Bessa

Bessa (ang. bear, bear market - niedźwiedź, rynek niedźwiedzia) - utrzymujący się przez dłuższy czas spadek cen papierów wartościowych lub kursów akcji na giełdzie papierów wartościowych. Nazwa pochodzi z ang. "bear market", czyli rynek niedźwiedzia, stąd symbolem bessy jest niedźwiedź, co nawiązuje również do ruchu niedźwiedzia podczas ataku - uderza łapą z góry na dół. Przeciwieństwem bessy jest hossa, której symbolem jest byk.

O bessie możemy mówić, gdy akcje firmy spadną o co najmniej 20%. Jeżeli akcje spadły od 10-20% mówimy o korekcie.

W latach 1900-2013 na giełdzie amerykańskiej odnotowano 32 przypadki bessy oraz 123 przypadki korekt.

Zgodnie ze statystykami, średnia długość trwania bessy to 15 miesięcy, a spadek akcji firm wynosi średnio 32%.

Hossa i Bessa

Przykłady bessy na giełdzie

Czarny poniedziałek (19 października 1987)

Czarnym poniedziałkiem nazywa się 19 października 1987 roku. W tym dniu Dow Jones Industrial Average zanotował spadek akcji o 22,6 %. Była to największa dzienna strata w historii amerykańskiej giełdy. W ślad za Nowojorską giełdą zaczęły spadać giełdy na całym świecie. Hongkong i Australia zaliczyli spadki o około 40%, Wielka Brytania o około 25% i Kanada o około 20%. Są to przykłady największych spadków na giełdzie w ’87.

Upadek Lehman Brothers

Upadek Lehman Brothers rozpoczął kryzys finansowy, zapoczątkowany spadkiem cen nieruchomości. 15 września 2008 roku amerykański rząd odmówił pomocy Lehman Brothers - jednemu z największych banków inwestycyjnych na świecie, co doprowadziło do jego bankructwa. Upadek Lehman Brothers wywołał czarną serię na rynkach. 28 września 2008 r. indeks Dow Jones (jednego z najważniejszych indeksów GPW w Nowym Jorku) spadł o ponad 700 punktów, co było największym punktowym spadkiem w historii. Indeks DJIA (Dow Jones Industrial Average) zaczął spadać już w październiku 2007 roku, do marca 2009 spadł o 32%.

Fazy bessy

Możemy wyróżnić trzy fazy bessy, związane ze stanem rynku i ruchem cen.

Faza 1 - Dystrybucja

Początkiem bessy jest dystrybucja, która oznacza, że przedsiębiorstwa osiągnęły szczyty zarobków, co objawia się brakiem zysków. Zarówno prognozy jak i parametry gospodarcze są nadal dobre, ale ceny zaczynają spadać. Następuje wtedy reakcja (ruch wtórny), przedsiębiorstwo odrabia straty, jednakże zyski są niższy niż poprzednio, co potwierdza początek bessy.

Faza 2 - Duży ruch

Kolejnym etapem bessy jest panika spowodowana przyspieszeniem spadku cen akcji, ponieważ podaż akcji przewyższa popyt. Rozpoznaje się trend spadkowy, co powoduje pogorszenie się parametrów gospodarki oraz zmniejszenie szacunków zysków przedsiębiorstw.

Faza 3 - Rozpacz

Jest to ostatni etap bessy. Inwestorzy sprzedają swoje akcje, prognozy nie dają nadziei na zysk. Faza ta powoduje spadek zainteresowania spółką na giełdzie.

Świece japońskie

Świece japońskie są jedną z metod analizy wykresów. Pokazują one cenę najwyższą, najniższą, cenę otwarcia i zamknięcia sesji. Korpus świecy może być czarny (oznacza to, że zamknięcie nastąpiło poniżej ceny otwarcia), lub biały (zamknięcie nastąpiło powyżej ceny otwarcia).

Budowa Świecy

Bessa a hossa Pojedyncza świeca obrazuje wynik walki między hossą a bessą. Jeśli finalnie pozostaje długa czarna świeca, oznacza zwycięstwo bessy na rynku, a długa biała sukces hossy. Długości cieni wskazują na przewagę jednej ze stron: górny cień przewagę hossy, lecz finalne zwycięstwo bessy, dolny cień: przewagę bessy, ale ostateczne zwycięstwo hossy. Jeżeli oba cienie są długie, oznaczają zmienną przewagę i brak ostatecznego rozstrzygnięcia na korzyść jednej ze stron.

