Gwarant

Gwarant osoba lub instytucja, która bierze odpowiedzialność za uregulowanie zobowiązań dłużnika wobec wierzyciela w sytuacji, gdy strona posiadająca dług go nie spłaci.

Z pojęciem gwaranta można się także spotkać w kodeksie cywilnym, gdzie odnosi się ono do gwarancji przy sprzedaży i dotyczy sprzedawcy lub producenta. W dokumencie gwarancyjnym zobowiązuje się on do spełnienia określonych świadczeń, w przypadku gdy zakupiona rzecz nie spełnia kryteriów zawartych w tym dokumencie. Świadczeniami tymi może być np. zwrot pieniędzy, wymiana wadliwego towaru lub jego naprawa. Gwarant sam ustala swoje zadania względem nabywcy oraz czas trwania gwarancji, jeśli tego nie zrobi to termin ten sięga dwóch lat od wydania przedmiotu klientowi. Oświadczenie gwarancyjne musi być stworzone przez gwaranta w sposób przejrzysty i czytelny. Powinny w nim się znaleźć najistotniejsze informacje, takie jak: adres i nazwa udzielającego gwarancji czy okres jej trwania. Warto też pamiętać, iż czas gwaranta na wykonanie obowiązków wynikających z gwarancji wynosi 14 dni, chyba że w umowie zdecydowano inaczej.

Podstawowe podmioty biorące udział w relacji gwarantowania:

1. Wierzyciel-podmiot, wobec którego dłużnik posiada zobowiązanie. Często nazywa się go beneficjentem gwarancji lub uprawnionym.
2. Dłużnik - posiada obowiązek spłaty długu. Określany jest mianem zobowiązanego, zleceniodawcą lub wnioskodawcą gwarancji.
3. Gwarant-wystawca gwarancji, zawiera umowę z dłużnikiem.

TL;DR

Artykuł omawia pojęcie gwaranta, czyli osoby lub instytucji, która bierze odpowiedzialność za uregulowanie zobowiązań dłużnika wobec wierzyciela w przypadku niewywiązania się z umowy. Gwarant może występować w różnych sytuacjach, takich jak gwarancja pożyczki, gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa czy gwarancja obligacji skarbowych. Pełnienie funkcji gwaranta jest poważnym zadaniem i wiąże się z różnymi konsekwencjami.

Gwarant pożyczki

W przypadku gwarancji pożyczki gwarant określany jest mianem poręczyciela lub żyranta. Jest to często spotykana umowa, gdyż umożliwia pozyskanie gotówki podmiotom, które nie są w najlepszej sytuacji finansowej, lecz dzięki poręczycielowi mają szansę na uzyskanie pożyczki. Gwarancja pożyczki chroni pożyczkodawcę przed ryzykiem kredytowym, czyli najprościej mówiąc zagrożeniem, iż dłużnik z różnych przyczyn nie wywiąże się z umowy.

Bank jako gwarant

W pewnych sytuacjach gwarantem staje się bank. Dzieję się tak w przypadku gwarancji bankowych, czyli wtedy, gdy bank deklaruje, iż wypłaci określoną kwotę beneficjentowi gwarancji, gdy zobowiązany nie dotrzyma warunków umowy. Jeśli uprawniony wykona określone w umowie świadczenia, to gwarant będzie musiał uregulować należność. Potwierdzeniem zobowiązania się banku do wywiązania się z umowy jest bankowy list gwarancyjny, który zawiera najważniejsze informacje dotyczące kontraktu, takie jak kwota czy termin wypłacenia określonej kwoty. Jedną z najczęściej występujących gwarancji, kiedy bank staje się gwarantem jest gwarancja związana z punktualną spłatą zobowiązania, w której są zaangażowane zwykle cztery strony. W tym wypadku, mówi się o wnioskodawcy gwarancji, beneficjencie gwarancji (który w przypadku nieuzyskania należności od zleceniodawcy gwarancji ma prawo żądać jej od banku), banku dającym gwarancje oraz banku akceptującym ją.

