Flash crash

Flash crash to nagły i krótki spadek ceny papieru wartościowego, po którym ta cena szybko powraca to normalnych wartości. zazwyczaj trwa krócej niż 1 minuta. Flash crash dotyczy nie tylko giełd finansowych ale objął również rynek kryptowalut. Wyznacznikiem cen na giełdach są siły popytu i sprzedaży. Ich wartości wahają się zazwyczaj w niewielkich granicach pomijając sytuacje kryzysowe. Jednak raz na jakiś czas następuję gwałtowny spadek cen. Może być on spowodowany ograniczoną płynnością lub błędem w algorytmie, który przeprowadza transakcje. Wypuszczanie akcji i obligacji przez spółki jest najlepszym sposobem na pozyskanie funduszy od osób, które chcą inwestować lub mają wolny kapitał. Również inwestorzy mogą wiele skorzystać na takich układach. Inwestycje w akcje są jednymi z bardziej ryzykownych jednak równocześnie mogą przynieść dużo większe zyski niż inne rodzaje inwestycji (M. Becket 2007 s. 70-71).

Papiery wartościowe stanowią prawo majątkowe. Zrealizować te dokumenty może tylko ich właściciel posiadający stosowne poświadczenia. Zw względu, że majątek może występować w formie rzeczowej lub finansowej również papiery wartościowe może podzielić w ten sposób (W. Bień 2001 s. 13-15).

1. Towarowe papiery finansowe właściciel posiada w obrocie rzeczowe składniki majątku, które mogą być notowane na giełdach towarowych.
2. Finansowe papiery wartościowe tutaj należą najbardziej znane akcje i obligacje. Ich wartości wyrażane są w pieniądzach.

Warto wspomnieć również o rynku walutowym jakim jest Forex. Celem jest wymiana walut pomiędzy krajami. Gdy kupujemy walutę na przykład franka szwajcarskiego automatycznie sprzedajemy powiązaną walutę na przykład dolara. Forex nie posiada jednostki nadrzędnej i nie jest skorelowany z miejscem. Wymiana dokonuje się elektronicznie dzięki działającej 24 godziny na dobę sieci. Zalety rynku Forex (J. Dicks 2007 s. 32-33, 37-41):

• niezmienna płynność
• niewielkie koszty transakcji
• brak prowizji
• zyskujemy nie tylko na wzrostach ale również na spadkach

Historia

Pojęciem równoznacznym z flash crash jest handel błyskawiczny (HFT) jest to forma inwestowania, w której całą robotę wykonuje komputer. Dzięki skomplikowanym algorytmom i szybkiemu Internetowi akcje kupowane są szybciej o milisekundę i sprzedawane zainteresowanemu inwestorowi o 1 centa drożej. W zależności od ilości wykonanych tego typu działań zyski mogą wynieść miliony dolarów. W 2009 roku te algorytmy wykonały ponad 70% wszystkich transakcji na giełdzie amerykańskiej.

Rok 2010 wydarzenie, któremu nadano nazwę Flash Crash dotyczyło rynków S&P 500, Dow Jones Industrial Average i Nasdaq Composite. O godzinie 14:32 indeksy zaczęły gwałtownie spadać. Proces trwał niespełna 36 minut po czym wszystko wróciło do normy. Rozpoczęło się dochodzenie, które wykazało, że za wszystko odpowiedzialny był algorytm wykorzystywany przez fundusz inwestycyjny, który zlecił sprzedaż 75000 kontraktów spółki S&P 500. Gdy ceny zaczęły spadać, automatycznie powstawało zlecenie szybkiego pozbycia się co jeszcze bardziej napędzało błędne koło ponieważ ceny spadały jeszcze bardziej. Algorytm nie powinien popełnić takiego błędu dlatego podejrzewano, że za całą sprawą stoi jakaś osoba.

Kolejna taka sytuacja miała miejsce w 2013 roku. Kiedy na popularnym w Stanach Zjednoczonych portalu Twitter pojawiła się wiadomość o zamachu na Biały Dom. Informacja nie była prawdziwa jednak wywołała ogromny i chwilowy krach giełdowy. Flash crash nie ominęło także giełdy kryptowalut. W 2017 roku z 320 dolarów do 10 centów spadła cena kryptowaluty Ethereum. Niedługo po tym krachu miała miejsce już bardziej poważna sytuacja ponieważ flash crash objął srebro. Dla posiadaczy fizycznego srebra to nie jest zła wiadomość ponieważ ich nie dotyczy. Najwięcej straciły osoby obracające papierami na giełdzie Comex gdzie srebro jest towarem notowanym (B. Adamiak 2017).

