Bezpośrednie inwestycje zagraniczne

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) - jest to lokata kapitału w przedsiębiorstwie zagranicznym celem uzyskania trwałego wpływu na kierowanie jego działalnością i osiąganie z tego tytułu zysków (R. Patora i in. 2001, s. 85).

W ujęciu makroekonomicznym BIZ definiowane są jako forma międzynarodowego przepływu kapitału lub jako jedno z zewnętrznych źródeł finansowania gospodarki danego kraju, natomiast w ujęciu mikroekonomicznym jako podstawowe źródło finansowania transnarodowych podmiotów gospodarczych oraz transferu niezbędnych czynników wytwórczych poza granice kraju.

TL;DR

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) to lokowanie kapitału w zagraniczne przedsiębiorstwa w celu uzyskania wpływu na ich działalność i osiągnięcia zysków. Przedsiębiorstwa podejmują BIZ, aby uzyskać korzyści finansowe, nowych pracowników, zwiększyć eksport lub otworzyć się na nowe gospodarki. Polskie firmy coraz częściej angażują się w BIZ, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej i Niemczech. Największą barierą dla polskich przedsiębiorców są problemy z administracją. BIZ przynoszą polskim firmom umiejętności i wiedzę, a Polska jest atrakcyjnym miejscem dla zagranicznych inwestycji, zwłaszcza w przetwórstwie przemysłowym i sektorze usług.

Transfery kapitału

BIZ stanowią celowo ukierunkowane o charakterze pionowym lub poziomym rozszerzenie działalności przedsiębiorstwa poza granice kraju macierzystego.

Transfer kapitału jest tylko jednym z członów całego pakietu wartości transferowanych. Współcześnie wielką rolę odgrywa wyposażenie zagranicznych podmiotów w nowoczesne maszyny, urządzenia i technologie, a także nowoczesne systemy marketingowe i zarządzania.

Z kolei OECD definiuje BIZ jako takie inwestycje, które powodują długotrwałe zależności odzwierciedlające udział podmiotu gospodarczego jednego kraju w podmiocie gospodarczym innego kraju, przy czym celem bezpośrednim inwestora jest osiągnięcie efektywnego wpływu na zarządzanie przedsiębiorstwem działającym na obcym terytorium (J. Kaliński i in. 2002, s. 215-219)

Przyczyny pozyskiwania inwestycji zagranicznych

Głównymi przyczynami dla których firmy decydują się na BIZ jest możliwość korzystniejszego i bardziej zyskownego wykorzystania aktywów niż w kraju macierzystym. Dodatkowym powodem jest możliwość uzyskania przewagi nad konkurentami.

Przedsiębiorstwa decydują się na podejmowanie BIZ także, kiedy:

• poszukują nowych pracowników
• nastawiają się na eksport
• chcą otworzyć się na nową gospodarkę
• chcą otworzyć się na nową gospodarkę
• poszukują tańszych surowców naturalnych

Bezpośrednim inwestycją zagranicznym polskich przedsiębiorstw

Ze względu na coraz większą ilość polskich firm za granicą, znacznie wzrasta zainteresowanie tematem bezpośrednich inwestycji zagranicznych polskich przedsiębiorstw. Obserwujemy taką tendencję po 2007 roku. Jest to spowodowane szybko rosnącym eksportem oraz zwiększającą się liczbą BIZ realizowanych przez polskie firmy. Należy wziąć pod uwagę fakt, że Polska jako jeden z krajów po okresie transformacji, nie może pozwolić sobie na wprowadzanie internacjonalizacji w taki sam sposób jak kraje posiadające dojrzałą, wysoko rozwiniętą gospodarkę. Spowodowane jest to tym, iż zdecydowanie później rozpoczęliśmy działalność na arenie międzynarodowej niż przedsiębiorstwa z krajów najbardziej rozwiniętych. W badaniach prowadzonych w 2013 roku stwierdzono, że wiele polskich przedsiębiorstw rozwija się znacznie szybciej niż zakładała by to teoria internacjonalizacji. Znaczny wpływ miały na to czynniki zewnętrzne, m.in. presja wywierana przez duże zagraniczne przedsiębiorstwa oraz wejście Polski do UE. BIZ polskich firm umiejscowione są w większości w Europie, szczególnie Europie Środkowo-Wschodniej i Niemczech. Nasi przedsiębiorcy najchętniej przenoszą swoje inwestycje do krajów, gdzie mają opłacalne regulacje finansowe oraz podatkowe. Możemy więc wnioskować, że ma to na celu usprawnienie działalności finansowej, a nie rzeczywiste przeniesienie usług czy produkcji do innego kraju.(D. Ciesielska i in. 2015, s. 40-46)

