Turystyka

Słowo turystyka pochodzi od francuskiego pojęcia tour, które oznacza wycieczkę, podróż kończącą się powrotem do miejsca skąd nastąpił wyjazd. Przez turystykę można rozumieć formę czynnego wypoczynku połączonego z poznawaniem różnych miejsc oraz elementami sportu. Turystykę traktuje się również jako zjawisko społeczne, polegające na odbywaniu podróży w celach poznawczych, rozrywkowych, wypoczynkowych leczniczych lub związanych z kultem religijnym, bez podjęcia pracy zarobkowej i osiedlania się. W takim rozumieniu podkreśla się, iż istotnym motywem turystyki jest rozwój osobowości człowieka. Aby taki cel mógł zostać zrealizowany, pobyt turystyczny musi stwarzać turystom okazję do bezpośrednich kontaktów z naturalnymi, kulturowymi i społecznymi walorami odwiedzanego miejsca.

TL;DR

Turystyka to podróżowanie i pobyt w celach wypoczynkowych, poznawczych, rekreacyjnych i zdrowotnych. Istnieje wiele definicji turystyki, ale podkreśla się jej społeczne i rozwijające aspekty. Turystyka ma również wymiar ekonomiczno-społeczny, generując zyski dla miejsc odwiedzanych przez turystów. Państwo odgrywa ważną rolę w organizacji turystyki na poziomie krajowym, a korzyści gospodarcze związane z nią są wielorakie.

Przegląd definicji

Istnieje wiele definicji pojęcia "turystyka".

Światowa Organizacja Turystyki (United Nation World Tourism Organization, UNWTO) definiuje ją jako: ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, zawodowych lub innych nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest aktywność zarobkowa, forma czynnego wypoczynku poza miejscem stałego zamieszkania, dziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest aktywność zarobkowa, forma czynnego wypoczynku poza miejscem stałego zamieszkania. Brytyjskie Towarzystwo Turystyczne przyjęło zaś następującą definicję turystyki: "Turystyka obejmuje wszystkie czynności związane z czasowym krótkotrwałym przemieszczeniem się osób do miejsc docelowych poza miejscami, gdzie normalnie mieszkają i pracują, oraz pobytem w tych miejscach".

Można również podzielić definicje turystyki na klasyczną i współczesną

Definicje klasyczne:

• "Turystyka jest to zespół stosunków i zjawisk, które wynikają z podróży i pobytu osób przyjezdnych, o ile nie występuje w związku z tym osiedlenie i podjęcie działalności zarobkowej"(W. Hunziker)
• "Turystyka stanowi całokształt stosunków i zjawisk związanych z podróżą i pobytem odwiedzających w jakiejś miejscowości, z tym że pobyt nie przekształca się w stałe zamieszkanie"(A.Sess)

Przedstawione definicje turystyki ograniczają jej zakres przede wszystkim do podróżowania w celach poznawczych, zdrowotnych, rekreacyjnych, sportowych. Podkreślają te rodzaje aktywności, w których może realizować się zasada dobrowolności i rozwój osobowości człowieka. Zwracają uwagę na znaczenie w turystyce poznania, przeżycia, rozrywki i wypoczynku.

Współczesne koncepcje turystyki dostrzegają nie tylko jej przedstawione walory, ale także wskazują na zjawisko wydawania i zarabiania przez turystę pieniędzy w miejscu okresowego pobytu lub w czasie samej podróży. Zwracają zatem uwagę na wymiar ekonomiczno społeczny turystyki, tak więc:

"Turystyka w szerokim znaczeniu jest to całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanych z dobrowolną czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz z wejściem w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym (przyrodniczym, kulturowym bądź społecznym)" (K. Przecławski).

Światowa Organizacja Turystyki dokonała również podziału turystyki na:

• turystykę biznesową,
• turystykę rekreacyjną, aktywną i specjalną,
• turystykę przygraniczną, tranzytową (transgraniczną),
• turystykę w miastach,
• turystykę na terenach wiejskich agroturystyka, agrobiznes
• turystykę twardą (ukierunkowana na zapewnienie turystom luksusu, wygody, szybkiego tempa zwiedzania, "zaliczania" zabytków) oraz miękką (nastawiona na nowe doznania, zdobywanie nowych umiejętności oraz wysiłek fizyczny).

W odniesieniu do do danego kraju można wyróżnić następujące formy turystyki:

• Turystyka krajowa - podróże mieszkańców po własnym kraju,
• turystyka przyjazdowa - przyjazdy do kraju osób stale mieszkających poza nim,
• turystyka wyjazdowa - wyjazdy mieszkańców danego kraju do innych krajów.