Przyczyny Flash Crash

Flash Crash'e mają swoje źródła w różnych czynnikach, z których najważniejsze to ograniczona płynność rynku i błędy w algorytmach transakcyjnych. Ograniczona płynność oznacza, że na rynku jest niewielka ilość dostępnych instrumentów finansowych do kupna lub sprzedaży. Gdy nagle pojawia się duża liczba sprzedających lub kupujących, może to prowadzić do gwałtownego spadku lub wzrostu cen. Ograniczona płynność sprzyja wystąpieniu Flash Crashów, ponieważ w takich warunkach nawet niewielkie transakcje mogą mieć duży wpływ na cenę.

Drugim czynnikiem przyczyniającym się do występowania Flash Crashów są błędy w algorytmach transakcyjnych. W dzisiejszych czasach większość transakcji na rynkach finansowych jest realizowana automatycznie przy użyciu zaawansowanych algorytmów. Te algorytmy, znane jako algorytmy wysokiej częstotliwości (HFT), są zaprogramowane, aby analizować i podejmować decyzje transakcyjne w czasie rzeczywistym. Jednak niewłaściwie zaprojektowane lub źle zrozumiane algorytmy mogą prowadzić do nagłych zmian cen, co z kolei może wywołać Flash Crash.

Wpływ na wystąpienie Flash Crashów mogą mieć również inne czynniki, takie jak panika rynkowa, manipulacja cenami czy cyberatak. Jednak ograniczona płynność i błędy w algorytmach transakcyjnych są głównymi przyczynami tego zjawiska.

Przyjrzenie się przyczynom Flash Crashów jest kluczowe dla zrozumienia, jakie czynniki wpływają na stabilność rynków finansowych i jak można je lepiej zabezpieczyć przed ekstremalnymi załamaniami cen.

Wpływ Flash Crash na inwestorów i rynki finansowe

Wpływ na zaufanie inwestorów

Flash Crash, który miał miejsce 6 maja 2010 roku, miał ogromny wpływ na zaufanie inwestorów do rynków finansowych. Nagłe załamanie się cen akcji i gwałtowne spadki wartości spółek spowodowały panikę wśród inwestorów, którzy zaczęli tracić zaufanie do stabilności rynku. Wydarzenie to pokazało, że nawet najbardziej zaawansowane technologicznie systemy handlu mogą zawieść, co z kolei wpłynęło na obawy dotyczące bezpieczeństwa inwestycji.

Inwestorzy, którzy do tej pory polegali na szybkości i automatyzacji systemów transakcyjnych, stanęli w obliczu ryzyka wynikającego z potencjalnych błędów lub manipulacji algorytmów. Dlatego też, wiele osób zaczęło rewidować swoje strategie inwestycyjne i być bardziej ostrożnymi w podejmowaniu decyzji. Wpływ Flash Crash na zaufanie inwestorów był szczególnie widoczny wśród indywidualnych inwestorów, którzy często nie mieli dostępu do takich samych zasobów informacyjnych jak instytucje finansowe.

Reakcje instytucji regulacyjnych (np. SEC)

Flash Crash spowodował również reakcje instytucji regulacyjnych, takich jak Securities and Exchange Commission (SEC) w Stanach Zjednoczonych. W odpowiedzi na to wydarzenie, SEC przeprowadziła szeroko zakrojone śledztwo w celu zidentyfikowania przyczyn i odpowiedzialnych za tę sytuację. Śledztwo to miało na celu zrozumienie, jak algorytmy handlowe mogą prowadzić do tak dużych i nagłych zmian cen, a także jakie środki należy podjąć, aby zapobiec podobnym incydentom w przyszłości.

Reakcje instytucji regulacyjnych były ukierunkowane na zwiększenie przejrzystości rynku, wzmocnienie kontroli nad algorytmicznym handlem oraz wprowadzenie surowszych regulacji dotyczących obrotu akcjami. SEC wprowadziła również nowe wymogi dotyczące raportowania transakcji i zwiększyła nadzór nad działalnością giełdową. W ten sposób, instytucje regulacyjne próbowały przywrócić zaufanie inwestorów i zapewnić większą stabilność rynku.