Kolejną formą gwarancji bankowych jest gwarancja przetargowa. Stanowi ona zamiennik wadium, a jej wystawcą jest oferent uczestniczący w przetargu. Jest stosowana w celu uzyskania potwierdzenia, iż oferent, w razie wygranej nie odstąpi od zamiaru zawarcia kontraktu. Jeśli jednak, zdecyduje się on zrezygnować z przetargu, to bank jako gwarant jest zobligowany do wypłacenia beneficjentowi ustalonej wcześniej kwoty, która może posłużyć np. na ponowne zorganizowanie przetargu.

Gwarant w gwarancjach ubezpieczeniowych

Gwarancje ubezpieczeniowe spełniają podobne funkcje jak gwarancje bankowe. W tym przypadku to zakład ubezpieczeń staje się gwarantem i przyjmuje obowiązek spłaty długu, gdy zobowiązany tego nie zrobi. Do najczęściej spotykanych gwarancji tego typu przyporządkowuje się gwarancje kontraktowe, które odznaczają się tym, iż zobowiązany musi wypełnić świadczenie niepieniężne np. wybudować halę. Gwarancje ubezpieczeniowe są mało znane, a według badań umowy te najczęściej zawierane są wśród firm głównie z tego względu, iż dostarczają im wiele korzyści. Po pierwsze, przedsiębiorstwo nie jest zmuszone do wykorzystania swojego majątku aby zabezpieczyć się przed ryzykiem niewykonania umowy, więc może wykorzystać te środki na inne cele np. inwestycje. Po drugie, przedsiębiorstwo uznawane jest wtedy za wiarygodne, ponieważ musiało zostać sprawdzone przez wykwalifikowanych pracowników zakładu ubezpieczeń.

Gwarant obligacji skarbowych

W pewnych sytuacjach jako gwarant występuje także Skarb Państwa. Można się z tym spotkać w przypadku obligacji skarbowych. Są to papiery dłużne, których emitentem jest Skarb Państwa. Inaczej mówiąc, państwo za pomocą tego instrumentu pożycza pieniądze na konkretny czas, gwarantując że zwróci je w terminie wraz z należnymi odsetkami. Przedsięwzięcie to jest bardzo bezpieczne, praktycznie pozbawione ryzyka.

Podsumowując, pełnienie funkcji gwaranta jest poważnym zadaniem i dotyczy wielu dziedzin, a niewypełnienie powierzonych obowiązków może skutkować przykrymi konsekwencjami. Zdaniem D. Tokarczyka "jeśli więc niebezpieczeństwo jeszcze nie powstało, to gwarant ma obowiązek taki stan rzeczy utrzymać. Jeśli niebezpieczeństwo już istnieje, to na gwarancie ciąży obowiązek jego odwrócenia, czyli przywrócenia stanu braku zagrożenia".(D.Tokarczyk 2014, s. 210)

Gwarant — artykuły polecane

Gwarancja bankowa — Gwarancja ubezpieczeniowa — Faktoring odwrotny — Sprzedaż ratalna — Pożyczka gotówkowa — Żyrant — Gwarancje ubezpieczeniowe — Awal — Kredyt wekslowy

Bibliografia

• Balicka A. (2016), Gwarancja ubezpieczeniowa - szansa dla małych przedsiębiorstw branży budowlanej?, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 1
• Iwanicz-Drozdowska M. (red.) (2013), Bankowość: Instytucje, operacje, zarządzanie, Poltex, Warszawa
• Jaworski W., Zawadzka Z. (red.) (2010), Bankowość: podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa
• Kuchciński A. (2016), Ryzyko kredytowe w działalności banku, Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, nr 2(48)
• Kukiełka J., Poniewierka D. (2003), Ubezpieczenia finansowe, Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz
• Tokarczyk D. (2014), Obowiązek gwaranta w prawie karnym, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, vol 76, nr 4
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
• ŻŻXXXX Ciak J., Górniewicz G,(2010), Bony i obligacje skarbowe jako instrumenty finansowania deficytu budżetowego w Polsce, Studia Prawno-Ekonomiczne, t.LXXXII, s. 249

Autor: Julia Sławecka

Treść tego artykułu została oparta na aktach prawnych. Zwróć uwagę, że niektóre akty prawne mogły ulec zmianie od czasu publikacji tego tekstu.