Zarówno w mowie potocznej, jak i literaturze fachowej z zakresu turystyki funkcjonują jeszcze inne formy turystyki, które są wyodrębniane nie ze względu na jakieś konkretne kryterium, ale raczej ze względu na specyficzne cechy, w istotny sposób rzutujące na całą sferę organizacji i obsługi osób w nich uczestniczących. Są to: turystyka biznesowa, turystyka kongresowa, turystyka motywacyjna, turystyka etniczna, turystyka alternatywna.

"Funkcje turystyki:

• wypoczynkowa,
• zdrowotna,
• wychowawcza,
• kształceniowa,
• miastotwórcza,
• edukacja kulturowa,
• ekonomiczna,
• etniczna,
• kształtowania świadomości ekologicznej,
• polityczna". (A. Kornak, A. Rapacz 2001, s. 29-30)

Organizacja i zarządzanie turystyką na szczeblu ogólnokrajowym

Państwo to podstawowy podmiot realizujący politykę turystyczną danego kraju. Poszczególne jego funkcje związane są z turystyką w rozmaitym stopniu. Ogólnie przyjmuje się, że jest siedem funkcji rządu w odniesieniu do turystyki, tj.:

• "koordynacja,
• planowanie,
• prawodawstwo,
• aktywność gospodarcza,
• stymulacja,
• uspołecznianie turystyki,
• ochrona interesu publicznego". (J. Borzyszkowski 2011, s. 35)

Instytucje zaangażowane w rozwój turystyki:

• "organy wykonawcze i ustawodawcze,
• służba cywilna,
• wymiar sprawiedliwości,
• instytucje odpowiedzialne za egzekwowanie prawa,
• przedsięwzięcia międzyrządowe,
• przedsiębiorstwa państwowe,
• organy ustawowe,
• podmioty quasi-państwowe,
• niższe szczeble administracji publicznej". (L. Pender, R. Sharpley 2008, s. 270-272)

"Korzyści gospodarcze związane z rozwojem turystyki (krajowej i zagranicznej, szczególnie przyjazdowej):

• napływ dewiz,
• wzmocnienie gospodarki (na szczeblu miejscowości, regionu, kraju) dzięki produkcji towarów i usług dla turystów,
• większa różnorodność i intensywność działalności gospodarczej, zwłaszcza z wykorzystaniem lokalnych zasobów i produktów,
• rozwój działalności inwestycyjnej (lokalnych, krajowych i zagranicznych inwestorów), stymulowanej rosnącymi rozmiarami ruchu turystycznego,
• lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury,
• poprawa infrastruktury komunalnej przez rozbudowę infrastruktury turystycznej,
• korzystanie z istniejącej infrastruktury turystycznej przez ludność miejscową,
• efekt mnożnikowy,
• wzrost poziomu zaopatrzenia ludności,
• rozwój sektora usług służących turystom i ludności miejscowej (np. Handlu detalicznego, gastronomii, sportowo-rekreacyjnych itd.),
• tworzenie dodatkowych miejsc pracy w miejscowościach, które najczęściej nie mają rozwiniętego przemysłu lub wykazują ograniczone możliwości rozwoju rolnictwa". (A. Kornak, A. Rapacz 2001, s. 31)

Patrz także:

• Determinanty popytu turystycznego
• Marka przedsiębiorstwa turystycznego
• Przedsiębiorstwo turystyczne
• Rachunek satelitarny turystyki
• Sektor usług turystycznych
• Usługi informacji turystycznej
• Turystyka osób głuchych i niedosłyszących

Turystyka — artykuły polecane

Funkcje turystyki — Gospodarka turystyczna — Konsekwencje rozwoju turystyki — Agroturystyka — Turystyka biznesowa — Turystyka miejska — Ekoturystyka — Polityka turystyczna — Rewitalizacja — Teczka imprezy turystycznej

Bibliografia

• Borzyszkowski J., (2011), Organizacja i zarządzanie turystyką w Polsce, CeDeWu, Warszawa
• Domachowski R. (1997), Geografia społeczno-ekonomiczna, Wydawnictwo Oświata, Warszawa
• Gaworecki W. (2010), Turystyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Kornak A., Rapacz A. (2001), Zarządzanie turystyką i jej podmiotami w miejscowości i regionie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław
• Kronenberg M. (2007), Turystyka dziedzictwa przemysłowego-próba sprecyzowania terminologii, [w:] Dziedzictwo przemysłowe jako strategia rozwoju innowacyjnej gospodarki
• Kruczek Z. (red.) (2012), Obsługa ruchu turystycznego, Proksenia, Kraków
• Pender L., Sharpley R. (2008), Zarządzanie turystyką, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Przecławski K. (2004), Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki, Wydawnictwo ALBIS, Kraków
• Ratkowska P. (2010), O festiwalu w kontekście turystyki kulturowej, czyli turystyka eventową raz jeszcze, Turystyka Kulturowa, nr 6
• Wrona J., Rek J. (red.) (1997), Podstawy geografii ekonomicznej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

Autor: Patrycja Brożek, Marcin Błądek