Badanie przyczyn i wprowadzanie środków zaradczych

Po Flash Crash przeprowadzono wiele badań mających na celu zrozumienie przyczyn tego zdarzenia oraz znalezienie środków zaradczych, które mogłyby zapobiec podobnym sytuacjom w przyszłości. Badania te koncentrowały się głównie na analizie algorytmów handlowych i ich wpływie na rynki finansowe.

Jednym z głównych wniosków z tych badań było potrzeba wprowadzenia większej kontroli nad algorytmicznym handlem. Wiele z tych algorytmów działało na zasadzie wyszukiwania najlepszych cen na podstawie określonych parametrów, co w przypadku nagłych zmian na rynku mogło prowadzić do gwałtownych spadków cen. W związku z tym, zaproponowano wprowadzenie mechanizmów zabezpieczających, takich jak automatyczne wyłączanie algorytmów w przypadku dużych zmian cen lub wprowadzenie minimalnej odległości między cenami ofertowymi.

Dodatkowo, badania skupiły się na zwiększeniu przejrzystości rynku i dostępu do informacji. Propozycje obejmowały publikowanie więcej danych dotyczących transakcji oraz większe zaangażowanie instytucji regulacyjnych w monitorowanie i raportowanie aktywności giełdowej. Wprowadzenie tych środków miało na celu zapobieganie manipulacjom rynkowym i zwiększenie zaufania inwestorów.

Manipulacja rynkiem jako przyczyna Flash Crash

Analiza wydarzeń związanych z Flash Crash wskazuje na możliwość manipulacji rynkiem jako jednej z przyczyn tego załamania. Istnieje wiele teorii na ten temat, w tym teoria tzw. "spoofing", która polega na wprowadzaniu fałszywych ofert kupna lub sprzedaży w celu manipulowania cenami. Istnieje również podejrzenie, że niektórzy inwestorzy wykorzystali zaawansowane strategie handlowe, które przyczyniły się do gwałtownego spadku cen. Flash Crash wywołał debatę na temat konieczności wprowadzenia surowszych regulacji i środków kontrolnych w celu zapobiegania manipulacji rynkiem.

Brak regulacji na rynku kryptowalut i jego wpływ na Flash Crash

Istotnym aspektem Flash Crash był jego wpływ na rynek kryptowalut. W momencie załamania, niektóre platformy handlowe kryptowalut doświadczyły ogromnych fluktuacji cen, co spowodowało straty dla inwestorów. Jednym z głównych problemów wynikających z tej sytuacji jest brak regulacji na rynku kryptowalut. W przeciwieństwie do tradycyjnych rynków finansowych, rynek kryptowalut nie jest uregulowany ani nadzorowany przez żadne instytucje rządowe. To prowadzi do większej podatności na manipulacje rynkiem i gwałtowne zmiany cen. Flash Crash wskazał na pilną potrzebę wprowadzenia regulacji, które by zapewniły większe bezpieczeństwo dla inwestorów na rynku kryptowalut.

Flash crash — artykuły polecane

Krótka sprzedaż — NYSE — MBO — Kontrakt terminowy — Certyfikat inwestycyjny — Buy-back — Giełda — Kontrakt różnicy kursowej — Day trading

Bibliografia

• Adamiak B. (2017), Flash Crash - czy mamy się czego bać?, My Saver
• Becket M. (2012), Jak działa giełda, Poradnik inwestowania na rynku polskim i zagranicznym dla początkujących, Wydawnictwo K.E.Liber, Warszawa
• Bień W. (2008), Rynek papierów wartościowych, Wydawnictwo Difin, Warszawa
• Dicks J. (2007), Forex dla początkujących, Helion, Gliwice
• Lenczewski M., Carlos J. (2017), Istota handlu o wysokiej częstotliwości, Handel o wysokiej częstotliwości na rynku walutowym
• Marcinkiewicz E. (2016), Tendencje na współczesnych rynkach giełdowych a wykorzystanie analizy technicznej, Zeszyty naukowe Politechniki Łódzkiej, Politechnika Łódzka
• Mroczkowski K., Soroka P., Ludwiniak K. (2013), Przyczyny i konsekwencje globalnego kryzysu finansowo-gospodarczego i jego przejawy w Polsce, Polskie Lobby Przemysłowe

Autor: Angelika Orlof