Kontrast między bessą a hossą

Kontrast między bessą a hossą jest fundamentalnym aspektem rynków finansowych. Choć oba terminy opisują okresy, w których ceny aktywów rosną lub spadają, różnią się pod względem nastrojów i oczekiwań inwestorów. W czasie hossy inwestorzy są optymistycznie nastawieni do rynku i oczekują, że ceny będą kontynuować wzrost. W takich okresach zazwyczaj obserwuje się większą aktywność giełdową i zwiększony popyt na akcje i inne aktywa. Inwestorzy są skłonni do podejmowania większych ryzyk i oczekują wysokich zysków.

Z drugiej strony, bessa jest okresem, w którym dominuje pesymizm i obawy o przyszłość rynku. Inwestorzy są zaniepokojeni spadającymi cenami aktywów i oczekują dalszych spadków. W rezultacie, popyt na akcje i inne aktywa maleje, a inwestorzy zaczynają wycofywać swoje inwestycje. To prowadzi do dalszego spadku cen i pogłębienia bessy.

Kontrast między bessą a hossą jest nie tylko związany z nastrojami inwestorów, ale również ma ogromne konsekwencje dla gospodarki jako całości. W czasie hossy, rosnące ceny aktywów wpływają na wzrost konsumpcji i inwestycji, co prowadzi do wzrostu gospodarczego. Z drugiej strony, bessa prowadzi do spadku inwestycji, ograniczenia wzrostu gospodarczego i zwiększenia bezrobocia.

Przyczyny bessy

Bessa może mieć różne przyczyny, które wpływają na jej wystąpienie. Poniżej przedstawione są niektóre z głównych czynników, które mogą przyczynić się do bessy na rynku.

• Spowolnienie gospodarcze . Jednym z głównych czynników, które mogą spowodować bessę, jest spowolnienie gospodarcze. Kiedy gospodarka zwalnia, przedsiębiorstwa zaczynają wykazywać słabsze wyniki finansowe, a inwestorzy tracą zaufanie do rynku. Spadek wzrostu gospodarczego prowadzi do spadku popytu na produkty i usługi, co z kolei wpływa na spadek cen akcji i innych aktywów.
• Polityczne niepokoje . Polityczne niepokoje, takie jak wojny, zamachy terrorystyczne, rewolucje czy zmiany polityczne, mogą mieć negatywny wpływ na rynki finansowe i wywołać bessę. Niepewność polityczna może powodować nieufność inwestorów i prowadzić do wycofywania inwestycji. To z kolei prowadzi do spadku cen akcji i innych aktywów.
• Kryzys finansowy . Kryzys finansowy, tak jak ten, który miał miejsce w 2008 roku, może być jedną z głównych przyczyn bessy. Kryzysy finansowe, spowodowane np. bańką spekulacyjną lub zadłużeniem, mają ogromny wpływ na zaufanie inwestorów i prowadzą do paniki na rynkach finansowych. To prowadzi do masowego wyprzedawania akcji i innych aktywów, co z kolei powoduje spadek cen.
• Zmiany w globalnych trendach rynkowych . Zmiany w globalnych trendach rynkowych, takie jak spadek popytu na surowce naturalne, zmiany w preferencjach konsumenckich czy zmiany w polityce monetarnej, mogą również wpływać na wystąpienie bessy. Jeśli istnieje duże przesunięcie popytu lub zmiana w warunkach makroekonomicznych, ceny aktywów mogą spaść, co prowadzi do bessy na rynku.

Skutki bessy

Bessa ma istotne skutki dla inwestorów, przedsiębiorstw i gospodarki jako całości.

