Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego

Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego
Polecane artykuły
Wycena składników bilansu Metoda ceny przeciętnej Metoda LIFO Materiał Wyrób gotowy Tabela amortyzacji Wycena środków trwałych Produkty wielokrotnej sprzedaży Koszt wytworzenia produktu

Wycena rzeczowych składników majątku obrotowego, czyli zapasów polega na wycenie według ceny nabycia i kosztów wytworzenia. Materiały i towary są wyceniane po cenie nabycia w związku z tym ze zostały zakupione od innej jednostki gospodarczej, natomiast produkty są wyceniane po koszcie wytworzenia jako, że zostały przez nas wyprodukowane. Wyceny rzeczowych składników majątku obrotowego dokonuje się na dzień bilansowy. Nie można ich jednak wyceniać rzadziej. Jednostka powinna szczegółowo opisać w polityce rachunkowości jakie przyjęła metody wyceny.

W praktyce wyróżniamy 2 rodzaje cen, według których dokonuje się wyceny rzeczowych składników majątku obrotowego:

• ceny ewidencyjne
• ceny rzeczywiste

Zgodnie z art. 28 ust.1 pkt 6 Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się według "cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy." Wyceny dokonuje się w celach sprawozdawczych i ewidencyjnych.

Cena zakupu

jest to cena, którą musi zapłacić nabywca za dostarczone mu materiały lub [towar|towary]] oczywiście bez naliczonego podatku VAT. Cena zakupu netto jest stosowana przez podmioty zarejestrowane do VAT, którym przysługuje prawo odliczenia naliczonego VAT od należnego VAT. Jeżeli materiały lub towary zostały sprowadzone z zagranicy cena zakupu powiększona zostaje dodatkowo o cło, podatek importowy od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy i podatek akcyzowy. Koszty zakupu, jakie ponosi odbiorca nie są wliczane do ceny zakupu.

Cena zakupu wynika z dowodu zakupu, np. rachunku, faktury.

Cena nabycia

jest to cena zakupu powiększona o koszty zakupu, które bezpośrednio odnoszą się do tego zakupu. Są to min. koszty:

• transportu,
• załadunku,
• wyładunku,
• ubezpieczenia.

Cena nabycia może być zmniejszona dzięki rabatom, opustom, które oferuje sprzedawca. W przypadku, kiedy cena nabycia składnika aktywów nie jest możliwa do ustalenia, np. w drodze darowizny, wówczas dany składnik aktywów wycenia się według ceny sprzedaży dokładnie takiego samego lub jeśli nie jest to możliwe - podobnego przedmiotu.

Koszty wytworzenia

obejmują koszty, które są w sposób bezpośredni związany z produkcją poszczególnych produktów oraz te koszty pośrednie, które przypadają na okres ich wytworzenia. Do kosztów wytworzenia nie zalicza się kosztów ogólnego zarządu oraz kosztów sprzedaży.

W ciągu roku obrotowego składniki rzeczowego majątku obrotowego również mogą być ujmowane w innych cenach niż ceny rzeczywiste. Należy jednak pamiętać, aby ująć różnice między tymi cenami, tj. między "innymi" cenami a rzeczywistymi cenami po których zostały nabyte lub kosztami wytworzenia.

Metoda stałych cen ewidencyjnych

Z reguły w jednostce gospodarczej mamy do czynienia z różnorodnym asortymentem materiałów. W związku z tym wycena rozchodów materiałów według rzeczywistej ceny nabycia byłaby bardzo uciążliwa, dlatego też wiele jednostek gospodarczych stosuje stałe ceny ewidencyjne. Podstawowa cech stałych cen ewidencyjnych jest ich niezmienność w ciągu roku obrotowego lub cyklu produkcyjnego. Za podstawę ustalenia tych cen przyjmuje się te ceny nabycia lub zakupu, które występowały najczęściej. Podczas stosowania stałych cen ewidencyjnych prowadzi się tzw. rachunek odchyleń. Po prostu ustala się dla każdej transakcji różnice pomiędzy rzeczywistą wyceną zakupu a stałą ceną ewidencją.

