoby finansowania, wpływ na środowisko i uczestników procesu innowacyjnego. Omawia także proces innowacyjny, cechy innowacji, efekty innowacji oraz problem innowacyjności w Unii Europejskiej.

Typologia innowacji

Jednoznaczne zdefiniowanie pojęcia innowacji jest bardzo trudne, dlatego wprowadzono klasyfikację tego terminu. Podział innowacji wg kryterium:

Obiekt

• Produktowe – produkt do tej pory nie znany lub produkt znacznie zmodernizowany.
• Technologiczne – modyfikacja czynników i właściwości procesów wytwórczych.
• Organizacyjne – nowe lub unowocześnione systemy organizacyjne.
• Społeczne – zmiany w zakresie technik motywacyjnych.
• Marketingowe – udoskonalenie systemów marketingowych.

Skala zmian

• Wielkie (przełomowe) – powstają w wyniku długotrwałych prac badawczo-rozwojowych. Dotyczą zmian strategicznych, mogą wpłynąć na cały sektor gospodarki.
• Średnie (przyrostowe) – dotyczą reorganizacji przedsiębiorstwa spowodowanej przez unowocześnienie produktu lub technologii.
• Drobne (przyrostowe) – ulepszenie produktu, technologii lub procesów, które wpływa na bieżącą działalność przedsiębiorstwa.

Stopień oryginalności zmian

• Kreatywne – powstają w wyniku prac naukowo-badawczych, dotyczą nowych produktów lub procesów. Wpływają na rozwój gospodarki.
• Imitujące - wzorowane na wcześniej powstałych produktach i procesach.
• Pozorne – w rzeczywistości nie są to innowacje. Są to jedynie drobne zmiany oferujące rzekome nowości.

Stopień złożoności zmian

• Wiązane – zmiana jednej gałęzi gospodarki wpływa na kształtowanie się innej.
• Izolowane – dana innowacja nie pociąga za sobą zmian w innych sektorach.

Sposób finansowania

• Inwestycyjne – dotowane z funduszy inwestycyjnych.
• Bezinwestycyjne – wydatki organizacyjne uwzględniają koszty, jakie pociąga za sobą wprowadzenie innowacji.

Stosunek do środowiska przyrodniczego

• Proekologiczne – dotyczą działalności nastawionej na rozwój ekologii.
• Obojętne – nie mają wpływu na otoczenie przyrodnicze.
• Naruszające równowagę ekologiczną – wpływają negatywnie na środowisko naturalne.

Uczestnicy procesu innowacji

• Sprzężone – zespół prowadzący badania złożony jest z naukowców reprezentujących różne gałęzi gospodarki.
• Niesprzężone – realizowane przez niewielką grupę osób.

Proces innowacyjny

Innowacje mogą powstawać w wyniku prac badawczo-rozwojowych, a także z pojawiającego się na rynku zapotrzebowania na nowe, ulepszone produkty. Najstarszym, a zarazem najbardziej znanym modelem procesu innowacyjnego jest model liniowy. Zakłada on, że źródłem innowacji jest sfera B+R, czyli prace badawczo-rozwojowe.

W liniowym modelu procesu innowacyjnego można wyróżnić następujące etapy:

1. Badanie podstawowe – dotyczy rozważań teoretycznych, których celem jest stworzenie nowych idei.
2. Badanie stosowane – odnosi się do znalezienia praktycznych rozwiązań tworzonych projektów.
3. Prace rozwojowe – prowadzą do stworzenie prototypu.
4. Wdrożenie - polega na rozpoczęciu działalności wytwórczej w celu sprawdzenia technologii produkcyjnej.
5. Produkcja – rozpoczęcie produkcji.
6. Sprzedaż – zapoczątkowanie sprzedaży.

Cechy innowacji

• Innowacje są ciężką, celową, skoncentrowaną pracą wymagającą wiedzy, pilności, wytrwałości, zaangażowania: wymagają od innowatorów wykorzystania swoich najsilniejszych stron i są one skutkiem wywołanym w gospodarce i społeczeństwie, powodują bowiem zmianę zachowań tak przedsiębiorców jak i konsumentów.
• Innowacje są w stanie ułatwiać jak i utrudniać nasze życie, przez ciągłe komplikowanie otoczenia. W ujęciu innowacji sensu stricte pomija się innowacje związane ze zmianami społecznymi i organizacyjnymi, koncentrując się na innowacjach technicznych i technologicznych. Innowacja technologiczna ma miejsce wtedy, gdy nowy lub zmodernizowany wyrób zostaje wprowadzony na rynek albo gdy nowy lub zmieniony proces zostaje zastosowany w produkcji.
• Innowacje technologiczne powstają w wyniku działalności innowacyjnej obejmującej wiele działań o charakterze badawczym, technicznym, organizacyjnym, finansowym i handlowym.
• Innowacje zorientowane na proces będą dotyczyć rozwoju nowych metod, instrumentów i podejść jak również poprawy istniejących metod.
• Innowacje zorientowane na cel skoncentrują się wokół formułowania nowych celów oraz podejść w celu zidentyfikowania nowych i obiecujących kwalifikacji oraz tworzeniu nowych obszarów zatrudnienia na rynku pracy.
• Innowacje zorientowane na kontekst odnoszą się do struktur politycznych i instytucjonalnych. Będą one dotyczyć rozwoju systemu na rynku pracy.