Bariery rozwoju BIZ w polskich przedsiębiorstwach

Polscy przedsiębiorcy jako najczęstszą z barier wyróżniają problemy z administracją. Szczególnie ta bariera utrudnia polakom inwestowanie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, mimo że tam znajduje się ponad 50% polskich BIZ. Jeśli chodzi o kraje UE takie jak: Niemcy, Austria, Belgia, Szwecja, Francja, inwestorzy skarżą się na wysokie koszty operacyjne, a także koszty pracy. W Rosji, Słowacji, Czechach i na Węgrzech, jako największą barierę, nasi rodacy postrzegali przepełnienie rynków docelowych. Do rzadziej występujących problemów, polscy ekonomiści dodają ograniczenia w odnalezieniu wykształconego personelu, inżynierów, a szczególnie fachowców technologii informacyjnej (D. Ciesielska i in. 2015, s. 80-87)

Umiejętności oraz wiedza pozyskana dzięki bezpośrednim inwestycją zagranicznym

• zbudowanie strategii wejścia na arenę międzynarodową
• doświadczenie w kontaktach z zagranicznymi akcjonariuszami, wspólnikami oraz kontrahentami
• pozyskanie wiedzy o preferencjach zagranicznych klientów
• doświadczenie związane z rozwiązywaniem problemów związanych z ryzykiem rozwoju na arenie międzynarodowej
• udoskonalenie produktów oraz procesów produkcyjnych

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce

W przeciągu ostatnich dwudziestu lat, możemy zauważyć, że Polska jest istotnym państwem do lokalizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Taki trend obserwujemy z powodu dynamicznego rozwoju gospodarki, zliberalizowania handlu i stworzenia ułatwień dla zagranicznych kontrahentów. Jak wynika z analizy D. Starzyńskiej, na podstawie danych z Narodowego Banku Polskiego, w 2009 roku, BIZ w Polsce wyniosły ponad 185 mld USD. Dało to w efekcie czołowe miejsce, dla naszego kraju, wśród młodszych członków Unii Europejskiej z Europy Wschodniej i Środkowej, pod względem zwiększenia inwestycji zagranicznych (D. Starzyńska 2012, s. 129) Najczęstszą i najatrakcyjniejszą dla zagranicznych inwestorów, dziedziną gospodarki w Polsce jest przetwórstwo przemysłowe. Obserwujemy także wzrost zainteresowania sektorem usług, w szerokim rozumowaniu. Pod koniec roku 2009, największe zasoby BIZ możemy zaobserwować w przemyśle spożywczym, chemicznym oraz samochodowym. Natomiast największy przyrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych zauważamy w produkcji maszyn biurowych, komputerów, a także w produkcji metali. Szacuje się, iż produkcja komputerów w naszym kraju ma zostać najczęściej wybieranym działem sektora przemysłowego, przez zagranicznych kontrahentów (D. Starzyńska 2012, s. 130)

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne — artykuły polecane

Emerging markets — Knowledge Process Outsourcing — Dolina lotnicza — Joint venture — Greenfield — Offshoring — Małe i średnie przedsiębiorstwa — Dotacje dla firm — Eksport

Bibliografia

• Ciesielska D. i in. (2015), Bezpośrednie inwestycje zagraniczne polskich przedsiębiorstw, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa
• Kaliński J., Kaszuba K. (red.) (2002), Globalizacja Integracja Przedsiębiorczość, Wyższa Szkoła Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów
• Pastuszka S. (2013), Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w regionie świętokrzyskim w latach 2005-2011, Gospodarka narodowa, nr 10
• Patora R., Piasecki R. (red.) (2001), Polityka konkurencji w krajach wschodzących rynków, Studia i monografie, Nr 3
• Starzyńska D. (2012), Bezpośrednie inwestycje zagraniczne a konkurencyjność przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
• Wawrzyniak D. (2010), Determinanty lokalizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych, Gospodarka narodowa, nr 4
• Wawrzyniak D. (2013), Opodatkowanie przedsiębiorstw jako determinanta bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach Unii Europejskiej, Gospodarka narodowa, nr 3

Autor: Anna Solarz, Klaudia Szuba-Łata