• Spadek wartości portfela inwestycyjnego . Jednym z najbardziej oczywistych skutków bessy jest spadek wartości portfela inwestycyjnego. Inwestorzy, którzy posiadają akcje i inne aktywa, doświadczają strat, ponieważ ceny spadają. To może prowadzić do utraty zaufania inwestorów do rynku i ograniczenia ich aktywności inwestycyjnej.
• Spadek inwestycji i wzrost bezrobocia . Bessa prowadzi również do spadku inwestycji, ponieważ przedsiębiorstwa są mniej skłonne do podejmowania ryzyka i inwestowania w nowe projekty. To z kolei może prowadzić do wzrostu bezrobocia, ponieważ przedsiębiorstwa ograniczają zatrudnienie i redukują koszty.
• Zwiększenie ryzyka upadłości przedsiębiorstw . W czasie bessy, przedsiębiorstwa mogą mieć problemy z generowaniem wystarczających dochodów, aby spłacać długi i utrzymać płynność finansową. To zwiększa ryzyko upadłości przedsiębiorstw i może prowadzić do zamknięcia niektórych firm.
• Spadek konsumpcji i wzrost recesji . Bessa prowadzi również do spadku konsumpcji, ponieważ inwestorzy i konsumenci są bardziej ostrożni i ograniczają swoje wydatki. Spadek konsumpcji może prowadzić do spowolnienia gospodarczego i wzrostu recesji.

Zarządzanie bessą

Bessa jest nieuniknionym elementem rynków finansowych, ale istnieją strategie zarządzania, które mogą pomóc inwestorom i przedsiębiorstwom radzić sobie w tym trudnym okresie.

• Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego . Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego jest jedną z kluczowych strategii zarządzania bessą. Inwestorzy powinni inwestować w różne klasy aktywów i branże, aby zminimalizować ryzyko i uchronić się przed spadkami cen w jednej konkretnej branży.
• Utrzymanie płynności finansowej . W czasie bessy, utrzymanie płynności finansowej jest kluczowe dla przetrwania. Przedsiębiorstwa powinny dbać o odpowiednie rezerwy gotówki i unikać nadmiernego zadłużenia, aby móc sprostać ewentualnym trudnościom finansowym.
• Wykorzystanie strategii krótkiego sprzedażowego . Strategia krótkiego sprzedażowego, znana również jako "short selling", polega na sprzedaży aktywów, których inwestor nie posiada. Jest to jedna ze strategii, które mogą pomóc inwestorom zarabiać na spadkach cen w czasie bessy.
• Utrzymywanie zdrowego podejścia emocjonalnego . W czasie bessy, emocje inwestorów mogą prowadzić do podejmowania irracjonalnych decyzji inwestycyjnych. Ważne jest, aby inwestorzy utrzymywali zdrowe podejście emocjonalne i podejmowali decyzje na podstawie analizy i strategii, a nie na podstawie strachu czy paniki.

Wpływ na inne instrumenty finansowe

Bessa ma również wpływ na inne instrumenty finansowe.

• Obligacje. Bessa ma negatywny wpływ na obligacje. Spadek zaufania do rynku prowadzi do wzrostu rentowności obligacji. Inwestorzy obawiają się o spłatę zobowiązań emitentów obligacji w okresach bessy, co prowadzi do wzrostu rentowności i spadku wartości obligacji.
• Sektor nieruchomości. Bessa ma również wpływ na sektor nieruchomości. Spadek zaufania do rynku i trudności finansowe inwestorów prowadzą do spadku popytu na nieruchomości. To prowadzi do spadku cen nieruchomości i ogranicza aktywność w sektorze nieruchomości.
• Preferencje inwestorów. W okresach bessy preferencje inwestorów mogą się zmieniać. Inwestorzy stają się bardziej ostrożni i skłaniają się ku bezpiecznym instrumentom finansowym, takim jak obligacje skarbowe lub metale szlachetne. To może prowadzić do spadku popytu na ryzykowne instrumenty finansowe, takie jak akcje, i wpływać na ich wartość.

Wpływ bessy na gospodarkę i instrumenty finansowe jest złożony i wielopłaszczyznowy. Negatywne skutki bessy są odczuwane przez wiele sektorów gospodarki i inwestorów. Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z tych skutków i podejmować odpowiednie działania zaradcze w celu minimalizacji negatywnych konsekwencji.

Perspektywy na zakończenie bessy

Zmiana preferencji inwestorów i podejście do ryzyka . W trakcie bessy, inwestorzy często zmieniają swoje preferencje inwestycyjne i podejście do ryzyka. W okresach wzrostu gospodarczego, inwestorzy często skłaniają się ku bardziej ryzykownym inwestycjom, takim jak akcje i instrumenty pochodne. Jednak w trakcie bessy, inwestorzy zazwyczaj stawiają na bezpieczne inwestycje, takie jak obligacje i metale szlachetne.