Efekty innowacji

Do efektów wdrożenia innowacji zaliczamy:

• zwiększenie funkcjonalności, użyteczności produktów i usług,
• unowocześnienie przestarzałych systemów,
• udoskonalenie technologii,
• usprawnienie komunikacji międzyludzkiej,
• optymalizację czasu pracy,
• ochronę środowiska naturalnego.

Problem innowacyjności a UE

"Dążenie do lepszego wykorzystania istniejącego potencjału, m.in. pracy, wiedzy i kapitału, a także budowanie nowych form przewagi konkurencyjnej poprzez wzrost nakładów na działania prorozwojowe, tj. badania i rozwój, edukację, infrastrukturę społeczeństwa informacyjnego oraz metod ich skutecznego wykorzystania dla celów gospodarczych jest jedynym słusznym rozwiązaniem. Dlatego też coraz częściej wyrażana jest opinia, że innowacja stanowi dla krajów członkowskich UE podstawę trwałego wzrostu gospodarczego oraz poprawę warunków ekonomicznych i społecznych. Przyjmuje się, że polityka pomocy państwa w sferze badań i innowacji, może się przyczynić do zwiększenia innowacyjności gospodarki, nie tylko przez ochronę konkurencyjności rynkowej produktów jako stymulatora innowacyjności, ale również przez ustanowienie ram ułatwiających Państwom Członkowskim opracowanie skutecznych form pomocy na rzecz innowacji" (E.K.Chyłek, 2006)

Unia Europejska od dawna zwraca dużą uwagę na innowacyjność własnej gospodarki. Już w Traktacie powołującym Wspólnotę Węgla i Stali (1951r.) możemy zaobserwować zalążki polityki w sferze innowacji. Mianowicie Traktat EWWiS miał na celu rozwój wspólnego rynku surowcowego i produktów przemysłu węglowego i stalowego. Natomiast w Traktacie powołującym Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957) wprowadzone zostały następujące działania: wspieranie badań naukowych i technologicznych, prowadzenie polityki współpracy w dziedzinie rozwoju oraz stwarzanie warunków podnoszenia poziomu edukacji i szkoleń. Uzupełnienie Traktatu EWG stanowił Euratom, który był odpowiedzią na europejski kryzys energetyczny lat 50-ch oraz miał wspomóc rozwój przemysłów atomowych w krajach członkowskich.

W roku 1986 został przyjęty Jednolity Akt Europejski, który określił problem konkurencyjności europejskich towarów jako jeden z priorytetów polityki Wspólnoty. Kolejne Traktaty rozszerzyły listę dziedzin, które mają być objęte polityką proinnowacyjną.

Ostatni traktat, tzw. Traktat z Lizbony, ugruntował problem innowacyjności jako jeden z najważniejszych kierunków polityki unijnej. Przykładem jak ważne są innowacje w UE może być art. 179 Traktatu z Lizbony:

"Unia ma na celu wzmacnianie swojej bazy naukowej i technologicznej przez utworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, w której naukowcy, wiedza naukowa i technologie podlegają swobodnej wymianie, oraz sprzyjanie rozwojowi swojej konkurencyjności, także w przemyśle, a także promowanie działalności badawczej..."

Bibliografia

• Begg D., Fisher S., Dornbush R. (1997), Makroekonomia, PWE, Warszawa.
• Białoń L. (2010). Zarządzanie działalnością innowacyjną, Placet, Warszawa.
• Bogdanienko J. (2011), Wiedza i innowacje w firmie, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa.
• Chyłek E.K. (2006), Problematyka innowacji w Unii Europejskiej, Financing Polish Science, Herba Polonica, vol. 52.
• Drucker P.F. (1992), Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady, PWE, Warszawa.
• Muszyński M. (2008), Traktaty o Unii Europejskiej, o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, EURATOM. Teksty skonsolidowane po zmianach wprowadzonych Traktatem z Lizbony, STO, Warszawa.
• Okoń-Horodyńska E., wykłady Polityka innowacyjna UE.
• Stawasz E. (1999), Innowacje a mała firma, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Świtalski W. (2005), Innowacje i konkurencyjność, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Wiśniewska S. (2013), Skuteczność niekomercyjnych instytucji otoczenia biznesu we wspieraniu innowacji marketingowych małych i średnich przedsiębiorstw, Uniwersytet Ekonomiczny, Kraków.
• Wziątek-Kubiak A. (red.) (2011) Zarządzanie innowacjami a konkurencyjność, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej.

Autor: Justyna Lelito, Magdalena Poroś, Wiktor Ziemskow,