Metoda ta ma wiele zalet:

• usprawnia znacznie wycenę, dokumentację,
• umożliwia uproszczenie techniki rachunkowej,
• pozwala na zaobserwowanie różnic pomiędzy cenami zaplanowanymi a cenami, które rzeczywiście są płacone w ciągu roku,
• umożliwia sprawniejszą ewidencję przyjęcia i wydania materiałów oraz sprawniejsza kontrole kosztów ich zakupu.

Metody stałych cen ewidencyjnych nie można stosować, gdy różnice pomiędzy cenami są duże gdyż może to spowodować zniekształcenie wyceny.

Metoda rzeczywistej jednostkowej ceny nabycia

Przy stałych w czasie cenach nabycia wycena rozchodów rzeczowych składników majątku obrotowego opiera się na metodzie rzeczywistej jednostkowej ceny nabycia bądź kosztu wytworzenia rozchodowego składnika. Zdarza się jednak tak, że koszty zakupu każdej partii tego samego materiału mogą być rożne. Może to być związane z inflacją czy też nawet położeniem siedziby dostawcy. Przy wycenie rozchodów materiałów można zastosować opisane poniżej rozwiązania.

Metoda FIFO

Przyjęcie ceny najwcześniejszej, czyli FIFO [first in - first out, czyli pierwsze weszło - pierwsze wyszło] - dowody rozchodów są wyceniane na podstawie pierwszej dostawy, która znajduje się w magazynie a po jej wyczerpaniu na podstawie dostawy następnej. Metoda ta jest stosowana najczęściej i jest najlepsza w przypadku szybkiej rotacji materiałów,

Metoda LIFO

Przyjęcie ceny najpóźniejszej, czyli LIFO [last in - last out, czyli ostatnie weszło " pierwsze wyszło]- rozchody wycenia się na podstawie ostatniej dostawy, która zalega w magazynie, a po ich wyczerpaniu według cen dostawy, która była wcześniej. Metoda ta jest najlepsza w warunkach inflacji.

Metoda ceny przeciętnej

Polega na przyjęciu ceny przeciętnej. Po każdej dostawie ustala się cenę średnia, którą można policzyć ze wzoru:

(wartość stanu poprzedniego + ostatni przychód materiałów) / ilość odpowiadająca tym wartościom

W przypadku przyjęcia cen przeciętnych należy pamiętać, ze wymagają one każdorazowego ustalenia ich od nowa w kolejnych okresach sprawozdawczych.

Cena sprzedaży netto

"Na dzień bilansowy zapasy rzeczowych składników majątku obrotowego wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od ich cen sprzedaży netto na dzień bilansowy."

cena sprzedaży netto = cena sprzedaży - podatek VAT - podatek akcyzowy - rabaty, opusty i inne podobne - koszty związane z przystosowaniem tego składnika do sprzedaży oraz dokonaniem tej sprzedaży + dotacja przedmiotowa

Bibliografia

• Dziuba-Burczyk A. (2003), Podstawy rachunkowości w świetle międzynarodowych standardów, KTE, Kraków, str. 26,82
• Olchowicz I. (2001), Podstawy rachunkowości: część I wykład. Wydanie 4, Difin, Warszawa, s. 175-178
• Olchowicz I. (1996), Podstawy rachunkowości, Difin, Warszawa, s. 176-179
• Micherdy B. (red.) (2002), Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, s. 105-112
• Nita Bartłomiej (red.) (2015), Podstawy rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 176-187
• Sawicki K. (1999), Podstawy rachunkowości, PWE, Warszawa, s. 163-167
• Szczypa P. (red.) (2016), Podstawy rachunkowości od teorii do praktyki, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa, s. 333-340
• Walczak M. (red.) (2008), Sprawozdawczość i analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem Tom I, Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi, Łódź
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2017 r. poz. 61, 245, 791, 1089), Art. 28 ust.1 pkt.6

Autor: Joanna Kawalec, Jesica Pawłowicz