Zmiana preferencji inwestorów może wynikać z obaw o straty finansowe w wyniku spadków na giełdzie. Inwestorzy często stają się bardziej ostrożni i unikają ryzyka, szukając stabilnych i bezpiecznych inwestycji. Ta zmiana preferencji może prowadzić do dalszego pogłębiania bessy, ponieważ brak popytu na ryzykowne aktywa może prowadzić do dalszych spadków na giełdzie.

Restrukturyzacja gospodarki i rozwój nowych sektorów . Bessa może być okazją do restrukturyzacji gospodarki i rozwoju nowych sektorów. W trakcie bessy, wiele przedsiębiorstw może mieć trudności finansowe i być zmuszonych do restrukturyzacji. To może prowadzić do zwiększenia efektywności i konkurencyjności tych przedsiębiorstw, co z kolei przyczynia się do ożywienia gospodarki.

Ponadto, bessa może stworzyć okazję dla rozwoju nowych sektorów gospodarki. W trudnych czasach, przedsiębiorcy często szukają nowych możliwości zarobku i inwestują w nowe sektory, które mają potencjał wzrostu. Przykładem może być rozwój technologii informatycznych i sektora e-commerce, które zyskały na znaczeniu w trakcie ostatniej bessy.

Potencjalne okazje inwestycyjne dla długoterminowych inwestorów . Bessa może stwarzać potencjalne okazje inwestycyjne dla długoterminowych inwestorów. W trakcie bessy, ceny akcji i innych aktywów mogą spaść do atrakcyjnych poziomów. Długoterminowi inwestorzy mogą wykorzystać tę sytuację i inwestować w nisko wycenione aktywa, oczekując ich wzrostu w dłuższej perspektywie.

Jednak inwestowanie w trudnych czasach wymaga odpowiedniej analizy i oceny ryzyka. Długoterminowi inwestorzy powinni starannie ocenić perspektywy danego sektora czy przedsiębiorstwa, zanim podejmą decyzję inwestycyjną. Warto również zaznaczyć, że inwestowanie w bessie jest związane z większym ryzykiem niż inwestowanie w okresach wzrostu gospodarczego.

Wpływ na psychologię inwestorów i rynki finansowe . Bessa ma znaczny wpływ na psychologię inwestorów i rynki finansowe. Spadki na giełdzie i trudne czasy mogą prowadzić do pesymizmu i strachu wśród inwestorów. To z kolei może prowadzić do dalszych spadków na giełdzie, tworząc tzw. spiralę spadkową.

Psychologia inwestorów odgrywa istotną rolę na rynkach finansowych, ponieważ emocje i odczucia inwestorów mogą wpływać na ich decyzje inwestycyjne. W trakcie bessy, inwestorzy często stają się bardziej emocjonalni i skłonni do podejmowania impulsywnych decyzji. To może prowadzić do zwiększonej zmienności na rynkach finansowych i trudności w przewidywaniu kierunku ruchu cenowego.

Ważne jest, aby inwestorzy zachowali zdrowy rozsądek i nie poddawali się panice w trudnych czasach. Długoterminowe podejście do inwestowania, oparte na solidnej analizie i odpowiednim zarządzaniu ryzykiem, może pomóc inwestorom osiągnąć sukces nawet w trudnych okresach bessy.

Bessa — artykuły polecane

Bąbel spekulacyjny — Hossa — Krach na giełdzie — Czarny wtorek — Czarny poniedziałek — Akcje groszowe — Ryzyko pogodowe — Rynek sztuki — Lehman Brothers

Bibliografia

• Becket M. (2012), Jak działa giełda, Poradnik inwestowania na rynku polskim i zagranicznym dla początkujących, Wydawnictwo K.E.Liber, Warszawa
• Carter P. (1998), Nauka spekulacji, Wydawnictwo Liber, Warszawa
• Kahn M. (2011), Analiza techniczna. Wprowadzenie do analizy wykresów giełdowych, Wolters Kluwer, Warszawa
• Little K. (2008), Oswoić bessę czyli inwestowanie na rynku niedźwiedzia, Wydawnictwo Helion, Gliwice
• Ninson S. (1996), Świece i inne japońskie techniki analizowania wykresów, WIG-Press, Warszawa
• Socha J. (1994), Zrozumieć giełdę, Olympus, Warszawa

Autor: Paweł Zygar, Agnieszka Kocik